نقش سانسور عشق در مسائل «رومینا»ها
نقش سانسور عشق در مسائل «رومینا»ها
مترجم و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان با مروری بر پرداختن ادبیات به مسائل «رومینا»ها می گوید: ادبیات می توانست نقش بسیار مهمی در این زمینه داشته باشد، اما ما عشق را سانسور می کنیم و عشق به طور کلی ممنوع است.
شهرام اقبال زاده در پی اتفاقی که برای «رومینا، دختر ۱۴ساله تالشی» رخ داده است و کشته شدن او به دست پدرش، درباره پرداختن به مسائل نوجوانان و نقش ادبیات بر جلوگیری از خشونت های خانگی اظهار کرد: ابتدایی ترین نگاه این است که پدری بی رحم یک دختر نوجوان عاشق را کشته است، اما این موضوع محصول یک چرخه معیوب تولید و بازتولید خشونت است. گذشته از این که خانواده نوجوان در چه وضعیتی به سر می برد، مثلا ممکن است در موارد مشابهی بگویند پدر خانواده اعتیاد داشت، باید دید این فقر، اعتیاد و خشونت در خانه از کجا می آید؟ همه این ها ریشه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حقوقی دارد. برای قطع زنجیره کرونا سعی کردند قرنطینه کنند، فاصله گذاری داشته باشند و مهم تر از همه نکات بهداشتی را رعایت کنند؛ قطع این زنجیره سلامت روح و روان و فرهنگ سالم و شرایط اجتماعی به هنجار را می طلبد.او افزود: سیاست گذاری های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در سطح کلان از جمله آموزش فرهنگی باید اصلاح شود. در این آموزش فرهنگی هیچ چیزی بهتر از ادبیات نیست. در جامعه چند گلوگاه استراتژیک داریم؛ خانواده، مدرسه و رسانه ها. در کجا آموزش روابط عاطفی وجود دارد؟ به جای سرکوب، ندیده گرفتن و حذف صورت مسئله چگونه باید این ها را نشان داد که این پدیده ای که به وجود آمده آیا عشق است یا نه؟ آیا عشق یک دختر ۱۴ساله به مرد ۲۸ساله که دوبرابر سنش است، واقعا عشق است یا نه؟ رابطه عاطفی و عاشقانه سالم بین این دختر و پسر شکل طبیعی نداشته است، چرا؟ زیرا این دختر در خانه و مدرسه آموزش ندیده و این مسائل در کتاب هایش نیست و بهمن به ظاهر عاشق بزرگسال هم نمی دانسته که این رابطه نه عاشقانه که کودک آزاری است. چون خانواده، صدا و سیما و رسانه ها هم این مسئله را آموزش نداده اند. در ادبیات عشق برای نوجوانان کمابیش ممنوع است؛ هم عشق و رابطه عاشقانه برای نوجوان ممنوع است و هم نوشتن از عشق.
اقبال زاده سپس با اشاره به سخت گیری نسبت به نوشتن درباره مسائل نوجوانان، گفت: به طور مثال، یک رمان درباره پسر ۱۰ ساله ای را که از خانه فرار می کند برای گرفتن مجوز به وزارت ارشاد فرستادیم. این رمان توسط گیتا رسولی از زبان آلمانی به فارسی ترجمه شد، «تئو فرار می کند» نوشته پتر هرتلینگ که درباره خطرات فرار از خانه بود. این رمان قصه پدر خشنی بود که بچه خود را کتک می زد. یک روز این بچه تصمیم می گیرد از خانه فرار کند و سوار قطار بین شهری می شود. او در کوپه ای قرار می گیرد که یک مرد منحرف آن جا هست. این پسر نوجوان می بیند این مرد ظاهرا به او محبت می کند اما بعد متوجه می شود که به حریم شخصی او دست درازی می کند. ارشاد گفت این بخش حذف شود. این اتفاق ممکن است برای یک دختر بیفتد. یا حتی رمان «وقتی یلدا نبود» نوشته مینو کریم زاده درباره ایدز بود، اما اجازه پخش گسترده و تجدید چاپ ندادند. این رمان قصه یک دختر بود که به خاطر رابطه ناسالم تحمیلی (تجاوز) ایدز می گیرد. کودکان و نوجوانان باید آموزش ببینند که عشق چیست و انحراف چیست؟ خطر چیست و چرا نباید از خانه فرار کرد؟ اگر پدر «رومینا» هم آموزش می دید این اتفاق نمی افتاد.او خاطرنشان کرد: کودکان و نوجوانان باید آموزش ببینند و چه بهتر که این آموزش همراه با لذت خواندن باشد. بچه ها باید عشق را درک کنند، اما نویسنده های ما به خاطر سانسور سعی دارند وارد این موضوع نشوند. هرچند در این مدت دیده ام همکارانم رمان های خوبی می نویسند. در این زمینه بیش از همه حمیدرضا شاه آبادی کار کرده است؛ مانند «وقتی مژی گم شد» و «لالایی برای دختر مرده». این ها رمان هایی است که از کمبود عاطفه در خانواده و نبود عشق و رابطه ای قوی در دختر و پدر و خشونت در خانواده صحبت می کند. جمشید خانیان رمان های خوبی در این زمینه دارد؛ مانند «عاشقانه های یونس در دل ماهی»، یا «هستی» فرهاد حسن زاده و دیگران هم آثار خوبی دارند. اگر چنین رمان هایی در آموزش و پرورش و کتاب های درسی راه پیدا کند، بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
معلم های ما نیز باید یاد بگیرند کتاب بخوانند، معلم های ما درگیر مشکلات اقتصادی هستند و کتاب نمی خوانند. از طرف دیگر کتابخانه های مدارس تجهیز نمی شوند و کتابخانه روزآمد و کتابداران آگاه عاشق کودکان و ادبیات کودک به ندرت داریم. در حال حاضر ما تحریم هستیم و وضعیت بدی داریم. ما در آموزش و پرورش، در صدا و سیما و در ادبیات بدهکار این نسل هستیم.شهرام اقبال زاده سپس بیان کرد: ادبیات می توانست نقش بسیار بسیار مهمی در این زمینه داشته باشد، یا سینما. اما مسئله این است آیا می توانیم فیلم عاشقانه بسازیم و دچار سانسور نشویم؟ ما عشق را سانسور می کنیم. عشق به طور کلی ممنوع است، رابطه عاشقانه و از عشق حرف زدن ممنوع است. در عین حال نویسنده های ما دچار خودسانسوری می شوند و سعی می کنند به این سمت نروند. حتی مترجمان ما نیز سعی می کنند به آن سمت نروند و یا تعدیلش کنند.او در پایان تاکید کرد: ادبیات و هنر عواطف را به سامان می کند. ادبیات در وهله اول عاطفه را پرورش می دهد، بعد تخیل را گسترش می دهد و باعث رشد تفکر انتقادی می شود. نوجوان با ادبیات یاد می گیرد هر کسی از راه رسید و چند پیام محبت آمیز داد، نامش عشق نیست. تاکید می کنم اگر نوجوان این ها را ببیند دیگر یک دختر ۱۴ساله فریب نمی خورد که دنبال پسر ۲۸ساله برود و پسر ۲۸ ساله یاد می گیرد این عشق نیست بلکه کودک آزاری است. قوانین ما هم مشکل دارد، لایحه منع خشونت علیه زنان و کودکان سال هاست در مجلس خوابیده است.
منبع: بهار نیوز
مرتبط:
۱۰ رازی که والدین در تربیت کودک نباید به بچه ها بگویند
