استفاده سالم کودکان از تلویزیون و اینترنت
شكی نیست كه تلویزیون بازی‌های ویدیویی و اینترنت می‌توانند منابع عالی آموزش و تفریح برای كودكان باشند؛ اما استفاده طولانی مدت از آنها اثرات جانبی ناسالمی به دنبال خواهد داشت. از این‌رو كنترل و محدود كردن كودك در زمان استفاده از این وسایل عاقلانه‌تر است.
كودكان زیر دو سال نباید تلویزیون تماشا كنند و كودكان بزرگ‌تر از دو سال نیز فقط ۱ تا ۲ ساعت می‌توانند برنامه‌های با كیفیت را ببینند. كودكان باید فعالیت‌های آزاد مختلفی مثل مطالعه، بازی با دوستان و ورزش داشته باشند كه همه اینها به داشتن جسم و روانی سالم كمك می‌كند. در اینجا چند روش كاربردی وجود دارد كه زمان آزاد كودكان را پربارتر می‌سازد:
ساعت تماشای تلویزیون را محدود كنید
اتاقی را كه در آن تلویزیون قرار دارد، با تفریحات دیگری غیر از تلویزیون (كتاب‌ها، مجلات كودك، اسباب‌بازی، پازل، تخت‌های بازی و …) مجهز كنید تا كودكان تشویق شوند كاری غیر از تماشای تلویزیون انجام دهند. تلویزیون را خارج از اتاق خواب كودك قرار دهید. هنگام غذا خوردن آن را خاموش كنید.
هنگامی كه كودك تكالیف مدرسه‌اش را انجام می‌دهد، به او اجازه تماشای تلویزیون ندهید. تلویزیون را به نوعی امتیاز كه كودك آن‌را كسب می‌كند، تبدیل كنید؛ نه حقی كه مالك آن هستند. به آنها بگویید فقط پس از انجام كارهای روزمره و كامل كردن تكالیف‌شان اجازه تماشای تلویزیون دارند.
یك ممنوعیت آخر هفته‌ای را لحاظ كنید. تكالیف مدرسه، فعالیت‌های ورزشی و مشغله‌های شغلی در طی هفته داشتن وقت آزاد را برای خانواده مشكل می‌كند. فیلم‌های آخر هفته را ضبط كنید و زمان تماشای تلویزیون را برای آخر هفته قرار دهید بنابراین در طول هفته وقت بیشتری برای با هم بودن اعضای خانواده، خوردن غذا، بازی كردن فعالیت‌های فیزیكی و مطالعه خواهید داشت. یك الگوی خوب باشید.
زمان تماشای تلویزیون خودتان را هم محدود كنید. فهرست برنامه‌های تلویزیون و آگهی برنامه‌ها را بررسی كنید و به دنبال برنامه‌ای باشید كه خانواده با هم بتوانند آن را تماشا كنند (مثلاً برنامه‌هایی كه مناسب‌اند و خیلی پیچیده نیستند و ارزش‌های خانوادگی را بالا می‌برند). برنامه‌هایی را انتخاب كنید كه علایق را در تفریحات و یادگیری را در آموزش (مطالعه، علم و …) پرورش دهند. برنامه‌ها را از قبل ببینید و از مناسب بودن آنها قبل از اینكه كودك‌تان آنها را تماشا كند، اطمینان حاصل كنید.
امروزه گروه‌بندی سنین برای برخی برنامه‌های تلویزیونی رواج پیدا كرده و معمولاً در فهرست برنامه‌های تلویزیون و روزنامه‌ها وجود دارد و در برخی برنامه‌های تلویزیونی در ۱۵ ثانیه اول نمایش داده می‌شود. در برخی موارد می‌توانید از برنامه اسكرین (غربالگری) استفاده كنید. بسیاری از تلویزیون‌های جدید و استاندارد این امكان را دارند كه آن دسته از برنامه‌ها و فیلم‌های تلویزیون را كه نمی‌خواهید كودك‌تان تماشا كنند، قفل‌گذاری كنید.
با فهرست برنامه‌های تلویزیونی مورد علاقه و توافق كل خانواده همراه شوید. فهرست برنامه‌ها را در منزل در یك مكان قابل دید (مثلا روی یخچال) قرار دهید تا هر كس بداند چه برنامه‌ای مناسب دیدن است و چه زمانی پخش می‌شود و هنگامی كه برنامه دلخواه به پایان رسید، به‌جای اینكه كانال‌های تلویزیون را برای تماشای چیز دیگری تغییر دهید، آن را خاموش كنید.
با كودك‌تان تلویزیون تماشا كنید
اگر برای تماشای همه برنامه پای تلویزیون نمی‌نشینید، دست كم چند دقیقه اول را برای بررسی تن صدا و مناسب بودن برنامه ببینید و سپس برنامه را در حین پخش كنترل كنید. با كودكان در مورد آنچه در تلویزیون می‌بینید، صحبت و عقاید و ارزش‌های خود را مطرح كنید.
