چطور بی‌اشتهایی كودكان را از بین ببرید
قبل از پرداختن به دلایل عمده بی‌اشتهایی كودكان بر این موضوع تاكید می‌شود كه رشد سریع نوزادان در سال دوم و سوم نسبت به سال اول زندگی كه وزن تولدشان به ۳برابر افزایش می‌یابد (یعنی حدود ۹تا ۱۱ كیلوگرم) و همچنین افزایش قدی بین ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر نسبت به قد زمان تولد خود دارند، بسیار كاهش می‌یابد و این تفاوت سرعت وزن‌گیری و افزایش قد طبعا در میزان نیاز آنها به مقدار انرژی و مواد مغذی و حجم غذای خورده شده آنها نیز تاثیر گذاشته و كم‌غذایی آنها را موجب می‌شود كه نباید با بی‌اشتهایی یا كم‌اشتهایی اشتباه گرفته شود؛ اگر شما عزیزان به ریشه‌یابی علل به وجودآورنده بی‌اشتهایی پی برده و این عوامل را از پیش پای خود بردارید، خواهید دید كه چه ساده، روند رشد و بالندگی بچه در چارچوب ظرفیت‌های ژنتیك بهتر از سابق خواهد شد و علاقه او به غذاهای مختلف نمود خواهد یافت.
از غذاهای مناسب هرسن استفاده کنید
در پایان ششمین ماه زندگی نوزادان یعنی نیمه دوم سال اول زندگی، باید به صورت سیستماتیك و برنامه‌ریزی شده تغییراتی در نوع و قوام غذای روزانه كودكان به عمل آورده شود یعنی نه‌تنها به‌طور تدریجی به تنوع مواد غذایی دریافتی كودك اقدام شود، بلكه قوام آنها نیز از حالت مایعات صرف به سوی غذاهای سفت‌تر تغییر یابد. در آغاز با دادن فرنی رقیق یا حریره بادام به صورت تدریجی اولین قدم در تغییر یكنواختی و قوام غذاها برداشته می‌شود. حال اگر در سال دوم زندگی نیز به جای تغذیه بچه با غذاهای مناسب این سن و سال فقط حریره بادام ، فرنی و سوپ داده شود، به‌طور حتم مورد استقبال و علاقه كودك قرار نخواهد گرفت.
در دادن شیرمادر افراط نکنید
گاهی عده‌ای از شما عزیزان تصور می‌كنید هرچه بچه شیر بیشتری بخورد، برای رشد و نمو او مفیدتر خواهد بود. گرچه شیر مادر یا فرمولا در سال دوم نیز از ارزش بالایی برخوردار است ولی در سال دوم زندگی وعده‌های اصلی روزانه باید به‌طور مرتب از غذاهای مناسب این سن و سال تامین شود ولی در میان وعده‌ها و شب‌ها بچه را باید از شیر مادر بهره‌مند کرد. توجه كنید كه دادن شیر مادر به تنهایی به جای غذاهای مغذی قادر به تامین نیاز رشدی بچه نخواهد بود؛ چه رسد به پر كردن معده كوچك كودك با انواع جوشانده‌ها یا شیرخشك یا شیرگاو كه علاوه بر زمینه‌سازی كم‌خونی ناشی از كمبود آهن، عامل بی‌اشتهایی كودكان و چه بسا ابتلای او به عفونت‌های گوارشی خواهد شد.
بگذارید با غذا بازی کند
*درقبال وقت‌گذرانی كودك هنگام غذا خوردن كه در حد معقول، طبیعی تلقی می‌شود، نباید بچه را وادار به خوردن سریع كرد زیرا با ایجاد واكنش منفی، او را به وقت‌گذرانی بیشتر هدایت خواهید كرد. كودكان در سنین ۹ماهگی تا پایان ۵/۲سالگی با غذا بازی می‌كنند و می‌خواهند كه با انگشتان خود غذا را لمس كنند. در این سنین دادن مواد غذایی انگشتی مثل كتلت، شامی و كوكو سیب‌زمینی یا بر‌ش‌های كوچك از ساندویچ‌های تهیه شده در منزل تحت نظارت مادر هیچ اشكالی نخواهد داشت. ضمنا شكایت همیشگی شما از نحوه غذا خوردن و عدم رغبت بچه به غذاهای داده شده، كودك را متوجه خواهد كرد كه قادر است از این حربه استفاده كرده و خواسته‌‌های خود را به پدرومادر تحمیل كند.
