قرصی به نام «قصه»
فرهنگ ایرانی با «قصه درمانی» بیگانه نیست؛ در ادبیات کهن خود، شهرزادی را دارد که هزار و یک شب برای پادشاه قصه می‌گفت تا آتش خشم و کینه‌جویی او را به‌مرور فروبنشاند و دختران شهر را، از همسریِ یک شبه‌ای که به مرگ ختم می‌شد، برهاند.
در سال جاری، کتابی با نام «دست نامۀ قصه درمانی» به نویسندگی استفان هامل، با ترجمۀ محسن لعلی، ناهید رمضانی و سمیه نجار خدابخش از سوی انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان منتشر شد که راه‌کارهای علمی درمان با قصه را بیان می‌کرد. این کتاب، در بیست و سومین جشنوارۀ بین‌المللی قصه‌گویی، نامزد دریافت جایزۀ بخش کتاب بود و درنهایت، از سوی هیئت‌داوران این جشنواره، شایستۀ تقدیر شناخته شد.
محسن لعلی، یکی از مترجمان کتاب «دست نامۀ قصه درمانی» دربارۀ تأثیر قصه در درمان به ایسنا می‌گوید: قصه، به شناخت بیشتر انسان‌ها از خود کمک می‌کند، خلاقیت را پرورش می‌دهد و استفاده از آن برای هر مقطع سنی‌ای کارآمد است. وقتی انسان‌ها برای هم قصه تعریف می‌کنند، از خلال این قصه‌گویی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و احساس و تجربیات خود و دیگران را با هم به اشتراک می‌گذارند.
او ادامه می‌دهد: در علم روانشناسی روش‌های مختلفی برای درمان وجود دارد و اساسی‌ترین این درمان‌ها، درمان‌های شناختی _ رفتاری است. بحث روایت درمانی نیز از دهه هفتاد و هشتاد میلادی به‌عنوان یک فن وارد درمان‌های روان‌شناختی شده و امروز، به‌یقین می‌توان گفت که قصه‌ها و روایت‌ها، هویت افراد را تشکیل می‌دهند.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان، خاطرنشان می‌کند: استفان هامل در کتاب «دست نامۀ قصه درمانی» با استفاده از داستان‌های کوتاه، به مخاطبانش کمک می‌کند که مسیر زندگی خود را بهتر بسازند و ارزش‌ها و آرزوهای خود را به‌درستی بشناسند.
لعلی یادآور می‌شود که هر فرد، حین بیان قصۀ زندگی خود، بخش‌های ناهشیار وجودش را هشیار می‌کند و به روانشناس، کمک می‌کند تا راه بهتری را برای درمان او انتخاب کند.
این روانشناس، با اشاره به اینکه در قصه درمانی هم از قصۀ زندگی خود فرد برای کمک به او و هم از قصۀ زندگی دیگران برای کمک به فرد استفاده می‌شود، می‌افزاید: مقایسۀ شخصیت قصه با شخصیت فرد، منجر به خودشناسی می‌شود و درمان را تسریع می‌بخشد.
او دایرۀ کاربرد قصه درمانی را گسترده می‌داند و بر اساس تجربیات شخصی، این روش را بهترین راه برای درمان افسردگی و بیش فعالی کودکان معرفی می‌کند.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان، تصریح می‌کند: در زمینۀ قصه و استعاره درمانی، کتاب‌های کمی به فارسی ترجمه شده و همین امر ما را به ترجمۀ کتاب استفان هامل واداشت.
این مترجم، در پاسخ به این سؤال که آیا کتابی در حوزۀ قصه درمانی و منطبق با فرهنگ ایرانی تاکنون تألیف شده یا خیر؟ می‌گوید: نیاز است که متخصصان ادبیات و روانشناسی با رویکردی بینارشته‌ای به این زمینه ورود کنند تا این اتفاق نیک شکل بگیرد.
او در پایان، با تشکر از انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان که در کوتاه‌ترین زمان این کتاب را به چاپ رسانده، از انتشار چاپ دوم «دست نامۀ قصه درمانی» در آینده‌ای نزدیک خبر می‌دهد.
منبع: ایسنا
مرتبط:
