وضع مان در جوک سازی خوب است، اما…
مصطفی رحماندوست:
وضع مان در جوک سازی خوب است، اما…
مصطفی رحماندوست درحالی از این می گوید که خارجی ها بیشتر از ما روی طنز کار کرده اند، که معتقد است ما ایرانی ها در جوک سازی خیلی وضع مان خوب است، منتها وقتی می خواهیم یک موقعیت طنز ایجاد کنیم، دست و پای مان می لرزد.
این شاعر و نویسنده ادبیات کودک و نوجوان در گفت وگو با ایسنا، درباره وضعیت آثار ادبی طنز کودک و نوجوان اظهار کرد: دو نوع طنز داریم؛ یکی طنز ایرانی و دیگری طنز ترجمه. طنزهای ترجمه هم طنز هستند، اما ما از نظر فرهنگی مقداری با زیربناهای طنز خارجی مشکل داریم؛ در واقع بچه های ما چیزهایی را مبنای طنز می دانند که ممکن است بچه های دیگر کشورها چیزهای دیگری را بدانند.
او افزود: مثلا می گویند یکی از راه های نوشتن طنز، نوشتن خلاف آمد عادت است. درحالی که این عادت در میان ما با عادت در میان دیگر ملت ها فرق دارد. ممکن است یک چیز خلاف آمد عادت آن ها و طنز باشد، اما برای بچه های ما چون اصلا عادتی به آن ندارند، طنز نباشد. برای همین بچه های ما طنزهای خارجی را می خوانند و کیف هم می کنند، اما نه به اندازه بچه های همان کشورها. من هم وقتی بعضی کتاب های طنز انگلیسی را که خیلی هم از آن ها تعریف شده است می خوانم، می گویم «این که طنز نبود!». در هر صورت مقدمات فرهنگی اصولی که در آثار خارجی می خنداند، می گریاند یا نیش می زند در ما نیست. اما بعضی چیزها هم به فرهنگ ارتباطی ندارد و خلاف آمد عادتی است که ایرانی و خارجی ندارد.
رحماندوست همچنین با بیان این که خارجی ها خیلی بیشتر از ما روی طنز کار کرده اند گفت: هرچند ما طنازهای عجیب و غریبی هستیم و هر بلایی به سرمان می آید زود برایش جوک می سازیم، اما در عین حال طنزها خیلی به ما نمی چسبد و طنز ایرانی خیلی قوی نیست.
شاعر «صد دانه یاقوت» ادامه داد: ما در جوک سازی خیلی وضع مان خوب است، اما وقتی می خواهیم یک موقعیت طنز، چه از نظر عملی و چه کلامی ایجاد کنیم، دست و پای مان می لرزد. خیلی کم دیده ام نوشته های طنز ایرانی که مورد توجه بچه ها قرار بگیرد؛ بیشتر به اسم این که کتاب طنز است، بچه ها باید به زور بخندند، درحالی که آن ها واقعا به طنز نیاز دارند و از آن لذت می برند و طنز ژانر خیلی خوبی است، چون بچه ها با آن ارتباط برقرار می کنند.
او سپس درباره وضعیت تطابق عناصر موجود آثار طنز کودک و نوجوان با دنیای کودکان نسل امروز اظهار کرد: هیچ نویسنده ای بدون در نظر گرفتن مخاطب نمی نویسد، مخصوصا نویسنده کودک و نوجوان. ممکن است نویسنده بزرگسال بگوید «من می نویسم، حالا کسی خوشش آمد و لذت برد، برد؛ نبرد هم تعداد مخاطب های من کمتر می شود»، اما ما می دانیم در حوزه کودک و نوجوان مخاطب مان ویژگی های خاصی دارد و باید بر مبنای آن ویژگی ها با او حرف بزنیم وگرنه موفق نمی شویم. بنابراین مطمئن هستم که تقریبا همه نویسنده ها این را رعایت می کنند و مخاطب را درنظر می گیرند، اما این که چقدر موفق بوده ایم، بحث دیگری است.
مصطفی رحماندوست گفت: گاهی قضاوت مان درباره مخاطب مان درست نیست، گاهی آن چیزی که درباره مخاطب مان می خوانیم یا می بینیم پاره ای از آن چیزی است که باید ببینیم و حوصله اش را نداریم که دنبال همه چیز برویم.
این شاعر کودک و نوجوان همچنین در پاسخ به سوالی درباره وابستگی آثار طنز کودک و نوجوان به تصویرگری و وضعیت تصویرگری این آثار بیان کرد: این وابستگی به خود اثر برمی گردد. گاهی اثر ایجاب می کند که با تصویر همراه باشد تا مخاطب با آن راحت تر ارتباط برقرار کند و گاهی هم نه، خود نوشته گویاست. البته من خیلی به دنبال بررسی این مسئله نرفته ام که صاحب نظر شوم، اما مسلما بعضی از آثار نیازمند تصویر هستند و این به نوبه خودش مشکل را دوبرابر می کند، چون تا حالا فقط نویسنده باید بچه ها را می شناخت و حالا تصویرگر هم باید بشناسد.
منبع: ایسنا
مرتبط:
مسابقه بزرگ فرهنگی، هنری و ادبی «طعم شیرین آرامش»
