سیاه‌سرفه در کودکان چیست، چه علائمی دارد و چطور درمان می‌شود؟
به گزارش خبرنگار سلامت ایونا به نقل از سایت مادرشو، سیاه‌سرفه (Whooping cough) که به نام پرتوزیس (Pertussis) نیز شناخته می‌شود، یک عفونت باکتریایی است که ریه‌ها و مجاری هوایی را ملتهب می‌کند. باکتری‌های عامل سیاه‌سرفه مری را نیز عفونی می‌کنند که باعث بروز سرفهٔ مداوم و شدیدی می‌شود.
سیاه‌سرفه چیست؟
دلیل اسم سیاه‌سرفه، صدای عجیب و شبیه فریاد پرندگانی است که کودکان مبتلا به این بیماری معمولاً وقتی سعی می‌کنند بین سرفه‌ها نفس عمیق بکشند ایجاد می‌کنند. این صدا سوت‌مانند و شبیه صدای «هوووپ» و شبیه خس‌خس نیز توصیف شده است. کودکان زیر یک سال ممکن است به اندازهٔ کافی قوی نباشند که بتوانند این صدای خاص قابل شنیدن هنگام دم، نه بازدم، را هنگام تنفس ایجاد کنند.
بچه‌ها چطور سیاه‌سرفه می‌گیرند؟
سیاه‌سرفه بسیار مسری است. کودک می‌تواند آن را از تماس مستقیم با شخصی که به باکتری آلوده بوده است یا با تنفس هوای آلوده به این باکتری گرفته باشد. این باکتری معمولاً وارد بینی یا گلو می‌شود. بیشتر کودکان چند نوبت واکسن سیاه‌سرفه را به عنوان بخشی از واکسن سه‌گانه که در مقابل دیفتری و کزاز نیز از او محافظت می‌کند، دریافت می‌کنند. تزریق واکسن‌ها از دو ماهگی شروع می‌شود و تا زمانی که کودک چهار تا شش ساله باشد ادامه می‌یابد.
محافظت از فرزندتان در برابر این بیماری با هر نوبت تزریق واکسن افزایش می‌یابد، بنابراین خطر ابتلا او به آن پس از دریافت پنجمین دز از این سری واکسن، یعنی بین چهار تا شش سالگی در پایین‌ترین حد خود خواهد بود. اما حتی در آن زمان هم احتمال اندکی برای ابتلا به سیاه‌سرفه دارد، زیرا واکسن صددرصد مؤثر نیست.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها هشدار داده است که برای احتیاط، کودکان خردسال را باید از هر کسی که سرفه می‌کند دور نگه داشت. آنها همچنین توصیه می‌كنند كه بزرگسالان و نوجوانانی که در تماس با کودکان هستند، یک دز از واكسن سه‌گانه را دریافت كنند تا از ابتلای آنها به سیاه‌سرفه و انتقال آن به کودکان جلوگیری شود.
علائم سیاه‌سرفه چیست؟
سیاه‌سرفه اغلب با علائم سرماخوردگی یا شبه آنفلوانزا شروع می‌شود، یعنی عطسه، آبریزش بینی و سرفهٔ خفیف که ممکن است قبل از شروع حمله‌های شدید سرفه تا دو هفته ادامه یابد. کودک ممکن است تب نیز داشته باشد.
کودکی که مبتلا به سیاه‌سرفه است به طور معمول به مدت ۲۰ یا ۳۰ ثانیه بی‌وقفه سرفه می‌کند و قبل از شروع حملهٔ سرفه بعدی، برای نفس کشیدن تقلا می‌کند. در طول دوره‌های سرفه که به نظر می‌رسد بیشتر در شب اتفاق می‌افتد، لب و ناخن‌های کودک ممکن است از کمبود اکسیژن کبود شود. همچنین ممکن است مخاط غلیظی را سرفه کند یا بالا بیاورد.
سیاه‌سرفه چطور درمان می‌شود؟
این بیماری می‌تواند برای کودکان زیر یک سال که بیشتر مستعد عوارض ثانویه‌ای مانند سینه‌پهلو، تشنج، آسیب مغزی و حتی مرگ هستند، بسیار خطرناک باشد. اگر فکر می‌کنید ممکن است کودکتان سیاه‌سرفه داشته باشد، مهم است که سریعاً او را پیش پزشک ببرید.
همچنین نظارت دقیق روی کودکان مبتلا به سیاه‌سرفه که مبادا تنفسشان قطع شود از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر کودک هر گونه مشکلی در تنفس مشکلی داشت، با اورژانس تماس بگیرید یا او را به نزدیک‌ترین اورژانس ببرید. همچنین در صورت بروز استفراغ یا تشنج مداوم یا علائم کم‌‌آبی، او را فوراً به اورژانس برسانید.
بعد از مراجعه به پزشک کودکتان، او به سرفهٔ کودک گوش خواهد داد و شاید با یک گوش پاک‌کن نمونه‌ای از بینی‌اش بردارد تا سلول‌های آن را برای وجود باکتری‌های سیاه‌سرفه آزمایش کند. اما اگر پزشک مطمئن باشد كه كودكتان به سیاه‌سرفه مبتلا شده است، دیگر فقط منتظر نتیجه آزمایش نخواهد ماند، زیرا آماده شدن آن می‌تواند مدتی طول بكشد. او اقدامات درمانی را شروع می‌کند و به کودک یک آنتی‌بیوتیک می‌دهد تا مبارزه با عفونت را بلافاصله شروع کند. وقتی تشخیص سیاه‌سرفه تأیید شد، ممکن است نیاز باشد که تمام افراد نزدیک به کودک نیز تحت درمان با آنتی‌بیوتیک قرار بگیرند.
اگر استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها خیلی زود شروع شود می‌تواند به تسکین علائم کمک کند. اگر مصرف آنها دیرتر شروع شود، ممکن است دورهٔ بیماری را کوتاه نکنند اما هنوز هم می‌توانند باکتری‌ها را در ترشحات فرزندتان بکشند و از انتقال عفونت به دیگران جلوگیری کنند. اما جدا از این، شما احتمالاً نمی‌توانید کار دیگری غیر از انتظار برای کاهش سرفه که به طور معمول شش تا ۱۰ هفته طول می‌کشد انجام دهید.
به کودک خود داروی ضدسرفه ندهید، مگر اینکه پزشک آن را توصیه کند، چون سرفه کاری است که بدن وقتی به پاک کردن ریه‌ها از مخاط نیاز دارد، انجام می‌دهد. اگر آن واکنش را سرکوب کنید، ممکن است توانایی فرزندتان در بهبود را مختل کنید. اگر سرفه حتی با وجود مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها بدتر شد، دوباره با پزشک خود تماس بگیرید. در موارد جدی، کودکان باید در بیمارستان بستری شوند، زیر دستگاه اکسیژن قرار بگیرند و مایعات را از طریق سرم برای جلوگیری از کم شدن آب بدنشان دریافت کنند.
آیا کودک بعد از ابتلا به سیاه‌سرفه، نسبت به آن ایمنی پیدا می‌کند؟
برای کسی که یک بار به سیاه‌سرفه مبتلا شده است، این امکان وجود دارد که دوباره آن را بگیرد، هرچند هر نوع عفونت بعدی معمولاً بسیار خفیف‌تر از مورد اول است. بنابراین، چون کودک شما هنوز مستعد ابتلا به بیماری است و به دلیل اینکه واکسن سه‌گانه حاوی واکسن دیفتری و کزاز نیز هست، مطمئن شوید که او این سری واکسن را تا آخرین دوره‌اش دریافت کند.
