مذاکره منجر به مفاهمه میان والدین و دختران

جواد درستکار، دکترای روانشناسی و استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) در گفت‌وگویی به مناسبت روز جهانی دختر، اظهار کرد: گاهی در خانواده‌ها مذاکره تبدیل به مباحثه و حتی مجادله‌ای می‌شود که نه‌تنها هیچ برنده‌ای ندارد، بلکه نتیجه‌ای جز سرخوردگی افراد درون خانواده ندارد. اما برای رسیدن به مذاکره‌ای که منجر به مفاهمه می‌شود خانواده‌ها باید مهارت‌های لازم را کسب کنند، در این صورت است که نیازهای دختران درون خانواده برآورده شده و احساس منفی مثل دل‌شکستگی، بی‌اعتمادی، محرومیت هیجانی و … شکل نمی‌گیرد.

وی با اشاره به اینکه خانواده اولین نهاد اجتماعی است که فرد درون آن قرار می‌گیرد و رشد پیدا می‌کند، گفت: دیدگاه خانواده‌ها درباره مفهوم رشد جسمی و ذهنی و روحی فرزندان متفاوت است، اما همه ما یکسری اهداف اصلی در زندگی دنبال می‌کنیم که شامل اهداف زیستی، اجتماعی، روانی و معنوی است و هر فرد برای رسیدن به این اهداف تلاش می‌کند تا در جامعه منشأ اثر باشد.

این دکترای روانشناسی به نیازهای اصلی هر فرد شامل نیاز به دل‌بستگی، استقلال کفایت، درک محدودیت‌های واقع‌بینانه، ابراز هیجانات و احساسات و تفریح اشاره و تصریح کرد: با تأمین این نیازها فرد می‌تواند منشأ رشد برای یک جامعه باشد.

وی با تأکید بر اهمیت موضوع تربیت دختران، گفت: دختران می‌توانند آینده یک جامعه را در مسیر رشد و تحول و پیشرفت قرار دهند، چراکه مادران آینده هستند و باتربیت نسل آینده منشأ اثر در جامعه هستند. برای تربیت صحیح دختران باید به نیازهای اصلی آن‌ها توجه شود و این نیازها ارزش‌گذاری شده و نظام رفتاری والدین در برابر دختران مشخص باشد تا بتواند مسیر رشد و تربیت را به‌خوبی طی کند.

درستکار افزود: گاهی ما والدین به دلیل اینکه فکر می‌کنیم از فرزندانمان بیشتر می‌دانیم، اجازه نمی‌دهیم آن‌ها خواسته‌ها و احساسات واقعی خود را ابراز کنند و به همین دلیل سرکوب‌هایی درون آن‌ها اتفاق می‌افتد. درست است که دختران تا یک سن مشخصی به پدر و مادر خود وابسته هستند، اما این وابستگی نباید همیشگی باشد، بلکه باید با استقلالی که درون خانواده به دست می‌آورند مسیر زندگی خود را انتخاب کنند.

وی با اشاره به اینکه برخی از پدر و مادرها به‌جای فرزند خودشان فکر می‌کنند، انتخاب می‌کنند و تصمیم می‌گیرند، تصریح کرد: در این شرایط استقلال کفایت از فرزندشان گرفته می‌شود، درحالی‌که والدین باید به الگوی مذاکره‌ای که منجر به مفاهمه شود دست پیدا کنند. جنس مذاکره والدین و دختران باید به فهم والدین از فرزند و فرزند از والدین منجر شود.

این استاد دانشگاه در ادامه با طرح این سؤال که چه کنیم نیازهای فرزندانمان در خانواده تأمین شود و احساس رضایت و اطمینان خاطر داشته باشند؟ گفت: برای تربیت صحیح دختران باید تلاش کنیم بی‌اعتمادی و بی‌ثباتی درون خانواده وجود نداشته باشد و محدودیت‌هایی که اعمال می‌شود واقع‌بینانه باشد، نه بر اساس بایدها و نبایدهایی که والدین بدون قید و شرط مشخص می‌کند، چراکه اگر محدودیت‌ها با اجبار و بدون قید و شرط تحمیل شود فرزند را در مسیر اطاعت، ایثار و پذیرش بدون قید و شرط دیدگاه‌های دیگران می‌برد و استقلال کفایت اتفاق نمی‌افتد، درنهایت نیز تله‌های شخصیتی در فرد ایجاد می‌کند که او را در جامعه در معرض آسیب‌های مختلف قرار می‌دهد.

وی بابیان اینکه ما از جنسی صحبت می‌کنیم که مظهر لطافت، مهربانی و بخشندگی است، ادامه داد: دختران ما قرار است در آینده با ایفای نقش مادری منشأ رشد و عطوفت و مهربانی باشند، چنین فردی باید خودش از دوران کودکی مهارت مذاکره را در خانواده دیده و درک کرده باشد.

استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان با بیان اینکه دختران باید ابراز هیجانات و احساسات را از سوی پدر و مادر دیده باشند وگرنه دچار محرومیت هیجانی شده و نمی‌تواند ابراز وجود کند، افزود: در این صورت فرد ممکن است در تله ایثارگری افراطی بیفتد که هرچه سن بالاتر می‌رود فرد را گرفتار می‌کند و درجایی می‌بینیم که فرد زخم‌های زیادی خورده و تبدیل به تندیس درد شده است.

وی به اهمیت الگوی ارتباطی که پدر و مادر در مقابل هم درون خانواده پیش‌گرفته‌اند اشاره و تصریح کرد: این الگوی ارتباطی باید منجر به مذاکره‌ای شود که به مفاهمه ختم می‌شود. والدین باید این چشم‌انداز را در خانواده و برای تربیت فرزندانشان ایجاد کند تا باورها و ارزش‌های فرد کارآمد باشد، نگرش‌های او تحریف‌شده نباشد و باعث بی‌ثباتی و بی‌اعتمادی در ذهن فرد نشود. اگر چنین نگاهی درون خانواده وجود داشته باشد و بستری برای بیان خواسته‌ها و نیازهای فرزند وجود داشته باشد و الگوی ارتباطی درستی وجود داشته باشد، می‌توان گفت رشد صحیح فرد در خانواده اتفاق افتاده و با ورود به اجتماع بزرگ‌تر دچار مشکل نمی‌شود.

وی یادآور شد: گاهی پدر و مادرها با خودشان حساب دو دوتا چهارتا می‌کنند و می‌گویند فرزندم با من قهر کرد من هم با او قهر می‌کنم، سر من داد زد و من هم سر او داد می‌زنم، بدرفتاری را با بدرفتاری پاسخ می‌دهد، این روش باعث می‌شود فرزند با یک الگوی نادرست در خانواده رشد کند و اگر همین شرایط ادامه پیدا کند ارتباط دوطرفه روزبه‌روز سخت‌تر می‌شود و به‌جایی می‌رسد که این ارتباط بین والدین و فرزندان قطع می‌شود.

این روانشناس تأکید کرد: رفتارهایی مثل داد زدن، قهر کردن، ایراد گرفتن، پرسیدن سوالاتی که پاسخی ندارد و مقایسه کردن ارتباط درون خانواده را قطع کرده و حس بی‌اعتمادی بین افراد ایجاد می‌شود که رشد دختران را درون خانواده مختل می‌کند.

درستکار به پدر و مادرها توصیه کرد اگر می‌خواهند الگویی در ارتباط با دخترانشان پیش بگیرند که تا سال آینده بتوانند ثمره آن را ببینند، الگوی مذاکره منجر به مفاهمه را درون خانواده پیش ببرند و به تأمین نیازهای اصلی دختران درون کانون خانواده توجه کنند.

منبع: ایسنا