اگر چیزی وجود دارد كه شما آن را تایید نمی‌كنید، تلویزیون را خاموش كنید و این فرصت را غنیمت بشمارید تا از كودك‌تان سوالاتی بپرسید كه ذهنش را ارتقا می‌بخشد؛ مثل: فكر می‌كنی درست بود كه این مردان به جنگ رفتند؟ آنها چه كار دیگری می‌توانستند انجام دهند؟ شما چه كردی؟ یا در مورد عملكرد این جوانان در مهمانی چه فكر می‌كنی؟
آیا فكر می‌كنی آنچه كه انجام دادند، اشتباه بود؟ شما می‌توانید از تلویزیون برای توضیح مسائل پیچیده و نشان دادن احساسات‌تان در مورد موضوعات دشوار (مثل عشق، دارو، دخانیات، كار، رفتار، زندگی خانوادگی و …) استفاده كنید. به كودك بیاموزید تا در مورد آنچه در تلویزیون می‌بنید، سوال كند و یاد بگیرد. برای ندیدن تلویزیون راه‌حل‌های جالب پیدا كنید.
اگر كودك شما می‌خواهد تلویزیون تماشا كند، ولی شما از او می‌خواهید كه آن را خاموش كند، راه‌های دیگری مثل بازی قایم باشك، بازی‌های بیرون از منزل، مطالعه و … را پیشنهاد كنید. بدون وجود تلویزیون لذت‌های زیادی خواهید برد؛ پس آن را خاموش كنید و از بودن با كودك‌تان لذت ببرید.
امنیت اینترنت
سعی كنید یاد بگیرید كه چگونه برنامه‌های نامناسب را قفل كنید. كامپیوتر را در یك مكان عمومی و در جایی قرار دهید كه بتوانید كودك را ببینید و روی او نظارت داشته باشید. از گذاشتن كامپیوتر در اتاق خواب كودك خودداری كنید. یك آدرس پست الكترونیك برای كودكان كوچك‌تر راه‌اندازی كنید. از این راه می‌توانید كنترل كنید كه چه كسی برای آنها پیغام می‌فرستد امنیت شبكه اینترنت را به كودكان خود بیاموزید.
قوانین را برای كودكان توضیح دهید تا در هنگام استفاده از اینترنت از آنها پیروی كنند؛ مثلا اینكه هیچ گاه اطلاعات شخصی خود، مثل آدرس، شماره تلفن یا نام مدرسه و محل زندگی را فاش نكنند. سایت‌های مورد علاقه كودك خود را علامتگذاری كنید؛ به این ترتیب كودك به راحتی به سایت‌ها دسترسی خواهد داشت و كمتر می‌تواند از روی سایت كپی بردارد كه خود می‌تواند منجر به دسترسی به محتوای یك سایت نامناسب شود.
برای آنلاین بودن وقت بگذارید و به كودكان خود رفتار صحیح آنلاین بودن را بیاموزید. كودكان را در استفاده از چت مراقبت كنید. آگاه باشید كه ارسال پیام از طریق چت، آدرس پست الكترونیكی كودك را برای دیگران فاش خواهد كرد. حفاظت‌های آنلاین مكان‌های دیگر را بررسی كنید. چگونگی حفاظت آنلاین را در مدرسه، مكان‌هایی كه كودك پس از مدرسه در آن حضور دارد، منزل دوستان یا هر مكانی كه بدون نظارت شما به كامپیوتر دسترسی دارد، بررسی كنید.
بازی‌های كامپیوتری دو نفره
به گروه‌های سنی توجه كنید. بازی‌های ویدیویی باید برای نشان دادن سختی، میزان سختی زبان و دیگر مواردی كه ممكن است برای كودكان نامناسب باشد، رده‌بندی سنی داشته باشند. رده‌بندی یك بازی نشان می‌دهد كه مثلا آن بازی مناسب كودكان سه ساله و بزرگ‌تر است یا سختی و محتوای آن فقط برای بزرگسالان مناسب می‌باشد.
بازی‌ها را قبلا بازبینی كنید. حتی با وجود رده‌بندی سنی، باز هم سعی كنید بازی‌ها را قبلاً ببینید یا قبل از اینكه به كودكان اجازه بازی دهید، خودتان آنها را بازی كنید. ممكن است گروه‌بندی سنی با آنچه شما احساس می‌كنید برای كودك‌تان مناسب است، همخوانی نداشته باشد. به كودكان كمك كنید دورنمای بازی‌ها را درك كنند. مراقب تاثیر بازی‌ها بر روی كودكان باشید.
اگر آنها پس از انجام یك بازی خاص پرخاشگری بیشتری می‌كنند، در مورد آن بازی با آنها صحبت كنید تا بفهمند شرایط سخت و جنگی بازی كه در تصور آنهاست، با آنچه در دنیای واقعی رخ می‌دهد، كاملاً تفاوت دارد. این به كودكان كمك می‌كند تا از شخصیت‌های پرخاشگر بازی تاثیر بپذیرند و اثرات منفی احتمالی بازی‌های ویدیویی كاهش یابد.
مرتبط:
تاثیر اینترنت و فضای مجازی در بلوغ زودرس کودکان
استفاده از تلفن همراه چه آسیب‌هایی را به کودکان وارد می‌کند؟
