حلقه مفقوده ادبیات ما ترجمه به زبان‌های دیگر است
به‌دنبال این ترجمه ها برخی معتقدند ادبیات کودک و نوجوان فارسی در مقایسه با آثار منتشر شده در گروه سنی بزرگسال از ظرفیت بیشتری برای معرفی در آن سوی مرزها برخوردارهستند، این در حالی است که افرادی همچون نوش آفرین انصاری اعتقادی به این مسأله ندارند وتأکید دارند در گروه سنی بزرگسال هم شاهد انتشار آثار خوبی هستیم که اگر فرصتی برای معرفی‌شان پیدا شود با استقبال مخاطبان خارجی روبه‌رو خواهند شد.
هرازگاهی شنیده‌ام برخی از این می‌گویند که ادبیات کودک و نوجوان فارسی با ظرفیت بیشتری در مقایسه با ادبیات بزرگسال برای ارائه در سطح جهان روبه‌رو است. هر چند منکر آثار خوبی که در این گروه‌های سنی خلق می‌شود نیستم، اما معتقدم ادبیات بزرگسال هم چیزی کم از کودک و نوجوان ندارد. اما نباید فراموش کنیم که زبان فارسی از نظر دایره جغرافیایی با محدودیت زیادی روبه‌رو است و گسترش و دیده شدن آن مستلزم همراهی مترجمانی مجرب است. البته ترجمه آثار ادبی فارسی هم محقق نمی‌شود مگر با راه اندازی تشکل‌ها و «ان‌جی‌او»هایی که با این هدف فعالیت می‌کنند. اگر خواهان معرفی ادبیات معاصر فارسی به کشورهای دیگر هستیم یکی از نخستین ملزومات آن حمایت غیرمستقیم دولت‌ها از تشکل‌ها و ناشرانی است که در این زمینه فعالیت می‌کنند. نباید از نقش ناشران خوبی که در زمینه فعالیت می‌کنند غافل شد.
فعالیت این عزیزان به‌خصوص در شرایط نامطلوب فعلی نیازمند همراهی مسئولان و حمایت از آنان است. اما درباره اینکه ادبیات کـــــودک و نوجـــــــوان ما بیشتر از ادبیات بزرگسال فرصت دیده شدن در سطح جهانی پیدا کرده نباید از نقش دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) غافل شد که کمک بسیاری به رشد ادبیات کودک در سراسر دنیا کرده است.
این دفتر در کشورهای جهان سازمانی شناخته شده به شمار می‌آید. از همین رو افرادی که از سوی تشکل‌ها و سازمان‌های زیرنظر این دفتر به جوایزی نظیر جایزه «آستریدلیندگرن» یا «هانس کریستیان آندرسن» معرفی می‌شوند اعتبار جهانی دارند.
از سوی دیگر وقتی به دلیل راهیابی به جوایزی از این دست ترجمه می‌شود ناشران دیگر زبان‌ها برای ترجمه آنها کنجکاو می‌شوند و آن وقت است که مصداقی از این گفته که: «ترجمه، ترجمه می‌آورد.» محقق می‌شود. اما بخشی از چرایی پیشرفت آثار ادبی در حوزه نوجوان به اتفاقی بازمی گردد که چندین سال قبل به همت یکی از دوستان نویسنده در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان رخ داد.
حضور حمیدرضاشاه آبادی در کانون پرورش فکری منجر به آغاز نهضتی برای تألیف رمان‌های نوجوان شد، البته این استعداد به شکل بالقوه وجود داشته منتها او کمک بسیاری به بالفعل شدنش کرد. درخشش جهانی نام بزرگانی نظیر احمدرضا احمدی، هوشنگ مرادی کرمانی و فرهاد حسن‌زاده در حوزه ادبیات این گروه سنی اتفاق مهمی است که نمی‌توان بی‌تفاوت از کنارش گذشت.
البته ما نه تنها در حوزه کتاب‌های کودک و نوجوان از جهت محتوای آنها با پیشرفت خوبی روبه‌رو شده‌ایم بلکه در حوزه تصویرگری کتاب‌های کودک و نوجوان هم از وجود چهره‌های شاخصی برخوردار هستیم که برخی از آنها فرصت دیده شدن در سطح جوایز خارجی پیدا کرده‌اند.
بگذارید به این بهانه از حرکت خوبی در جهان یاد کنم که بنای آن را کتابخانه‌ای بین‌المللی در جزیره «لامپدوسا» در جنوب ایتالیا گذاشته، کمپینی که با عنوان «کتاب‌های تصویـــــری بدون مرز»راه افتاده، در این کمپین قرار بر خلق کتاب‌هایی بدون متن گذاشته شده تا از این طریق برای همه کودکان فرصتی ایجاد شود که به همدیگر بیشتر نزدیک شوند.
- مرتبط:
