تیک های عصبی؛ مرضی که زندگی را مختل می کند
تیک های عصبی حرکات یا صداهای ناگهانی و غیرارادی هستند که به دلیل تکراری بودنشان می‌توانند برای فرد و اطرافیانش آزاردهنده باشند. این حرکات و صداها که اغلب از دوران کودکی شروع می‌شوند، گاهی تا بزرگسالی نیز ادامه می‌یابند. اما سوال اینجاست که چرا برخی افراد دچار تیک می‌شوند و علت این اختلال عصبی-رشدی چیست؟ در این گزارش به بررسی علل و عوامل مؤثر در بروز تیک‌های عصبی می‌پردازیم.
به گزارش خبرنگار اجتماعی ایونا به نقل از تابناک , تیک‌ها حرکات یا صداهای ناگهانی و غیرارادی هستند که به دلیل ماهیت تکراری خود می‌توانند غافلگیر کننده باشند. اما دلیل بروز آنها چیست و وقتی تیک‌ها ظاهر می‌شوند در مغز ما چه اتفاقی می‌افتد؟
این رفتارها به عنوان اختلالات عصبی-رشدی طبقه‌بندی می‌شوند که شامل اختلال در مدارهای مغزیِ مسئول کنترل حرکتی است. تیک‌ها می‌توانند ساده باشند، مانند پلک زدن سریع، اخم کردن یا بالا انداختن شانه یا حتی پیچیده‌تر مانند تکرار کلمات یا عبارات خاص یا درآوردن اصوات ویژه مثل سرفه کردن.
تیک‌ها به ویژه در کودکان شایع هستند و در میان حدود ۵ درصدِ آنها شیوع دارند، اما می‌توانند تا بزرگسالی باقی بمانند یا حتی در بزرگسالی ظاهر شوند.
علت چیست؟
تیک‌ها از اختلالات عملکرد مدارهای مغز به ویژه آنهایی که شامل عقده‌های قاعده‌ای یا گانگلیون‌های پایه (Basal ganglia)، یک منطقه کلیدی برای هماهنگی حرکات، نشات می‌گیرند. حساسیت یا عدم تعادل در آزادسازی انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند دوپامین نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. علاوه بر عوامل عصبی، عناصر ژنتیکی و محیطی نیز در ظاهر شدن آنها نقش دارند.
مطالعات نشان داده‌اند که تیک‌ها اغلب با استرس، اضطراب یا خستگی بدتر می‌شوند. این حالت‌ها باعث افزایش فعالیت در مدارهای مغزی مربوطه می‌شود و تیک‌ها را بیشتر می‌کند. برعکس، دوره‌های آرامش و تمدد اعصاب باعث کاهش شدت آنها می‌شود. در برخی از بیماران، درمان‌هایی مانند رفتار درمانی، آرام‌سازی یا در موارد شدیدتر دارو می‌تواند به محدود کردن تأثیر تیک‌ها بر زندگی روزمره کمک کند.
انواع مختلف تیک های عصبی
تیک‌ها می‌توانند موقت یا مزمن باشند. تیک‌های موقت که اغلب در کودکان دیده می‌شود، معمولاً پس از چند ماه ناپدید می‌شوند. تیک‌های مزمن بیش از یک سال طول می‌کشد و با سندرم تورت (Tourette syndrome) همراه است. این بیماری عصبی با ترکیبی از تیک‌های حرکتی و صوتی پایدار بروز می‌کند. به طور متوسط از هر ۲۰۰۰ نفر یک نفر دچار این سندرم می‌شود و در میان پسران شایع‌تر از دختران است. اگرچه ممکن است این تیک‌ها غیرقابل کنترل به نظر برسند، اما با افزایش سن از شدت آنها کاسته می‌شود.
چگونه با تیک های عصبی زندگی کنیم؟
افراد مبتلا به تیک ممکن است در زندگی روزمره خود با مشکلاتی مواجه شوند به ویژه به دلیل نگاه دیگران به آنها. کودکان ممکن است قربانی تمسخر و حتی آزار و اذیت شوند. افزایش آگاهی در میان اطرافیان و ترویج درک بهتر از این اختلالات برای محدود کردن این برخورد‌ها ضروری است.
تشخیص و مدیریت تیک نیاز به یک رویکرد شخصی دارد. متخصصانی مانند متخصصان مغز و اعصاب یا روانشناسان، تأثیر تیک‌ها را بر کیفیت زندگی بیمار ارزیابی کرده و راهبرد‌های مناسب را پیشنهاد می‌کنند. اینها اغلب شامل درمان‌های رفتاری برای کمک به کنترل تیک‌ها و همچنین حمایت روان‌شناختی برای مدیریت تأثیر عاطفی آنها می‌شوند.
تیک عصبی؛ چرا دچار تیک می‌شویم؟
به گزارش ایونا نیوز، تیک‌های عصبی، حرکات یا صداهای ناگهانی و غیرارادی هستند که به دلیل ماهیت تکراری خود می‌توانند آزاردهنده و حتی خجالت‌آور باشند. این رفتارها به عنوان اختلالات عصبی-رشدی طبقه‌بندی می‌شوند که شامل اختلال در مدارهای مغزیِ مسئول کنترل حرکتی است. تیک‌ها در کودکان شایع‌ترند اما می‌توانند تا بزرگسالی نیز ادامه یابند.
علت دقیق تیک‌های عصبی هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی، محیطی و عصبی در بروز آنها نقش دارند. برخی از این عوامل عبارتند از:
ژنتیک: استعداد ژنتیکی می‌تواند در ابتلا به تیک‌ها نقش داشته باشد.
عوامل محیطی: استرس، اضطراب، خستگی و برخی داروها می‌توانند علائم تیک را تشدید کنند.
اختلالات عصبی: برخی از اختلالات عصبی مانند سندرم توره، اختلال وسواس فکری-عملی و اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) با تیک‌ها مرتبط هستند.
در مورد اینکه وقتی تیک‌ها ظاهر می‌شوند در مغز چه اتفاقی می‌افتد، باید گفت که این حرکات و صداها ناشی از فعالیت بیش از حد یا ناهماهنگ نورون‌ها در بخش‌هایی از مغز هستند که مسئول کنترل حرکات و تولید صداها هستند. به طور دقیق‌تر، اختلال در عملکرد عقده‌های قاعده‌ای مغز که در کنترل حرکات نقش دارند، می‌تواند منجر به بروز تیک‌ها شود.
تیک‌ها می‌توانند ساده یا پیچیده باشند. تیک‌های ساده شامل حرکات کوتاه و تکراری مانند پلک زدن، بالا انداختن شانه یا تکان دادن سر هستند. تیک‌های پیچیده حرکات پیچیده‌تر و هماهنگ‌تری هستند که ممکن است شامل تکرار کلمات یا عبارات، ادا درآوردن یا لمس اشیا باشند.
درمان تیک‌ها بستگی به شدت و نوع آنها دارد. در برخی موارد، تیک‌ها خود به خود بهبود می‌یابند. در موارد دیگر، درمان‌هایی مانند دارو درمانی، رفتار درمانی و تحریک عمقی مغز می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند.
اگر شما یا کسی که می‌شناسید دچار تیک عصبی است، مهم است که به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام شود.
