راه‌های تشخیص علل کاهش حافظه/ آلزایمر یا افسردگی؟
یک متخصص روانپزشکی در چهارمحال و بختیاری گفت: ابتلا به آلزایمر دلایل متعددی دارد که وراثت یکی از این عوامل است، همچنین در آلزایمر حافظه کوتاه‌مدت افراد دچار اختلال می‌شود و مشکل اصلی و برجسته افراد مبتلا به این بیماری در یادگیری و حافظه است که این مشکل خود را به صورت فراموشی ظاهر می‌کند.
مسعود نیک‌فرجام درخصوص زوال عقل، اظهار کرد: نوع شایع زوال عقل آلزایمر است که بر حافظه اخیر یا کوتاه مدت افراد اثر دارد و این حافظه را دچار اختلال کرده و همچنین یک آسیب پیش‌رونده در افراد مبتلا به آلزایمر از لحاظ عواطف و شخصیت ایجاد می‌کند، افراد مبتلا به آلزایمر به مرحله‌ای می‌رسند که عملکرد اجتماعی آن‌ها دچار اختلال می‌شود، اما نکته قابل توجه این موضوع است که افراد مبتلا به آلزایمر دچار اختلال در هوشیاری خود نمی‌شوند.
این متخصص روانپزشکی در چهارمحال و بختیاری افزود: بنابراین حافظه کوتاه‌مدت افراد مبتلا به آلزایمر دچار اختلال می‌شود، یعنی این افراد وقایعی که طی روزها و هفته‌های اخیر رخ داده است را به‌خوبی به خاطر نمی‌آورند و اطلاعات محدودی در خصوص این وقایع دارند، اما ممکن است وقایع رخ داده در گذشته را تا حدودی به یاد داشته باشند.
وی ادامه داد: البته یک نوع اختلال حافظه دیگر نیز وجود دارد که این نوع از اختلال مربوط به سن افراد است، یعنی زمانی که سن شخص افزایش پیدا می‌کند، موارد مربوط به وقایع رخ داده طی روزهای اخیر را فراموش می‌کند، اما تا حدودی خاطرات کودکی، سربازی، نوجوانی و… را در ذهن دارد، نکته مهم این است که این نوع اختلال در حافظه به عنوان آلزایمر در نظر گرفته نمی‌شود.
نیک‌فرجام عنوان کرد: نوع دیگر اختلال در حافظه نیز مربوط به زمانی است که فردی دچار افسردگی می‌شود و در اثر ابتلا به افسردگی انرژی این فرد کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه انرژی لازم جهت یادآوری مطالب موجود در ذهن خود را ندارد، به‌همین دلیل دچار اختلال در حافظه خواهد شد، این افراد با درمان افسردگی خود می‌توانند مشکل اختلال در حافظه را نیز رفع کنند.
این متخصص روانپزشکی در چهارمحال و بختیاری یادآور شد: شیوع زوال عقل در افراد بالای ۶۵ سال حدود پنج درصد است، همچنین افراد بالای ۸۵ سال نیز ۲۰ تا ۴۰ درصد به زوال عقل دچار می‌شوند، شایع‌ترین نوع زوال عقل آلزایمر است که ۵۰ تا ۶۰ درصد افراد دارای زوال عقل به نوعی از آلزایمر مبتلا هستند.
وی در خصوص عوامل موثر در بروز آلزایمر، اضافه کرد: رسوب آمیلوئید در سلول‌ها منجر به از بین رفتن این سلول‌ها شده و در نتیجه مغز انسان چروکیده می‌شود و اختلال در حافظه به وجود می‌آید، حدود ۴۰ درصد از دلایل ایجاد اختلال در حافظه افراد به دلایل وراثتی و باتوجه به سابقه وجود اختلال حافظه در بستگان شخص پدید می‌آید.
این متخصص روانپزشکی در چهارمحال و بختیاری، تصریح کرد: افراد مبتلا به آلزایمر از لحاظ آسیب‌شناسی مورد بررسی قرار می‌گیرند ،همچنین با انجام سیتی اسکن مشخص می‌شود مغز فرد از لحاظ ظاهری دچار چین و چروک شده است.
وی در خصوص علائم بالینی زوال عقل و آلزایمر، بیان کرد: فرد دچار آلزایمر به‌سرعت مطالب را فراموش می‌کند، این افراد با خروج از منزل مسیر برگشت را فراموش می‌کنند و در موارد پیشرفته‌تر بیماری احتمال دارد، فرد در منزل توان پیدا کردن مسیر اتاق‌ها، آشپزخانه، سرویس بهداشتی و… را نداشته نباشد، همچنین امکان دارد اختلالاتی نیز در خلق و خوی فرد مبتلا به آلزایمر ایجاد شود و حتی ممکن است این افراد دچار هذیان‌گویی و توهم شوند، اما از نظر شناختی مشکل اصلی و برجسته افراد مبتلا به زوال عقل و آلزایمر در یادگیری و حافظه است که این مشکل خود را به‌صورت فراموشی ظاهر می‌کند.
نیک‌فرجام تاکید کرد: در آلزایمر حافظه کوتاه مدت نسبت به حافظه بلند مدت به میزان بیشتری دچار اختلال می‌شود، بعضی افراد مبتلا به آلزایمر برای پنهان کردن نواقص حافظه خود اقدام به داستان‌سرایی می‌کنند و این یعنی زمانی که سوالی از این افراد پرسیده می‌شود به این دلیل که مطالب را فراموش کرده‌اند، اقدام به بیان برخی مطالب داستان‌گونه و غیرواقعی می‌کنند، افرادی که در اثر افسردگی به اختلال در حافظه دچار می‌شوند و افرادی که به آلزایمر مبتلا هستند را نیز می‌توان با استفاده از موضوع داستان‌سرایی از یکدیگر متمایز کرد، زیرا تنها افراد مبتلا به آلزایمر اقدام به داستان‌سرایی می‌کنند و افرادی که افسرده هستند به صورت واضح فراموش کردن خود را بیان می‌کند.
این متخصص روانپزشکی در چهارمحال و بختیاری گفت: گاهی نیز در زمینه توجه و تمرکز افراد مبتلا به آلزایمر اختلال ایجاد می‌شود، همچنین این افراد در جهت‌یابی نسبت به زمان و مکان با مشکل روبرو می‌شوند، یعنی فرد متوجه نمی‌شود در کدام زمان صبح، ظهر و عصر از روز قرار دارد و یا قادر به تشخیص مکانی که در آن حضور دارند نیستند، در صورت پیشرفت بیماری فرد توان شناخت سایر اشخاص و نزدیکان خود را نیز نخواهند داشت.
وی افزود: در مراحل حاد و شدید آلزایمر و زمانیکه علائم بیماری مزمن شده باشد؛ احتمال دارد فرد ابتکار عمل خود را از دست بدهد، یعنی فرد توان انجام کارهایی مانند لباس پوشیدن، برنامه‌ریزی، بیرون رفتن از منزل و سایر فعالیت‌های شخصی را نداشته و همچنین علایق این افراد به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.
نیک‌فرجام در خصوص اثرات روانی و عصبی بیماری آلزایمر، ادامه داد: امکان دارد افراد درگیر با این بیماری دچار تغییر شخصیت شوند، یعنی درون‌گرا شده و یا دارای رفتارهای خصمانه شوند، حتی احتمال دارد نوعی بدبینی نسبت به سایر افراد پیدا کنند، همچنین احتمال ایجاد اضطراب، تحریک‌پذیری، افسردگی، گریه و خنده‌های بی‌دلیل و ناگهانی در افراد مبتلا به آلزایمر وجود دارد، کاهش انعطاف‌پذیری نیز یکی دیگر از اثرات بیماری آلزایمر است که در نتیجه آن افراد بیمار به سرعت عصبانی می‌شوند.
این متخصص روانپزشکی در چهارمحال و بختیاری در خصوص اختلالات ادراکی بیماری آلزایمر، عنوان کرد: برخی مواقع ممکن است افراد بیمار دچار توهم و به‌ویژه توهم در بینایی شوند، خطا در ادراک نیز برای این افراد رخ می‌دهد، یعنی ممکن است فرد جسمی را با یک جسم دیگر اشتباه تشخیص دهد و همچنین احتمال دارد برخی رفتارهای پرخاشگرانه، شوخی‌های بی‌مورد و حرکات اجتماعی نامناسب از افراد درگیر با آلزایمر رخ دهد.
وی اضافه کرد: با شرح حال بیمار توسط اطرافیان او امکان تشخیص بیماری وجود دارد، با تجویز سیتی‌اسکن نیز چروک‌های ایجاد شده در مغز شناسایی می‌شوند و می‌توان با استفاده از آزمون‌های روان‌شناختی ابتلا افراد به آلزایمر را تشخیص داد، نکته مهم این موضوع است که افراد با سن بالا و یا افراد مبتلا به افسردگی ممکن است دچار کاهش حافظه شوند که این موضوع با آلزایمر متفاوت است و این تفاوت باتوجه به علائم موجود در افراد قابل تشخیص است.
نیک‌فرجام یادآور شد: روان‌درمانی حمایتی از راه‌های درمان بیماری آلزایمر است، زمانی که فرد بیمار اقدامی مثبت مانند مسواک زدن به‌موقع انجام می‌دهد باید مورد تشویق قرار بگیرد که در این صورت این رفتار مثبت توسط بیمار ادامه خواهد داشت، همچنین باید در صورت امکان به فرد بیمار برای انجام و تقویت توانایی‌هایی که فرد در گذشته داشته است، کمک شود زیرا در صورت تقویت نشدن این توانایی‌ها به مرور زمان کمرنگ می‌شوند.
این متخصص روانپزشکی در چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد: در افراد مبتلا به آلزایمر که سطح بیماری در آن‌ها متوسط و کمتر است تجویز برخی داروها کمک‌کننده است، برای مثال اگر بیمار با اختلال در خواب درگیر شده و یا دچار هذیان‌گویی، توهم و… باشد، داروهای مخصوصی توصیه می‌شود، همچنین می‌توان برای این افراد از داروهای تقویت‌کننده حافظه نیز استفاده کرد.
منبع: ایسنا
