بازی؛ راه یادگیری ایمنی برای کودکان
آشنایی کودکان با فرهنگ ایمنی، یادگیری ایمنی و به طور همزمان هویت بخشی به شغل های امدادی همچون آتش‌نشانی مسیر رسیدن به هدف مقابله با نا ایمنی را روشن می کند و می توان به رسیدن به روشنایی روز در دل این مسیر تاریک و پر پیچ و خم امیدوار بود.
شاید یادگیری ایمنی و لزوم رعایت آن به کودکان یکی از کارهای دشواری باشد که در مواردی با گروه‌های سنی کودکان و نوجوانان مواجه نشود. اما از آن جایی که آموزش ایمنی و لزوم رعایت آن، آشنایی با شماره تماس نیروهای امدادی، اینکه کودکان پس از تماس با نیرو های امدادی لازم است چه اطلاعاتی را به نیرو های امدادی بدهند و… از اهمیت ویژه ای برخوردار است و باید به فکر راهی ساده و در عین حال جذاب برای استقبال کودکان از آن بود.
پیش از شیوع ویروس کرونا اکثر این آموزش‌ها در مهدهای کودک، پیش دبستانی و مدارس انجام می شد که تا حد قابل قبولی گروه سنی کودکان و نوجوانان را با اطلاعات ایمنی و نحوه برقرار کردن ارتباط تلفنی با نیروهای امدادی آشنا می کرد. حتی پیش از شیوع کرونا ویروس والدین می توانستند با هماهنگی ایستگاه‌های آتش نشانی یا پایگاه‌های اورژانس همراه با کودکانشان از کار نیروهای مدادی بازدید کنند تا با اهمیت آن نیز آشنا شوند؛ اما حالا با آنلاین شدن کلاس‌های درس این آموزش‌ها اغلب در بستر اینترنت یا سامانه های آموزشی ارائه می شود که هر چند شاید قدم مثبتی در زمینه فرهنگ ایمنی باشد اما احتمالا کافی نخواهد بود.
در سال های گذشته چندین بار صوت تماس چند کودک با نیروهای امدادی در فضای مجازی منتشر شده است. کودک، در حالی که صدایش میلرزد و دقیقا نمیداند که باید چه چیزی را به نیرو های امدادی اطلاع دهد می گوید که حال یکی از اعضای خانواده‌اش مساعد نیست و بیهوش است. البته این در بهترین حالت اتفاق است که این کودک شماره تماس نیروهای امدادی را بلد بوده و آنقدر نسبت به اهمیت تماس سریع با نیروهای امدادی آشنایی داشته که به سرعت اینکار را انجام داده است، اما چند درصد از کودکان و نوجوانان در این مورد آگاهی کافی دارند و می دانند که اگر به هر دلیلی نیاز به کمک امدادگران اورژانس داشت، یا اگر کودکی در خانه تنها بود و حریقی رخ داد چطور باید با نیروهای امدادی ارتباط برقرار و درخواست کمک کند؟
حتی یاد دادن نکات دیگری به فرزندان،مثل چگونگی پناهگیری هنگام وقوع زمین لرزه، چگونگی تخلیه ساختمان حین وقوع حریق، استفاده نکردن از آسانسور حین آتش سوزی و… نیاز به آموزش و یادگیری ایمنی دارد. آموزش هایی که امروزه به واسطه آنلاین شدن کلاس های درسی حتما باید از سوی والدین نیز بیش از پیش جدی گرفته شود.
بر اساس نظر برخی از کارشناسان ایمنی که در حوزه کودک و نوجوان نیز فعال هستند، تمام مواردی که گفته شد و آگاهی نسبت به چگونگی کار نیروهای امدادی، ارتباط برقرار کردن با آن‌ها و.. را می توان از طریق بازی به کودکان آموزش داد. نکته قابل توجه این است که یکی از بهترین روش‌های یادگیری بازی‌های تعاملی است، این یادگیری ایمنی علاوه بر اینکه با استقبال کودکان مواجه می شود، همچنین سرعت و دقت آن ها را نیز افزایش می دهد.
کودکان با بازی کردن به نوعی زندگی را تمرین می کنند، برای همین آموزش نکات ایمنی، پر رنگ کردن نقش نیروهای امدادی در ذهن کودکان با استفاده از انجام بازی‌ها و… علاوه بر اینکه کودکان را برای شرایط سخت و حساس زندگی آماده می کند، خلاقیت آن ها را نیز افزایش می‌دهد و چقدر بهتر خواهد بود اگر کودکان در کنار بازی ها با فرهنگ ایمنی و ارتباط برقرار کردن با نیروهای امدادی نیز آشنا شوند تا در صورت نیاز بتوانند به خودشان و اطرافیانشان کمک کنند.
علاوه بر تمام این موارد، باید به خاطر داشته باشیم که کودکان امروز، جوانانی هستند که سال‌های بعد با حفظ و عمل به فرهنگ ایمنی می‌توانند جامعه را به سمت مسیر ایمنی هدایت کنند تا از وقوع پلاسکو و سینا اطهرهای دیگر جلوگیری شود.
محمدرضا مرشد دوست- یک کارشناس ایمنی و مدیرعامل انجمن کودک ایمن، ناجی فردا، درباره آموزش ایمنی از طریق بازی و هویت بخشی به شغل آتش نشانی- اظهار کرد: خانواده‌ها باید برای کودکانشان تمام تیم‌های امدادی را هویت بخشی کنند. یعنی هویت این نیروهای امدادی از جمله آتش‌نشانی، اورژانس، پلیس و… را برای آن ها آشکار کنند.
وی ادامه داد: در مورد اهمیت کار نیروها باید با کودکان گفت و گو کرد و به بهانه های مختلف و در شرایط مختلف توضیحاتی را در این رابطه به آن ها ارائه کرد. مثلا در شرایطی که به خاطر نوروز همه تعطیل بودند می توانستند از طریق توضیح درباره اینکه کار نیروهای امدادی تعطیلی ندارد می توان نسبت به هویت بخشی به مشاغل ایمنی برای کودکان اقدام کرد.
این کارشناس ایمنی گفت: یکی از اقدامات دیگری که خانواده ها می توانند انجام دهند این است که با کودکانشان فیلم ها و کارتون های مربوط به نیروهای امدادی را نگاه کنند، تمام این اقدامات برای هویت بخشی به مشاغل امدادی و آشنایی کودکان با فرهنگ ایمنی بسیار موثر است. در سال‌های گذشته که هنوز بیماری کرونا شایع نشده بود والدین می توانستند کودکانشان را با نیروهای امدادی آشنا کنند و در ایستگاه های آتش نشانی حاضر می شدند.
مرشد دوست با اشاره به اینکه می‌توان بازی‌های قدیمی را کمی تغییر داد و با رویکرد ایمنی آن ها را انجام داد، ادامه داد: مثلا می توان از طریق بازی نقاط امن خانه را به کودکان آموزش داد. یکی از بازی های دیگر مربوط به تخلیه اضطراری در لحظات اولیه حادثه است، مثلا می توان گفت که با شنیدن صدای یک سوت همه بچه ها داخل پارکینگ باشند، البته باید شروط آن را هم تعیین کنند و بگویند که نباید در شرایط اضطراری از آسانسور استفاده کنند.
وی با تاکید بر اینکه بازی های ایمنی را باید در برنامه های والدین و کودکان قرار داد گفت: از طریق بازی‌ها می توان کودکان را برای آشنایی و یادگیری ایمنی تشویق کرد. در درازمدت این اقدام موجب افزایش فرهنگ ایمنی می شود.
منبع:ایسنا
