چرا عوارض روانی کرونا در کودکان بیش از بزرگسالان است؟
یک روان‌شناس گفت: احساس تنهایی و افسردگی از مهم‌ترین عوارض روانی ناشی از شیوع ویروس کرونا است.
مریم فلاح اظهار کرد: ویروس کرونا در مدتی که مهمان ناخوانده خانه‌ها شده است، افراد بسیاری را درگیری بیماری‌های جسمی، روحی و روانی کرده است.
وی با بیان اینکه در این روزها که خانواده‌ها در قرنطینه به سر می‌برند تا جان سالم از این ویروس به در ببرند، درگیر مسائل روحی و روانی ناشی از قرنطینه شده‌اند، ادامه داد: در این میان کودکان و نوجوانان که دارای انرژی فراوانی هستند و نیاز دارند تا این انرژی را از طرق مختلف تخلیه کنند، بیش از بزرگسالان درگیر مسائل روحی و روانی ناشی از این بیماری می‌شوند.
فلاح با بیان اینکه در اساسنامه سازمان جهانی بهداشت، سلامت نه‌تنها نبود بیماری و معلولیت بلکه حالت بهینه خوب بودن جسمی، اجتماعی و روانی تعریف شده است، اضافه کرد: این تعریف نشان می‌دهد که سلامت فراتر از نبود اختلالات روانی، جسمانی و اجتماعی بوده و فقط منوط به‌سلامت زیستی نیست که متأسفانه اغلب بعد روانی و اجتماعی آن در برخی کشورها از جمله کشور ما نادیده گرفته می‌شود.
به گفته این روان‌شناس و مدرس دانشگاه، نوجوانی به‌خودی‌خود دوران سختی است و همه‌گیری بیماری کرونا آن را حتی سخت‌تر هم می‌کند و با بسته شدن مدارس و لغو رویدادهای اجتماعی، بسیاری از نوجوانان نه‌تنها برخی از مهم‌ترین لحظات زندگی خود را ازدست‌داده‌اند، بلکه از فعالیت‌های روزمره‌ای مثل گپ و گفت با دوستان و شرکت در کلاس‌های درس هم دور افتاده‌اند.
وی اضافه کرد: رسیدگی به‌سلامت روان خصوصاً در دوران شیوع کرونا و در گروه‌های آسیب‌پذیر همچون کودکان و نوجوانان بسیار ضروری است و نیازمند سیاستگذاری مناسب و سریع جهت پیشگیری از بحران‌های اساسی که در نسل آینده به‌واسطه مشکلات سلامت روان ایجاد خواهد شد.
افسردگی دومین اختلال سلامت روان
این روان‌شناس و مدرس دانشگاه گفت: افزایش استرس و در نتیجه بی‌قراری، افزایش اضطراب و در نتیجه زودرنجی یا پرخاشگری، غمگین شدن و در نتیجه گوشه‌گیری و افسردگی، ترس از مرگ خود یا نزدیکان در اثر تماشای اخبار و رسانه، محرومیت از حمایت اجتماعی در اثر دوری از دوستان، ازبین‌رفتن نظم و ساختار ذهنی در اثر تعطیلی مدارس، افزایش وزن به دلیل کم‌تحرکی و به‌هم‌خوردن چرخه خواب و بیداری و در نتیجه مشکلات کاهش توجه و تمرکز در انجام تکالیف از جمله تأثیرات اپیدمی کرونا است که اغلب خانواده‌ها با آن درگیر هستند.
به گفته فلاح، افسردگی دومین اختلال سلامت روان در جوامع بوده است و پیش‌بینی‌ها در سال ۱۹۹۰ نشان داده بود که بار اختلال افسردگی تا سال ۲۰۲۰ از رتبه چهارم به رتبه دوم ارتقا خواهد یافت که باتوجه‌به شیوع کرونا این پیش‌بینی محقق شده است و احتمالاً باتوجه‌به شرایط فعلی به رتبه یک نیز خواهد رسید.
وی با بیان اینکه از جمله مهم‌ترین عوامل مؤثر بر سلامت روان کودکان، می‌توان به محرومیت‌های جسمانی ناشی از بیماری‌های ژنتیکی، معلولیت‌ها و غیره اشاره کرد و افزود: عوامل روانی اجتماعی مثل محرومیت‌های فرهنگی، انسانی یا محدودیت‌هایی که در این زمینه وجود دارد، الگوهای بد خانواده مانند فقدان رابطه والد کودک، فقر، محرومیت‌های عاطفی، فقدان انضباط، فقدان بهزیستی، خانواده‌های ضداجتماعی و طلاق در خانواده‌ها و همچنین فشار ناشی از زندگی صنعتی و عوامل اجتماعی فرهنگی مثل جنگ و فشارهای اقتصادی بر سلامت روان افراد بسیار مؤثر است.
به باور این روان‌شناس، از جمله عوامل مؤثر بر سلامت روان کودکان در دوران شیوع کرونا از بین عوامل مذکور، محور الگوهای بد خانواده و محرومیت‌های اجتماعی و فرهنگی بر روی سلامت روان کودکان و نوجوانان بیشتر اثرگذار است؛ مانند تغییر در زیست افراد مثل چرخه خواب و بیداری و کودکانی که به‌اجبار در خانه قرنطینه شده‌اند و روابط اجتماعی آنها محدود شده است.
فلاح تصریح کرد: باتوجه‌به اینکه خانواده‌ها برای همزیستی و سازگاری با پاندمی کرونا آمادگی لازم و همچنین تجربه مشابهی را نداشتند بنابراین این پدیده انضباط در خانواده‌ها را مختل کرده است و به همین دلیل روابط بین والد و فرزند دستخوش این شرایط شده است به‌عنوان‌مثال والدین به‌ویژه مادران به طور هم‌زمان نقش معلم و والد را ایفا می‌کنند و ازآنجایی‌که هیچ‌یک با سیستم آموزشی آنلاین سازگار نشده‌اند، روابط عاطفی و روانی والد و فرزند دچار مشکل می‌شود که این مسئله مشکلات بسیار زیادی را برای خانواده‌ها ایجاد کرده که به‌صورت مستقیم بر سلامت روان کودکان اثرگذار است و همچنین ازدست‌دادن شغل‌ها، عوامل مؤثر بر وضعیت اقتصادی، گرانی و وضعیت بد معیشت به شدت خانواده‌ها را از لحاظ سلامت روان آسیب‌پذیر کرده است.
محرومیت کودکان و نوجوانان از برقراری روابط اجتماعی
وی ادامه داد: باتوجه‌به شدت و سرعت گسترش بیماری کرونا در سراسر جهان و تحت تأثیر قراردادن جسم و روان افراد، تاکنون با مراجعین بسیاری با مشکلاتی مثل افسردگی، اضطراب، رفتارهای اجتنابی، اختلال خواب، استرس پس از سانحه، استرس حاد، خودبیمارانگاری و اختلالات سازگاری بیشتری مواجه شده‌ایم که برخی از این موارد در کودکان نیز مطرح می‌باشد.
فلاح با بیان اینکه در دوران شیوع کرونا افراد و به‌خصوص کودکان از برقراری روابط اجتماعی به‌عنوان یک نیاز ضروری محروم‌اند، تشریح کرد: همین مسئله ممکن است آثار مخربی بر روی روح و روان آنها بجای بگذارد که به دنبال آن احتمال بروز افسردگی و اضطراب در نتیجه این محرومیت‌ها بسیار بالاست.
به گفته این مدرس دانشگاه، اخبار ناگوار، فقدان و ازدست‌دادن اعضای خانواده، تغییر در شیوه و سبک زندگی، مرگ ناگهانی، نبود پایگاه‌های حمایتی در خانواده، عدم تبادل صمیمیت و ارتباط با افراد نزدیک خانواده، از جمله مهم‌ترین عوامل روانی تأثیرگذار در دوران کرونا هستند و همین‌طور سرعت وقع این اتفاقات به‌قدری بالاست که از کودکان فرصت سازگاری را گرفته است.
فلاح با بیان اینکه باید زیرساخت‌های مناسب برای سلامت روان و پیشگیری از آسیب‌ها و اختلالات روان‌شناختی برای کودکان و نوجوانان ایجاد شود که متأسفانه قبل از شیوع کرونا نیز مناسب نبوده است، اضافه کرد: پیش رفتن با این زیرساخت‌های ناقص ممکن است موجی از مشکلات را در حوزه سلامت روان کودکان و نوجوانان ایجاد کند.
منبع: ایسنا
مرتبط:
چگونه در همه‌گیری کرونا با سوزن‌هراسی مقابله کنیم؟
