کتاب، سپری برای امنیت روانی کودکان

خبرگزاری تسنیم،‌ محمدمهدی سیدناصری؛ پژوهشگر حقوق بین‌الملل کودکان در دنیای امروز که کودکان در معرض تهدیدات مختلف روانی همچون اضطراب، استرس و احساس ناامنی قرار دارند، مطالعه‌ کتاب به‌عنوان یک ابزار تربیتی و روان‌شناختی، می‌تواند بستری امن جهت رشد و توسعه روانی آنان فراهم کند. امنیت روانی کودکان یکی از ارکان اساسی و بنیادین در رشد سالم آنان است. شرایط پیچیده زندگی مدرن، از جمله رقابت‌های آموزشی، فضای مجازی و کاهش تعاملات انسانی، کودکان را در معرض تهدیدات جدی روانی قرار داده است. در این میان، کتاب‌خوانی به‌عنوان یکی از ابزارهای فرهنگی و تربیتی می‌تواند نقش بسزایی در کاهش فشارهای روانی و ایجاد حس آرامش در کودکان ایفا کند.

مطالعه‌ کتاب‌های داستانی با محتوای مثبت، فضایی آرام برای کودکان فراهم کرده و به کاهش اضطراب و استرس ناشی از محیط پیرامون کمک می‌کند. داستان‌ها معمولاً با ارائه پیام‌های امیدوارکننده و شخصیت‌های الهام‌بخش، حس امنیت درونی را تقویت می‌کنند. کتاب‌ها با نمایش تجربیات شخصیت‌های مختلف، به کودکان کمک می‌کنند تا با چالش‌ها و مشکلات آشنا شوند و مهارت حل مسئله را بیاموزند. این امر به تقویت اعتمادبه‌نفس و کاهش احساس ناکامی در مواجهه با مشکلات کمک شایانی می‌کند. کتاب‌ها به کودکان می‌آموزند که چگونه احساسات خود را بشناسند و با دیگران ارتباط برقرار کنند.

مطالعه‌ کتاب‌های تعاملی یا داستان‌های گروهی، می‌تواند حس همدلی و همکاری را در کودکان تقویت کند. فرایند کتاب‌خوانی به کودکان نسل جدید کمک نموده تا عادت‌هایی مثبت همچون توجه، تمرکز، و صبر را در خود پرورش دهند که این مهارت‌ها در مدیریت تنش‌های روانی بسیار مؤثر هستند.

نقش والدین و نهاد خانواده در انتخاب کتاب‌های مناسب و ایجاد زمان و فضایی جهت مطالعه بسیار حیاتی است و والدین می‌توانند با مشارکت در مطالعه، مثلاً با خواندن داستان‌های پیش از خواب، امنیت روانی و رابطه عاطفی میان خود و فرزندان را تقویت کنند. معلمان و مربیان نیز می‌بایست با معرفی کتاب‌های متناسب با سن و نیازهای روان‌شناختی کودکان، آنان را به کتاب خوانی ترغیب کنند.

حال جا دارد چهار پیشنهاد کاربردی را ارائه و بررسی نمود.به‌عنوان مثال؛

۱ـ برگزاری جلسات مشاوره برای والدین در خصوص انتخاب کتاب های مناسب؛ ۲ ـ توسعه‌ کتابخانه‌های کودک در مدارس و مراکز فرهنگی؛۳ ـ طراحی برنامه‌های گروهی کتاب‌خوانی برای کودکان در خانه و مدرسه؛ ۴ ـ تولید کتاب‌های متناسب با نیازهای روان‌شناختی کودکان در سنین مختلف.

در عصر اینترنتکتاب‌خوانی به‌عنوان یک فعالیت فرهنگی و تربیتی، تأثیرات مثبتی بر امنیت روانی کودکان دارد. این فعالیت نه‌تنها به کاهش استرس و اضطراب کودکان کمک می‌کند، بلکه مهارت‌های اجتماعی، اعتمادبه‌نفس، و توانایی مدیریت هیجانات را در آنان تقویت می‌کند که برای بهره‌گیری از این مزایا، لازم است والدین، معلمان و مربیان در انتخاب کتاب‌های مناسب و ایجاد عادت کتاب‌خوانی در کودکان اهتمام بیشتری داشته باشند.