مشکلی اساسی در تدوین کتاب‌های درسی
مشکلی اساسی در تدوین کتاب‌های درسی
عباس جهانگیریان با انتقاد از غیبت نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان در تدوین کتاب‌های درسی، این موضوع را یک مشکل اساسی عنوان می‌کند.
این نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان درباره کیفیت کتاب‌های درسی ادبیات در انتقال غنای ادبیات فارسی و کمک به آموزش زبان و رسم‌الخط صحیح فارسی به کودکان و نوجوانان اظهار کرد: دغدغه من سال‌ها مسئله کتاب‌های درسی بوده است. مشکل اساسی این است که نویسندگان کودک و نوجوان در برنامه‌ریزی درسی، سازمان پژوهش و آن‌جایی که کتاب‌های درسی تدوین می‌شود، غایب هستند. درحالی‌که در تمام دنیا از نویسندگان کودک و نوجوان استفاده می‌شود.
او با بیان این‌که امروزه دیگر ثابت شده که مفاهیم چه علمی و چه اخلاقی به صورت مستقیم تاثیرگذار نیست گفت: به قول معروف، دانش‌آموز از این گوش می‌شنود و از گوش دیگر درمی‌کند. این را من نمی‌گویم، ژان پیاژه می‌گوید که روانشناس تعلیم و تربیت و آموزش است. او می‌گوید که اگر مفهومی از فیلتر هنر و ادبیات نگذرد، ماندگار نیست. امروزه دیگر در خیلی از کشورها ریاضی را هم با تئاتر و موسیقی آموزش می‌دهند، اگر تاریخ به صورت مستقیم به بچه‌ها گفته شود، آن‌ها نه گوش می‌کنند و نه از آن استقبال می‌کنند اما همین تاریخ وقتی در قالب رمان و داستان تاریخی روایت شود، بچه هم گوش می‌کند و هم از آن لذت می‌برد. طبق نظریه ژان پیاژه، در حافظه عمیق او ماندگار می‌شود و تا آخر عمر با او است.
جهانگیریان با انتقاد از حذف داستان از کتاب‌های درسی ادبیات بیان کرد: زمانی داستان‌های زیادی در کتاب‌های درسی داشتیم. اما اشتباهی که در تغییر کتاب‌های درسی انجام شد، این بود که داستان‌ها را حذف کردند. مثلا در تصویر یک درس خانواده‌ای خودرو سواری داشتند، در اصلاحات آن را به وانت تغییر دادند. تصویر دیگری بود که خانواده‌ای دور یک میز غذا می‌خوردند، این را با همان موضوع و در همان درس به زمین نشستن تغییر دادند. در حالی که از نظر پزشکی نشستن روی زمین به زانو فشار آوردن است. لجبازی است که بگوییم میز و صندلی غربی است. من همه این‌ها را به صورت دقیق بررسی کرده‌ام و منتشر شده است.
او که معتقد است تا زمانی که برای برنامه‌ریزی و تدوین کتاب‌های درسی از نویسندگان کودک و نوجوان دعوت نکنند، اتفاق جدیدی در کتاب‌های درسی ادبیات نمی‌افتد گفت: به من از ارمنستان زنگ می‌زنند و می‌پرسند که «داستانی دارید ما در کتاب‌های درسی چاپ کنیم؟» و من می‌گویم «بله» و برای‌شان می‌فرستم اما در کشور خودم این اتفاق نمی‌افتد. الان خیلی از داستان‌های مرادی‌کرمانی در کتاب‌های درسی اروپایی هست و داستان‌های برخی دیگر از نویسندگان هم در کتاب‌های درسی ترکیه.
نویسنده رمان «سایه هیولا» افزود: فقط یک شعر از آقای رحماندوست در کتاب درسی است و والسلام. در این ۴۰ سال مدیران آموزش و پرورش عمدتا به ادبیات بی‌علاقه بوده‌اند. وقتی خودشان به ادبیات بی‌علاقه باشند و کارکرد ادبیات و نمایش خلاق را ندانند طبیعتا به چند کارشناس مراجعه هم نمی‌کنند. یک زمان از من خواستند تا داستان‌های کتاب درسی را برای مجله رشد به نمایشنامه تبدیل کنم. مثلا یک داستان در کتاب درسی درباره این بود که نان چطور به دست می‌آید و من همین را به صورت ریتمیک نمایشنامه کردم. تمام مضامین کتاب‌های درسی را می‌شود به این صورت نمایشنامه کرد که هم برای بچه‌ها جذابیت دارد و هم یادشان می‌ماند. منتها تا زمانی که اراده‌ای و گوش شنوایی نباشد، نمی‌شود.
عباس جهانگیریان همچنین اظهار کرد: ۴۰ سال است که سمینار برگزار و مصاحبه می‌کنیم ولی اتفاقی نمی‌افتد چون اراده‌ای وجود ندارد که نسیم تحولی به آموزش و پرورش بوزد و یک خرده تکان بخورند و خودشان را با جهان هماهنگ کنند و این فضای کسالت‌بار و خسته‌کننده آموزش و پرورش را به فضای گرم، شاد و خلاق بهتری تبدیل کنند. به خصوص تاکید می‌کنم چون بچه‌ها مهارت‌های اجتماعی ندارند به آدم‌های ناتوان علیل تبدیل شده‌اند. این مهارت‌ها را می‌شود به کمک موسیقی، نمایش و مجموع هنر و ادبیات آموزش داد و فضای جدیدی در آموزش و پرورش به وجود آورد اما این اتفاق نمی‌افتد و این مصاحبه را هم آقای وزیر و مدیرکل‌های‌شان نمی‌خوانند، اما شما همیشه تماس گرفته‌اید و ما حرف زده‌ایم.
او در پایان با اشاره به فضای متفاوتی که می‌توان از طریق هنر و ادبیات در مدرسه‌ها ایجاد کرد گفت: علتی که باعث می‌شود واکنش من همراه با عصبانیت باشد این است که دلم می‌سوزد، در مدرسه‌ها می‌بینم که چهره‌های بچه‌ها همه افسرده و خسته است، پس این بچه‌ها کی باید زندگی کنند؟ آن‌ها در مدرسه می‌توانند هم زندگی کنند و هم درس بخوانند. می‌شود با هنر و ادبیات فضای خوبی برای‌شان ایجاد کرد. امیدوارم روزی ما را برای کتاب‌های درسی دعوت کنند و اقلا از ما نویسنده‌ها، نمی‌گویم از من، از ما که هم نویسنده‌ایم و هم تجربه تدریس داریم، پیشنهادهای‌مان را برای کتاب درسی بپرسند. من و آقای برآبادی برای تمام کتاب‌های‌شان طرح و ایده دادیم ولی یک مدیر استقبال می‌کند و مدیر بعدی اصلا اعتنا نمی‌کند. این‌ها باید در این وزارت‌خانه نهادینه شود تا بشود به جایی رسید. ما نویسندگان کودک و نوجوان حرف‌های زیادی برای سیاست‌گذاران آموزشی و تدوین‌کنندگان کتاب‌های درسی داریم.
منبع: https://www.ghatreh.com
مرتبط:
۲کتاب از یک نویسنده شیرازی وارد بازار نشر شد
