طرح های نیمه کاره آبرسانی و دشواری های زندگی
طرح های نیمه کاره آبرسانی و دشواری های زندگی در جنوب سیستان وبلوچستان
اگر هوتک ها و آب های پشت سدها مدیریت شود، برای کشاورزی و کشت و زرع مناسب خواهد بود. خط انتقال آب از سد های پیشین، زیردان و کهیر که دولت ایجاد کرده است و به اتمام رساندن ساخت وساز این مجتمع های انتقال آب که تصفیه خانه هایی نیز برای آن در نظر گرفته شده است، می تواند بخش بزرگی از مشکل آبرسانی به منطقه را حل کند سیل که آمد همه چیز را با خود برد.
آرد های کپرنشینان، تنها قوت لایموت کودکان بلوچ غرق گل شد و ظروف اندکی که در آنها آب و چای می نوشیدند، تاراج سیلاب شد. کودکان و زنان و مردان بلوچ با دیدن قامت گز و گون هایی که در آب فرو رفته اند، لبخند می زنند. آنها تصاویر آب و باران را به خاطر می سپارند تا توشه روزهای خشکسالی پیش رویشان باشد. آب باران، کپرها، مزارع اندک و جاده ها را با خود می برد و کم کم در گودال ها و چاله های عمیق راه باز می کند و هوتک پدیدار می شود.
هوتک که حاصل جمع شدن آب باران است، خیلی زود رنگ و بو می گیرد. لاشه حیوانات و احشام، شست وشوی رخت و لباس ها و شنای گاه وبیگاه کودکان، آب هوتک را آلوده می کند. هوتک تنها منبع آب آشامیدنی ساکنان منطقه نیست و حیوانات بسیاری مانند شتر، بز، گوسفند و الاغ و استر نیز از آن بهره می برند. آب های آلوده سبب بیماری های گوارشی، اسهال خونی و گاه مرگ ومیر کودکان و بزرگسالان می شود، اما با وجود این، در نبود آب آشامیدنی مناسب و برنامه ریزی های اصولی برای مدیریت آب، هوتک ها همچنان پر طرفدار است.
وقتی اهالی نمی توانند از آب تانکرهای فصلی بهره ای داشته باشند، وقتی کودکان جایی برای تماشا و بازی ندارند، هوتک جولانگاه بازی های گمشده شان می شود. آب برای کودک بلوچ رویاست. رویایی شیرین که این روزها دست یافتنی شده است. هوتک اما هر یکی دوماه یک بار کودکان را به کام خود می کشد. غلامعلی بادغن، رئیس شورای عارف آباد می گوید: «اتفاقاتی از این نوع فراوان است.
ماجرای کودک خردسالی که برای شستن خوشه انگور در آب افتاد. ماجرای دوخواهر به نام های منیره و مریم و دوست شان، یسری نُه و ده ساله که پس از مدرسه رفتند آب بیاورند و بازنگشتند. دختر شانزده ساله کریم و دختر هفده ساله شه بخش از روستای رندان در نزدیکی مرز پاکستان و کودکان و نوجوانان دیگری که کنار اقیانوس زندگی می کنند و به آب دسترسی ندارند.»
او غرق شدن بچه ها را ناشی از نبود امکانات و تجهیزات تفریحی در منطقه می داند و می گوید کاش هر چه سریع تر برای بچه های ما فضایی در نظر گرفته می شد تا آزادانه بازی کنند.علی اصغر نُه ساله ساکن روستای عارف آباد، دشتیاری، شاگرد اول مدرسه بود. روز جمعه بیست ویکم فروردین، همراه کودکان دیگر در کنار هوتک مشغول بازی بود که صدای دو کودک دیگر را از داخل آب می شنود و بلافاصله به هوتک نزدیک می شود. دست هر کدام از آنها را می گیرد و به بیرون می کشد، اما خودش سُر می خورد و در عمق دو متری هوتک غرق می شود.
علی اصغر خوب درس می خواند. او هوادار نماینده جوان تازه راه یافته به مجلس بود و در فضای مجازی با صدای کودکانه اش درحالی که عکس منتخب خود و خانواده اش را در دست گرفته بود اعلام همدلی و هواداری کرده بود. به همین بهانه با معین الدین سعیدی نماینده چابهار، دشت یاری، قصرقند گفت و گو می کنیم. او از خبر مرگ علی اصغر اندوهگین است و درباره او مطالبی منتشر کرده.
