آموزش مهارت عذرخواهی کردن به نوجوانان
برای نوجوان معذرت خواهی کردن می تواند واژه و مفهوم پیچیده ای باشد . اما از سنین خیلی پایین قادر به یادگیری احساس تاسف و عذرخواهی است .یکی از موضوعات مهمی که باید در تربیت نوجوان به آن اهمیت داد، احترام گذاشتن به دیگران و عذرخواهی کردن است.
قبل از هر چیز لازم است به این نکته توجه کنیم که عذرخواهی، یک مهارت است و بنابراین علاوه بر کسب آگاهی در این زمینه نیازمندیم با تمرین و تکرار این مهارت را در الگوی رفتاری مان درونی کنیم؛ زیرا سادهترین راه برای اینکه نوجوان عذرخواهی کردن را بیاموزد، یادگیری مشاهدهای است.
به این ترتیب وقتی نوجوان شاهد عذرخواهی کردن ما و به رسمیت شناختن حقوقمان و دیگری به هنگام رنجش باشد، در واقع بهطور غیرمستقیم اهمیت، ضرورت و روش صحیح عذرخواهی کردن را یاد میگیرد و در موقعیتهای مشابه تمرین میکند.
بنابراین بخش مهم و تاثیرگذار این آموزش بهصورت غیرمستقیم اتفاق میافتد. اما در مرحله بعدی و در صورتی که لازم باشد میتوان متناسب با سن بچهها از طریق گفتوگو یا در قالب بازی با عروسکها یا یک نمایش خانگی کوتاه این مراحل را مستقیما به آنها آموزش داد. البته لازم است این نکته را هم در نظر داشته باشید که عذرخواهی فقط در مواردی که در محدوده توان و درک رفتاری و شناختی نوجوان قرار دارد، پیگیری شود تا امکان اجرا و اثربخشی مطلوب بهدست بیاید؛ به این معنا که وظایف یا قوانینی که برای نوجوان تعریف میکنیم به گونهای باشد که اک مرتب شکست را تجربه نکند و مجبور به عذرخواهی نباشد.
جرات پیدا کردن برای عذرخواهی کار ساده ای نیست ولی میشه با تمرین و فکر، این کار را یاد بگیریم. همه ما آدما اشتباه می کنیم. کیه که توی زندگیش اشتباه نکرده باشه! برای همین، لازمه که اولاً بتونیم خوب روی اشتباهی که کردیم فکر کنیم و آدم لجوجی نباشیم و هی نگیم” نه کار من درست بوده”. و دلیل اشباهمون را هم پیدا کنیم دوماً سعی کنیم دیگه اون اشتباه را تکرار نکنیم و سوماً یاد بگیرم که چطوری عذر خواهی کنیم. اگه این سه تا کار را یاد بگیریم واقعاً آدم باهوشی هستیم و باید به خودمون افتخار کنیم.
یادمون باشه این مهارت وقتی که بزرگتر میشیم، اهمیتش خیلی بیشتر میشه برای همین، اگه الان یاد بگیریم بعداً توی شکل گیری شخصیت و بدست آوردن اعتماد به نفس، بمون کمک میکنه
با هم تمرین کنیم:
-روش درست عذرخواهی را یاد بگیریم. سعی کنیم وقتی عذر خواهی می کنیم صمیمانه این کار را انجام بدیم بطوریکه دوستمون یا کسی که ازش عذرخواهی می کنیم بفهمه که واقعاً ما از انجام این اشتباه پشیمون هستیم.
-درصورت امکان او را کناری بکشید و تنهایی از او عذرخواهی کنید. چون این کار تاثیر عذرخواهی را بیشتر میکنه و استرس و نگرانی شما را هم کمتر می کنه
-عذر خواهی خودتون را خوب توضیح بدید. مثلا بگید: معذرت می خواهم که دیروز سرت داد کشیدم . دلیل انجام اون اشتباه را برای دوستتون یا کسی که ازش معذرت میخواهید، بگید. مثلاً بگید دیروز از صبح حالم خوب نبود یا مثلاً اتفاقی برام افتاده بود. البته متوجه باشید که بهانه الکی نگید که این کار اوضاع را خراب تر می کنه
-سعی کنید اشتباه خودتون را تقصیر دیگران ندازید و مسولیت اشتباهتون را قبول کنید.