*مطمئن باشید كودكان به عكس‌العمل‌های شما در قبال خوردن یا نخوردن ماده‌ای یا انجام یا عدم انجام عملی كاملا واقفند و آگاهی دارند و از این طریق انتقام زورگویی‌ها و مجبور ساختن به انجام عملی كه برخلاف میل و خواسته‌شان باشد را می‌گیرند و از حرص خوردن و عصبانیت درونی شما كاملا اطلاع دارند و از اینكه توانسته‌اند چنین موفقیتی را با نخوردن غذایی یا عدم انجام عملكردی به دست آورند، غرق لذت می‌شوند. خونسردی و عدم نشان دادن عكس‌العمل مثبت یا منفی‌شما در برابر چنین عملكردی، نتایج شگفت‌انگیزی را موجب خواهد شد.
*با مشاركت كودك خود در خوردن غذا به هر نحوی كه دلخواهش باشد و هر زمانی كه میل دارد، حس استقلال‌طلبی و اتكا به نفس او را تقویت كنید؛ باور كنید در مدت زمان كوتاهی بچه شما قادر خواهد بود به طور دقیق لیوان و قاشق خود را مورد استفاده قرار دهد، ریخت‌و‌پاش‌های فعلی او را تحمل كنید و اجازه دهید به‌تدریج رفتارهای تغذیه‌ای و منش‌های رفتاری او تكامل و پختگی لازم را به دست آورد.
*كودك خود را با بچه‌های هم‌سن و هم‌جنس او مقایسه نكنید؛ برخی كودكان كم‌حركت‌تر یا فعال‌تر، كم‌وزن‌تر یا سنگین‌تر، قد بلندتر یا كوتاه‌تر از دیگران هستند. علت واقعی این تفاوت‌ها به زمینه‌های ژنتیك شاخه پدری و مادری، محیط زندگی و تفاوت سرعت در رشد برنامه‌ریزی شده آنها برمی‌گردد؛ بنابراین بهتر است برای كنترل روند رشد بچه خود به جداول پایش رشد او توجه فرمایید و كودك را با خودش مقایسه كنید. تا زمانی كه روند صعودی در حد مربوط به خودش ملاحظه شود، جای هیچ‌گونه نگرانی وجود ندارد.
قلق کودکتان را کشف کنید
گاهی رفتارهای مهرآمیز مادر یا بستگان دیگر در قالب دادن هدیه یا خوراندن شكلات، شیرینی، بستنی و انواع نوشیدنی‌های مختلف در میان‌وعده‌ها نمود پیدا می‌كند كه باعث سوق دادن ذائقه كودك به سمت مصرف چنین تنقلاتی می‌شود. دریافت چنین موادغذایی اشتهای كودك را نیز برای میل كردن موادغذایی مفید و مغذی، كمتر کرده و عاملی جهت سر باز زدن كودك از خوردن غذاهای اصلی و اساسی می‌شود و زمینه گرایش او را به مواد شیرین و پرچرب فراهم می‌سازد.
گاهی بچه‌ها از خوردن غذای خاصی خودداری كرده یا علاقه و رغبتی به آن ماده غذایی كه ممكن است خیلی هم ارزشمند باشد، نشان نمی‌دهند؛ وادار کردن اجباری كودك با هر ترفندی به تناول غذایی موجب خواهد شد كه در سنین بعدی نیز از خوردن چنین غذایی خودداری كند. بهتر است بدون هیچ‌گونه عكس‌العملی از دادن آن خودداری كنید ولی در آینده با مخلوط ساختن آن با سایر غذاهای موردعلاقه كودك، او را به‌تدریج به قبول چنین غذایی راغب كنید؛ عدم پافشاری و اجبار کردن كودك به بیشتر خوردن یا تمام كردن به موقع غذا موجب خواهد شد كه او به نیازهای واقعی خود به غذا پاسخ گوید.