منطقه چابهار و به ویژه دشتیاری کمترین میزان دسترسی به آب شرب را دارد. میزان دسترسی به آب شرب در این مناطق ۱۹ درصد است و به ۸۱درصد از جمعیت به شکل سقایی آبرسانی می شود. سازه هایی مانند رودخانه ها، برکه ها و هوتک ها از سر ناچاری، پناهگاه مردم می شود. علاوه بر هوتک ها که جان کودکان را به خطر می اندازد، رودخانه های فصلی نیز کودکان را به کام خود می کشد و کودکان طعمه گاندوها (تمساح های پوزه کوتاه) می شوند و هرچند وقت یک بار، اخباری از قطع شدن دست و پای کودکان یا کشته شدن آنها به وسیله گاندو های رودخانه های فصلی به گوش می رسد. البته بسیاری از اخبار و اطلاعات به دلیل بعد مسافت، دوری از مرکز و نبود سیستم خبررسانی مناسب، همچنان در محاق می ماند.
با وجود اقداماتی که تاکنون انجام شده اما راه های نرفته بسیاری داریم، چراکه عمق محرومیت در این مناطق بسیار زیاد است و از شاخص های توسعه کمتری در مقایسه با جاهای دیگر کشور بهره برده.نکته مهم این است که اگر هوتک ها و آب های پشت سدها مدیریت شود، برای کشاورزی و کشت و زرع مناسب خواهد بود. خط انتقال آب از سد های پیشین، زیردان و کهیر که دولت ایجاد کرده است و به اتمام رساندن ساخت وساز این مجتمع های انتقال آب که تصفیه خانه هایی نیز برای آن در نظر گرفته شده است، می تواند بخش بزرگی از مشکل آبرسانی به منطقه را حل کند.
در حال حاضر، مجتمع آبرسانی تلانگ، پلان و پیرسهراب برای آبرسانی به ۲۶۱روستا در نظر گرفته شده است. مجتمع ۲۰۷ روستایی پایین دست سد پیشین و همین طور مجتمع دلگان ها و وشنام ها نیز اگر به پایان برسد، آبرسانی به اهالی این مناطق تسهیل خواهد شد. مناطق جنوب استان سیستان وبلوچستان از شاخص های توسعه کمتری برخوردار است.
امکانات و فضاهای بازی برای کودکان وجود ندارد. مدارس آنها از نظر کمی و کیفی و سطح علمی و آموزشی در وضع نامناسبی قرار دارد. آنها از حداقل تفریحات و فعالیت های فرهنگی _هنری محروم هستند. شایسته است ارگان ها و سازمان های فرهنگی- هنری که در حوزه کودکان و نوجوانان مشغول فعالیت هستند با کمک مسئولان استانی امکانات و فضاهایی برای کودکان بلوچستان در نظر بگیرند تا به شاخص های توسعه و عدالت اجتماعی کمی نزدیک تر شویم و کودکان ما در بلوچستان کمتر قربانی کمبود امکانات و فقر فضاهای فرهنگی شوند. عبدالوهاب شهلی بر، جامعه شناس نیز درباره علل بروز این اتفاقات برای کودکان و راه های پیشگیری از آن می گوید: «یکی از مشکلات ساختاری مدیریت بحران در جامعه ای مانند جامعه ایران، نادیده گرفتن کودکان است.
هنگام بروز سیل یا بلاهای طبیعی دیگر، خدمات مختصری ارایه می شود، اما شدت گرفتن بیشتر نیازها در مرحله پس از بحران و بازسازی نمود بیشتری پیدا می کند. در واقع، چون فشار نیازهای حیاتی مثل بازسازی زیرساخت ها، جاده ها، خانه های تخریب شده، تاسیسات عمومی و تامین تغذیه مردم در اولویت است در مطالبات اجتماعی مردم هم بیان می شود و بزرگسالان و جوانان که دسترسی بیشتری برای جهت دهی به خواسته های اجتماعی دارند، این مطالبات را مطرح می کنند.
سیاست گذاران، نهادها و سازمان های دولتی و مردم نهاد نیز بیشتر به این سمت وسو می روند و دراین میان، کودکان مانند دیگر فرودستان جامعه (زنان و سالمندان) صدایی ندارند. دستگاه های دولتی که درواقع متولی بازسازی مناطق آسیب دیده هستند، توجه کافی به این بخش ندارند. برای اینکه در این حوزه به طور خاص در بلوچستان بتوانیم برای کودکان کاری بکنیم، لازم است تولید محتوا صورت بگیرد و رسانه ها، روزنامه ها و مراکز فرهنگی متولی فعالیت های کودکان، صدای کودکان را بشنوند.
به عنوان مثال، در حوزه خودمان (شهر و مسکن) و در ادبیات شهرسازی در ایران، سخن از شهر دوستدارکودک و روستای دوستدار کودک به میان می آید. درنظر گرفتن حقوق کودکان در شهرسازی و همین طور روستاها باید مورد توجه شهرسازان و جامعه شناسان قرار گیرد.»
منبع: سلامت نیوز
مرتبط: کارآفرینان کوچک و ایده هایی برای آینده
