نقش رسانه ها در آموزش کرونا به کودکان
به عقیده یک روانشناس حوزه کودک و نوجوان بهتر است رسانه ها با کمک روانشناسان متخصص در حوزه کودک، برنامه هایی جهت درونی کردن پروتکل های بهداشتی برای کودکان تولید کنند که در آن بازی های آموزشی درباره شناخت ویروس کرونا نحوه پیشگیری از آن، نحوه گذراندن وقت در ایام قرنطینه، مهارت های لازم برای این ایام و… را آموزش دهند.
نفیسه ایروانی، روانشناس حوزه کودک و نوجوان در بیان ارزیابی عملکرد صداوسیما در تهیه برنامه‌هایی برای آموزش کودکان درباره کرونا ویروس در ایام قرنطینه به شفقنا رسانه می‌گوید: به نظر من رسانه ها در پرداختن به برنامه های اصولی و درست در حوزه کودک برای ایام قرنطینه کرونایی کم کاری کردند و آنگونه که ضرورت داشت به کودکان توجه نشد. چون آموزش به کودکان درباره ایام قرنطینه و نحوه رفتار والدین با آن ها از الزاماتی بود که سبب پیشگیری از افزایش مشکلات کودکان می شد و رسانه ها بخصوص رسانه ملی نباید از آن غافل می شدند.
با این حال یک رسانه تصویری، عملکردش باید به چه صورت باشد که بتواند آموزش‌های پیشگیرانه را به زبان کودکانه پخش کند. ایروانی پاسخ می دهد: در رسانه های تصویری باید برنامه هایی با محتوای قصه های آموزشی تولید شود و پیام های پیشگیرانه را در قالب داستان از زبان حیوانات و انسان ها و به صورت غیرمستقیم به کودکان انتقال دهد. این کار سبب می شود تا هم اثرگذاری بیشتری داشته باشد و هم اینکه اطلاعات متناسب با مقتضیات سنی و نیازهای کودکان باشد. به دلیل اینکه بزرگنمایی درباره این بیماری سبب ایجاد استرس در آن ها می شود و پیامدهای قابل توجهی را به همراه دارد.
برخی بکارگیری قالب طنز در برنامه های آموزشی برای کودکان جهت اثر گذاری بیشتر را مطرح می کنند. با این حال ایروانی می گوید: بهتر است که تنها از یک قالب برای آموزش استفاده نشود. از طرفی کودکان به دلیل داشتن تخیلات قوی نمی توانند بین زبان طنز و واقعیت تمایز قائل شوند و افراط و تفریط در این مسئله سبب استرس و یا بی توجهی نسبت به بیماری در آن ها می شود. به همین دلیل رسانه ها در استفاده از زبان طنز هم باید تعادل را رعایت کنند.
او ادامه می دهد: من پیشنهاد می کنیم که رسانه ها از بازی های آموزشی برای درونی کردن پروتکل های بهداشتی در کودکان استفاده کنند. به عبارتی بهتر است رسانه ها با کمک روانشناسان متخصص در زمینه کودک، برنامه هایی تولید کنند که در آن بازی های آموزشی درباره شناخت ویروس کرونا، نحوه پیشگیری از آن، نحوه گذراندن وقت در ایام قرنطینه، مهارت های لازم برای این ایام و… را آموزش دهند.
ایروانی تاکید می کند: نکته مثبت چنین برنامه هایی این است که چون بازی زبان کودکان است از طریق زبان خودشان مطالب مورد نیاز در اختیارشان قرار داده می شود و سرگرم می شوند. از طرفی هم والدین با این بازی ها زمان مفیدی را با فرزندانشان می گذرانند و تکرار این بازی ها باعث می شود تا مطالب برایشان درونی تر شود. این مسئله خود به خود مشکلات رفتاری کودکان و تهدیدهای ناشی از عدم آگاهی را کمتر می کند.
علاوه بر خوراک رسانه‌ای مناسب، نحوه آموزش والدین برای مصرف رسانه‌ای درست کودکانشان در فضای مجازی موضوع مهمی است که نباید از آن غافل شد. فکر می‌کنید رسانه‌ها چقدر به این مسئله توجه داشتند؟ او پاسخ می‌دهد: رسانه ها به این موضوع هم دقت نکردند و نحوه استفاده اصولی و درست از فضای مجازی توسط کودکان را در نظر نگرفتند. به عنوان مثال نگفتند هر گروه سنی چند ساعت در طول شبانه روز مجاز به استفاده از فضای مجازی و رسانه ها است. غفلت از این موضوع سبب بروز آسیب هایی در ایام قرنطینه و پسا کرونا می شود. چون کودکان زمان خالی زیادی بخاطر مدرسه نرفتن دارند و وقتی برنامه مشخصی وجود نداشته باشد و والدین شناخت کافی در مدیریت این ایام نداشته باشند، مصرف کنندگان پی در پی مطالب و پیام هایی می شوند که اقتضای سن آن ها نیست. بنابراین تحت الشعاع قرار گرفتن تحصیل کودکان، آسیب به تمرکز و حافظه کودکان، تشدید مشکلات رفتاری آن ها و… از پیامدهای مصرف رسانه ای بی رویه کودکان و شناخت ناکافی والدین است.
او به اهمیت توجه به دوران پساکرونا برای کودکان اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: به نظر من رسانه ها باید آموزش هایشان فقط مختص دوران قرنطینه نباشد. بلکه باید آموزش ها به نحوی انجام شود که بیشتر بر روی درونی کردن مطالب آموزشی برای کودکان پیش برود. به عبارتی نباید نگاه رسانه مختص به امروز باشد چراکه مشخص نیست این ویروس کی از بین می رود یا حتی ممکن است این مسئله در زمان های دیگر دوباره تکرار شود. به عبارتی باید کودکان یاد بگیرند که بهداشت فردی همیشه لازم است، روش های سالم زندگی کردن را انتخاب کنند، فاصله اجتماعی همیشه تا حدی لازم است و پیش گیری بهتر از درمان است.
