آموزش کودکان مستقیم باشد یا غیرمستقیم؟

مریم کرم‎الهی  با اشاره به این‎که به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم می‎توان به کودکان آموزش داد، اظهار کرد: آموزش مستقیم هدفی خاص و محدود دارد که در آن کودک باید مفهومی معین را یاد گرفته و آن‎را با مفاهیم قبلی ذهن خود مرتبط و از آن در مسائلی که برایش پیش می‎آید بهره بگیرد.

وی ادامه داد: به عنوان مثال آموزگار حرف «ن» را به کودک می آموزد؛ او باید آن را یاد بگیرد و کلماتی را که در آن‎ها حرف «ن» بکار رفته بخواند و بنویسد ودر همه جا آن را باز شناسد، یا از راه مشاهده های گوناگون دریابد که گیاه از دانه می‎روید و بتواند دانه را باز بشناسد، آن را بکارد و اهمیت دانه را از نظر زندگی گیاهی دریابد.

کرم‎الهی با اشاره به این‎که در آموزش مستقیم از کودک می‎خواهند از راه‎های مختلف مکتوب، شفاهی و عملی دانسته‎های خود را بازگو کند، عنوان کرد: در واقع بدین گونه از او به طور مستقیم امتحان گرفته می‎شود و با نمره دادن میزان دانسته‎های او را می‎سنجند.

این روانشناس با بیان این‎که در آموزش مستقیم کودک مقید و محدود است، باید بنشیند، مشاهده کند، گوش بدهد، یاد بگیرد، تمرین کند و در چهارچوب معین فعالیت داشته باشد، ادامه داد: در اقلب موارد نه‎تنها از طریق آموزش مستقیم کودک چیزی نمی‎آموزد بلکه در برابر آموزش مستقیم از طرف مربی، والدین، خانواده و حتی مدرسه جبهه‎گیری هم می‎کند و در بهترین حالت فقط از ترس پدر و مادر به این نوع آموزش تن می‎دهند.

وی با اشاره به این‎که در آموزش غیر مستقیم هدف، وسعت پیدا می‎کند و مفاهیم متعدد و گوناگون می‎شوند، تصریح کرد: هر کودکی هر چقدر که بخواهد و بتواند کشف کرده و یاد می‎گیرد و محدوده‎ای برای او تعیین نمی‎شود.

کرم‎الهی با اشاره به این‎که در آموزش غیرمستقیم کودک در فعالیت‎ها آزادی بیشتری دارد، افزود: در این روش آموزش برای کودک جنبه بازی و سرگرمی پیدا می‎کند، می‎تواند خود برنامه‎اش را تنظیم کرده و پرسش‎های گوناگون در زمینه آنچه فهمیده و کشف کرده است مطرح کند و ارزشیابی از دانسته‎های او نیز غیر مستقیم انجام می‎شود.

این روانشناس ادامه داد: آنچه در گفت‎وگو یا فعالیت‎های انفرادی و گروهی از او دیده می‎شود کافی است، امتحان و نمره‎ای در کار نیست، آموزش پیش از دبستان را در بیشتر کشورهای جهان، نوعی آموزش غیر مستقیم می‎دانند، حتی در بسیاری از کشورها تلاش دارند آموزش دوره دبستان را نیز به طور کامل، یا دست کم قسمتی از آن‎را غیر مستقیم کنند.

وی اظهار کرد: آموزش غیر مستقیم با روحیه جستجوگر و کنجکاو سازگارتر است و کودک را به شوق و ذوق بیشتری برای اکتشاف و یادگیری بر می‎انگیزد،  با رشد بدنی او نیز مناسب‎تر است، زیرا از نشستن بیش‎از اندازه او جلوگیری می‎کند و او را به حرکت و فعالیت وا می‎دارد.

کرم‎الهی افزود: روش غیرمستقیم با یاد گرفتن به معنای واقعی نیز هماهنگی بیشتر دارد، چه تنها توانایی درک و علاقه‎مندی کودک باعث می‎شود که میزان یادگیری او گسترش یابد.

این روانشناس ادامه داد: ممکن است عده‎ای از خانواده‎ها که خود کمتر تجربه ای از آموزش غیر مستقیم دارند، روش آموزش مستقیم را بپسندند، اما مربی باید از آن به طور کامل بپرهیزد و تا جایی که امکان دارد امتیازهای آموزش غیر مستقیم را به خانواده ها یادآور شود.

وی تصریح کرد: در نتیجه می‎توان اینگونه گفت که در آموزش غیرمستقیم یادگیری کودکان ما بهتر و سریع‎تر خواهد بود.

منبع:ایسنا

مرتبط:آموزش نظم به کودکان با چند تکنیک ساده