-سعی کنید اشتباهتون را جبران کنید. اگه چیزی را شکسته اید یا خراب کردید سعی کنید یه دونه مثل قبلی براش بخرید، مثلاً اگه کتابی از دوستتون گرفتید و گم کردید، یه دونه نو براش بخرید.
-صبور باشید و عجله نکیند. اگه دوستتون معذرت خواهی شما را قبول نکرد. باز توی یه فرصت دیگه و یه زمان دیگه ازش عذرخواهی کنید.
یادتون باشه ، بعداً کسی که شما ازش معذرت خواهی کردید از شما قدردانی خواهد کرد. چه باور کنید و چه نکنید، عذرخواهی شخصیت و اعتماد به نفس شما را خیلی بالا میبره.
🔹 برای یک عذرخواهی موثر لازم است ۶ گام را طی کنیم:
📌 گام اول: پیشنهاد «من را ببخش!»
🍃 به نوجوان بیاموزیم که وقتی کسی را میرنجانیم، می توانیم به او پیشنهاد بدهیم که ما را ببخشد، اما چون یک پیشنهاد است، باید آمادگی شنیدن پاسخ منفی را هم داشته باشیم.
📌 گام دوم: پذیرفتن اشتباه
🍃 بنابراین تا زمانیکه نوجوان متوجه اشتباهش نشده است، او را وادار به عذرخواهی نکنید. برای درک بهتر این موضوع میتوانید در شرایط مشابهی که بین شما و نوجوان اتفاق میافتد به او بگویید: «من میدانم که از من رنجیدهای و میخواهم که مرا ببخشی، اما هنوز نمیدانم که چه کار اشتباهی انجام دادهام؟»
📌 گام سوم: پشیمانی
🍃 شاید شما هم بچههایی را دیده باشید که بعد از انجام یک کار اشتباه بلافاصله عذرخواهی میکنند، اما هم شما و هم آنها میدانید که این صرفا راهی برای فرار از تنبیه است. بنابراین برای اینکه عذرخواهی شکل واقعی و حقیقی پیدا کند، مهمترین شرط، پشیمانی است. اگر نوجوان از کار بدی که انجام داده است، پشیمان نیست به او توضیح بدهید و برایش زمانی تعیین کنید تا به اشتباهش فکر کند.
📌 گام چهارم: توضیح و دلیل
🍃 بسیاری از اوقات با وجودی که سه مرحله اول انجام شده است، اما رنجش همچنان باقی است. اگر برای کار اشتباهی که مرتکب شدهایم، دلایلی داشته باشیم و آنها را بیان کنیم و به دیگران هم فرصت توضیح و بیان دلایلشان را بدهیم، در واقع برای بخشیدن و بخشیده شدن انگیزه بیشتری فراهم کردهایم.
📌 گام پنجم: تکرار نکردن
🍃 یکی دیگر از مهمترین شرطهای یک عذرخواهی واقعی تصمیم جدی برای تکرار نکردن کار اشتباه هست. گاهی بچهها کار اشتباهی انجام میدهند، اما به دفعات آن را تکرار میکنند. در نظر داشته باشید که اگر نوجوان یک عذرخواهی واقعی انجام داده و بعد ناخواسته دوباره همان کار را تکرار کرده، عذرخواهی او را بپذیرید و تاکید کنید که چون واقعا قصد انجامش را نداشته، اشکالی ندارد.
📌 گام ششم: جبران کردن
🍃 جبران کردن، مرحله تکمیلی یک عذرخواهی واقعی و کامل است. مانند سایر موارد اینجا هم لازم است خودمان پیشقدم باشیم و در موقعیتهای مناسب به نوجوان بگوییم که: «بهخاطر اشتباهم متاسفم و میخواهم جبران کنم.» در آموزش مستقیم توضیح بدهیم که با جبران کردن نشان میدهیم مسوولیت کار اشتباهمان را پذیرفتهایم و احساس طرف مقابل را به خوبی درک کردهایم. اینکار باعث می شود هم طرف مقابل را خوشحال کنیم و هم خودمان احساس بهتری داشته باشیم.
مرتبط:
