فرصت‌ها و تهدید‌های تلفن‌های همراه در کلاس درس
طی سال‌ها، نتایج طیف وسیعی از مطالعات بر روی مزایا و معایب استفاده از تلفن‌های همراه در کلاس‌های درس مورد بررسی قرار گرفته است.
طی سال‌ها، نتایج طیف وسیعی از مطالعات بر روی مزایا و معایب استفاده از تلفن‌های همراه در کلاس‌های درس مورد بررسی قرار گرفته است. امروزه، برنامه‌ای زیر عنوان «به‌همراه آوردن وسایل شخصی» با مخفف انگلیسی BYOD در بسیاری از محیط‌های سازمانی گسترش یافته است. BYOD، توصیف‌کننده وضعیتی است که در آن، کارمندان یک سازمان تمایل دارند دستگاه‌های سیار شخصی خود مثل موبایل، تبلت، لپ تاپ و … را به محل کارشان بیاورند تا از آنها برای دسترسی به منابع مخصوص شرکت مانند ایمیل، فایل سرور و پایگاه داده‌ها استفاده کنند. حال، این عنوان چگونه با محیط‌های آموزشی ارتباط پیدا می‌کند؟ یک مطالعه تطبیقی (مقایسه‌ای) بر روی دو مدرسه انگلیسی، جزئیات نحوه استفاده دانش‌آموزان از تلفن همراه در طول زمان برگزاری کلاس‌ها را به چالش کشید. یکی از مدارس اجازه استفاده از تلفن همراه را به دانش آموزان می‌دهد و دیگری از این کار امتناع می‌ورزد. نتایج بررسی دیدگاه‌ها و نظرات دانش‌آموزان درباره استفاده از تلفن همراه برای ارتقاء یادگیری حاکی از آن بود که ۴۳ درصد دانش‌آموزان مدرسه که به آنها اجازه آوردن این تلفن‌ها را نمی‌دادند، برای کمک گرفتن در امر یادگیری حتی با وجود ممنوعیت‌های اعمال شده، از آنها بهره می‌بردند. در همین حال، ۷۴ درصد دانش‌آموزان مدرسه‌ای که مشمول این ممنوعیت نبودند، از دستگاه مزبور برای تسهیل یادگیریشان کمک می‌گرفتند. این تحقیق نشان می‌دهد که دانش آموزان اغلب برای جستجو در گوگل، سازماندهی کارها و برنامه‌های خود، یادآوری امور مختلف از جمله انجام تکالیف درسی و همچنین تعامل با دیگر دانش‌آموزان در امور درسی به تلفن‌های همراه وابسته‌اند. تقویم، اخطار‌دهنده (آلارم) و دوربین که معمولا برای گرفتن عکس از یادداشت‌های معلم به‌کار گرفته می‌شود، از ویژگی‌های کاربردی این وسیله محسوب می‌شود.
دانش‌آموزان نگران
مطالعه‌ای در ایالات متحده نشان‌دهنده نگرانی‌های برخی از دانش‌آموزان درباره خطرات مربوط به اجازه ورود آزادنه تلفن‌های همراه به مدرسه بود. در این تحقیق، ادراک دانش‌آموزان دبیرستانی از تلفیق تلفن همراه با برنامه‌های کلاسی مورد ارزیابی قرار گرفت و مشخص شد که گرچه ۷ نفر از ۱۰ دانش‌آموز مورد مصاحبه قرار گرفته، حمایت خود را از تلفن‌های همراه برای بالا بردن کیفیت و کمیت یادگیری، و ۷/۹۰ درصد کل برای انجام کارهای مرتبط با مدرسه اعلام کردند، ولی همچنان نگرانی‌های جدی درباره پرت شدن حواس (به‌عنوان مثال، زنگ زدن تلفن‌ها در کلاس)، سوء‌استفاده‌های اخلاقی از آنها برای انجام تقلب، رابطه جنسی و قلدری‌های اینترنتی در بین ۳۰ درصد از پاسخ‌دهندگان وجود داشت که فکر می‌کردند اثرات منفی تلفن‌های همراه، ممنوعیت گسترده ورود آنها به مدارس را توجیه می‌کند.
بنابراین، افراد بلندمرتبه مدارس باید برای تعیین سیاست‌های درست درباره مزایا، معایب و موانع شناسایی شده استفاده دانش‌آموزان از تلفن‌های همراه تحقیق بیشتری کرده و مطابق با آن، تدابیر لازم را بیندیشند تا از بروز و تکرار چنین مشکلاتی در مدارس به‌طور کامل جلوگیری کنند، هر چند که شاید این، انتظار زیادی باشد و غیر واقعی به‌نظر برسد.
تلفن همراه از دیدگاه معلمان
گرچه برخی از فعالان حوزه آموزش بر این مدعا پافشاری می‌کنند که تلفن‌های همراه به‌دلیل زمان محدود کلاس‌ها، سوء‌کاربردهای احتمالی، ایجاد بی‌نظمی و بر هم زدن تمرکز کافی بر روی موارد درسی باید در مدارس محدود شده و تحت کنترل درآیند، اما عده‌ای دیگر در همین حوزه نیز استفاده هر دو گروه دانش‌آموزان و معلمان از برخی وسایل دیجیتالی مشابه را فقط برای موارد آموزشی مانند گرفتن عکس از نمودارها، دستورالعمل‌ها و یادداشت‌های روی تخته، تنظیم یادآورها، تحلیل ویدیوهای آموزشی، آگاهی از اطلاعیه‌ها، تغییر برنامه‌ها، ساعات و کلاس‌های مدرسه و همچنین تعطیلات احتمالی، استفاده از نرم‌افزارهای پیشرفته ثبت اطلاعات (از جمله؛ اطلاعات دمایی، اسیدیته، وزنی و توانی اجسام)، اتصال دستگاه‌های همراه به حسگرها برای ذخیره، ارزیابی، تحلیل و ارائه داده‌ها جهت انجام آزمایشات کامل‌تر علمی در زمینه‌هایی چون فیزیک، شیمی و زیست اجتناب‌ناپذیر می‌دانند.
مطالعه‌ای در ایالات متحده بر روی ۶ معلم جهت سنجش افکار، نظرات و پیشنهادات آنها درباره استفاده از تلفن‌های همراه در کلاس‌های درسی‌شان انجام شد. به‌عنوان مثال، استیون (Steven) یک معلم ریاضی از آیفون خود برای ثبت سابقه کاری؛ حضور و غیاب دانش‌آموزان؛ ارسال نمرات آزمون‌های اسکن شده، تکالیف و عکس‌های گرفته شده از کارها و خلاقیت‌های عملی دانش‌آموزان به یک نرم‌افزار مبتنی بر وب به‌نام Evernote استفاده می‌کرد. او برای هر یک از دانش‌آموزانش در پایه‌های تحصیلی مختلف، پرونده‌هایی در این برنامه تشکیل داده بود. این امر برای استیون در هنگام برگزاری کنفرانس‌ها و جلسات رسمی و غیررسمی اولیاء و مربیان و همچنین جلسات بحث با سایر کادر آموزش از جمله، دیگر معلمان و مدیریت مفید بود. استیون از انعطاف‌پذیری آیفونش جهت برگزاری کلاس‌ها در مکان‌هایی به‌غیر از مدرسه، مانند سالن‌های کنفرانس و حتی فضاهای آزاد؛ نمایش عکس‌های گرفته شده با وضوحی بیشتر، اندازه‌ای بزرگ‌تر و در نتیجه ارائه تصویری دقیق‌تر از پیشرفت دانش‌آموزان احساس رضایت می‌کرد. اگرچه برخی شرکت‌کنندگان استفاده از تلفن همراه در کلاس‌ها را نیازمند شناسایی عوامل گوناگون و تحقیقات شخصی زیادی می‌دانستند، ولی محققان با در نظر گرفتن روند رو به رشد پدیده BYOD، باور دارند که دیر یا زود مدارس باید به فکر تلفیق استفاده از تلفن همراه با برنامه‌های درسی باشند.
نتیجه
دستگاه‌های دیجیتالی قابل حمل در صورت استفاده درست می‌توانند به یک ابزار یادگیری مناسب برای استفاده در کلاس درس تبدیل شوند. بسیاری از دانش‌آموزان با استفاده از دستگاه‌های همراه خود احساس امنیت بیشتری می‌کنند و با بهره‌گیری از ویژگی‌های کاربردی آنها در انجام تکالیف مدرسه، بالا بردن روحیه همکاری و کار گروهی و پیدا کردن راه‌های خلاقانه برای استفاده از این ویژگی‌ها در هر دو محیط مدرسه و خانه به پیشبرد امور معمول روزانه و رشد خلاقیت‌های ذهنی و اجتماعی خود کمک می‌کنند، اما در عین حال باید مراقب سوء‌استفاده‌های غیرمسئولانه و غیراخلاقی از هر گونه دستگاه همراه بود و ضمن اتخاذ تدابیر و شیوه‌های صحیح مبارزه با چنین مشکلاتی از سوی والدین و مدرسه، آموزش‌های مکفی درباره استفاده از این دستگاه‌ها به هر دو طرف آموزش‌دهنده و فراگیر ارائه شود تا در کل باعث بهبود راندمان آموزشی گردد.
به قلم : سولماز د‌انشور نیک
مرتبط:
با کودکان و نوجوانان تلفن همراه به دست چکار کنیم؟
استفاده از تلفن همراه چه آسیب‌هایی را به کودکان وارد می‌کند؟