گاهی به علت دیر خوابیدن شبانه، خستگی یا خواب‌آلودگی، بی‌اشتهایی كودكان به خوردن وعده‌های غذایی اتفاق می افتد، بهتر است به جای اصرار و پافشاری، چند دقیقه‌ای قبل از دادن غذا، بچه را به غذا خوردن فراخوانده و پس از شستن دست و روی او برای برطرف كردن هیجان و خستگی‌اش، اقدام به غذا دادن كنید.
آغاز حس استقلال‌طلبی در سال‌های دوم و سوم زندگی موجب بروز واكنش‌های منفی می‌شود؛ مثلا كودك در قبال اصرار بی‌حد و وادار کردن اجباری به خوردن ماده غذایی خاص یا انجام عمل معین و مشخص، از خود عناد و سرپیچی نشان خواهد داد. برعكس منع كردن شما از خوردن ماده‌ای یا انجام كار و عمل معینی او را حریص‌تر به خوردن آن غذا یا انجام عمل منع شده می‌كند.
با تغذیه مناسب کودک شما رشد خواهد کرد
گاهی در مسیر رشد و افزایش ماه‌ها و سال‌های زندگی كودك، عوامل و عوارضی مثل دندان درآوردن، ابتلا به بیماری‌های عفونی، اسهال و استفراغ وجود دارد؛ بنابراین نوساناتی در افزایش صعودی وزن به صورت خط مستقیم یا حتی به صورت نزولی در مسیر رشد به چشم خواهد خورد كه كاملا موقتی است و به‌زودی با تغذیه مناسب و متعادل، واماندگی رشد قدی و وزنی جبران خواهد شد ولی اگر این روند كماكان ادامه داشته باشد باید با مشورت پزشك معالج یا متخصص تغذیه كودكان علت‌یابی و چار‌ه‌جویی شود.
كمبود بعضی از ریزمغذی‌ها مثل كم‌خونی ناشی از فقرآهن یا كم‌كاری تیروئید، كمبود روی یا بیماری‌های روماتیسمی، نارسایی‌های قلبی، اختلالات غدد درون‌ریز، عدم دریافت تمامی مواد مغذی و املاح یا افزایش مصرف ویتامین‌های a و d و مسمومیت‌های ناشی از آنها یا سایر مسمومیت‌ها با فلزات سمی از جمله جیوه یا سرب، عوامل ایجادكننده بی‌اشتهایی كودكان مرضی بوده و باید سریعا تحت نظر متخصص كودكان نسبت به تشخیص و درمان آنها اقدامات لازم به عمل آید.
علت بی‌اشتهایی كودكان؟
علاوه‌بر بیماری‌های جسمی، محروم شدن بچه از مهر و عاطفه پدری و مادری یا هر دوی آنها یا دوری از یكی یا هر دو تاثیر مستقیم و بسیار چشمگیری در خورد و خوراك و اشتهای بچه داشته و آثار آن به صورت احتمالی در روند رشد نمایان می‌شود. توجه داشته باشید علاوه بر علل رفتاری در قبال بی‌اشتهایی كودكان نباید سایر عوامل تاثیرگذار را نیز دست‌كم گرفت و به آنها بی‌اعتنایی نشان داد؛ گرچه این اختلالات نادر است و شیوع كمتری دارد ولی به هرصورت آگاهی شما بزرگواران از علل زیر و چاره‌اندیشی به موقع و اقدام سریع، خالی از لطف نخواهد بود. اولین عامل غیر رفتاری در ایجاد بی‌اشتهایی كودكان ابتلای حاد كودك به عفونت‌های مختلف در اندام‌های گوارشی، ریوی یا گوش میانی است كه سریعا با مشورت متخصص كودكان باید چاره‌اندیشی شود. علاوه‌بر عفونت‌های حاد، عفونت‌های مزمن یا مصرف دائمی بعضی از داروها مثل ضدتشنج‌ها و ضدافسردگی و ضدحساسیت‌ها یا سایر داروهای تجویزی متخصص كودكان نیز در قبال اشتها تاثیرگذار بوده و باید چاره‌اندیشی شود.
مرتبط:
