راهکارهایی برای پیشگیری از بزه دیدگی جنسی در کودکان

 رساله دکتری سپیده شهیدی با عنوان «علل مؤثر بر بزه دیدگی جنسی اطفال و نوجوانان زیر ۱۵ سال در استان تهران در بازه زمانی۹۷-۱۳۸۷» در تاریخ سیزدهم دی ماه ۱۳۹۹ و به راهنمایی دکتر تهمورث بشیریه مورد دفاع قرار گرفت.

همانطور که از عنوان این تحقیق پیداست، پژوهشگر سعی کرده در قالب یک پژوهش میدانی، عواملی را که منجر به آزاردیدگی جنسی کودکان می شوند، موردبررسی و مداقه قرار دهد و از زوایای گوناگون به کنکاش و فحص در این علل و پیامدهای متعاقب آن بپردازد.

این دانشجوی دکتری در رابطه با کار آماری صورت گرفته برای این رساله، توضیح داد: “نمونه های در دسترس این پژوهش شامل پرونده های ۱۲۱  نفر از کودکان دختر و پسر زیر ١۵ سال در استان تهران در بازه زمانی ١٠ ساله، در بین مراجعه‌کنندگان به چهار مرکز اورژانس اجتماعی واقع در استان تهران (مرکز دولت‌آباد واقع در شهرری، مرکز شمیرانات  در شمال تهران، مرکز ذوالفقاری واقع در غرب تهران، مرکز نواب صفوی واقع در شرق تهران) یاهمان خط۱۲۳، انجمن حمایت از حقوق کودکان (صدای یارا) ، بیمارستان کودکان مفید و کلینیک‌های سلامت جنسی  بوده که موارد آزار و اذیت جنسی آنان ثبت شده است.

بدین منظور برای انجام بررسی‌های میدانی که قسمت اعظم کار را تشکیل می‌داد با کمک «پرسشنامه‌ محقق ساخته» اطلاعات لازم از پرونده های کودک آزاری جنسی استخراج، به کمک نرم افزارspss وارد جداول آماری و میزان همبستگی و رابطه میان متغیرها مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفتند.”

این پژوهشگر در ادامه تصریح کرد: “دغدغه ای که مرا به سمت پژوهش در این وادی کشاند افزایش نرخ آسیب های جنسی در سالهای اخیر در میان کودکان و نوجوانان بوده؛ در این راستا سعی بر آن شد با شناسایی علل موجد و مؤثر برچنین معضل اجتماعی، جهت پیشگیری از بزه دیدگی جنسی کودکان و نوجوانان و ارائه سیاست‌های کاربردی در راستای حمایت از بزهدیدگان اقدام شود.

شهیدی با بیان نتـایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل پرونده‌های کودک‌آزاری  گفت :” بیشترین بازه سنی کودکانی که مورد آزار قرار گرفتند، کودکان ۱۰ تا ۱۵ سال  هستند.

وی ادامه داد:کودکان در این رنج سنی، زمان بیشتری دور از چشم والدین قرار دارند و دارای تعاملات بیشتری با افراد غریبه هستند بنابراین در معرض آسیب جنسی بیشتری قرار می گیرند. همچنین مشاهده شد که در اکثریت قریب به اتفاق موارد رویداد بزه جنسی، غفلت و مسامحه والدین و اعتماد ناصواب آنها به دیگران دخیل بوده است.

به گفته این پژوهشگر؛ یافته های حاصل از مطالعه آماری بر وضعیت سرپرستی والدین مؤید این مطلب است که عواملی چون تک سرپرستی یا بی سرپرست بودن فرزندان ناشی از طلاق، جدایی یا فوت والدین و عدم دسترسی به سیستم های حمایتی در این شرایط می تواند منجر به بروز کودک آزاری جنسی شود. کودکان بی‌سرپرست یا تک سرپرست به دلیل عدم توجه و مراقبت کافی از آنان بیشتر در معرض آزارهای جنسی قرار دارند.

این دانشجوی دکتری همچنین خاطر نشان کرد: “آزمون فرضیات حکایت از آن دارد که عوامل مختلفی در بروز بزه دیدگی کودکان و نوجوانان نقش دارد  که شامل عوامل  زیستی، خانوادگی، اجتماعی، معضلات اقتصادی و مانند آن است.

وی افزود:مواردی منبعث از عوامل فوق چون محیط ناامن زندگی کودکان، والدین غیرمسؤول و درگیر با معضل اعتیاد، بیکاری و بیسوادی، سطح پایین وضعیت اقتصادی و اجتماعی، رفتارهای ضد اجتماعی والدین معتاد، نداشتن مهارت مقابله‌ای در والدین درگیر با اعتیاد یا طلاق، زندگی فرزند دختر منحصراً با پدر و عزت نفس پایین فرزندان درچنین خانواده هایی، کودکان را در معرض آسیب های جنسی بیشتر قرار می دهد. علاوه بر عوامل مربوط به بزه دیده، علل دیگری که مربوط به بزهکار است چون : اختلالات روانی-رفتاری ، انواع  انحرافات جنسی، تجربه آزاردیدگی شخص آزارگر در کودکی هم می‌تواند منجر به بزه دیدگی جنسی اطفال شود. بنابراین اعمال ساز و کارهای مناسب پیشگیری از مهمترین راهکارهای کاهش بزه دیدگی کودکان و نوجوانان است.

وی در عین حال عنوان کرد: پیشگیری از طریق مجموعه اقداماتی برای حذف یا محدود کردن عوامل جرم زا و نیز مدیریت عوامل محیطی صورت می گیرد. بر همین اساسبالابردن سطح آگاهی افراد در معرض خطر به خصوص کودکانی که در شرایط نامناسب اجتماعی زندگی می‌کنند، تشخیص زودرس کودک آزاری، مداخله و درمان و جلوگیری از بروز عوارض هولناک کودک آزاری ضروری به نظر می رسد.

به گفته شهیدی علاوه بر این، تمهیداتی باید اندیشیده شود که کودکان و خانواده های افراد بزهدیده بی دغدغه و با آسودگی خاطر، نسبت به گزارش چنین رویدادهایی به مراجع قضایی مراجعه نمایند و به جهت واهمه و ترس یا ناکامی خود را ناگزیر به سکوت در مقابل چنین جنایاتی نکنند. به هر حال مقابله با سوءاستفاده جنسی از کودکان هدفی است که دستیابی به آن نیازمند فعالیتهایی فراتر از تصویب قانون و مستلزم تلاشهای همه جانبه در جهت تنظیم یک سیاست جنایی منسجم با هماهنگی معیار های اجتماعی، فرهنگی، آموزشی است که نهایتاً مسیر پیشگیری از بزه مذکور را در آتیه هموارتر سازد.

منبع:ایسنا