چگونه با فرزندان درباره کرونا صحبت کنیم؟
بيماري کرونا از جمله پديده‌هايي است که کودکان به دلايل شرايط سني خود براي فهم آن چيزي که در حال ديدن بر صفحه تلويزيون يا شنيدن از افراد جامعه هستند ممکن است دچار مشکلاتي مانند اضطراب، استرس يا غم و اندوه شوند و در چنين شرايطي والدين بايد بدانند که چگونه با فرزندان خود صحبت کنند.
رضا جعفري‌سدهي در گفت‌وگو با ايرنا افزود: در چنين شرايطي، انجام گفتوگوي حمايتي و پذيرنده مي‌تواند به افزايش قدرت درک و تحليل موضوع، تقويت توان سازگاري و پذيرش واقعيت موجود به کودکان کمک کند.
وي پرسيدن سوال باز از کودک و گوش دادن فعال به آنها، صادق بودن با کودک، نشان دادن اينکه چگونه مي‌توان از خود و دوستانشان حمايت و مراقبت کرد، اطمينان دهي مجدد به کودک، جست‌وجو و دنبال کردن حاميان و فعالان سلامتي، پرداختن و توجه به سلامتي خود و گفتوگوي نزديک و با توجه و علاقه به کودک را از مهم‌ترين اصول انجام يک گفتوگوي سازنده بين والدين و فرزندان برشمرد.
اين کارشناس بهزيستي درباره «پرسيدن يک سوال باز از کودک و گوش دادن فعال به آنها» گفت: به عنوان نخستين گام، شروع صحبت مي‌تواند از طريق دعوت از کودک جهت گفت‌وگو و طرح مشکلات براي فهميدن ميزان فهم اوليه فرزند از بيماري و آمادگي او براي پذيرش راهنمايي بعدي شروع شود.
ذکر اين نکته ضروري است چنانچه سن کودک پايين است و تابحال نيز چيزي درباره شيوع پديده نشنيده باشد ضرورتي به طرح موضوع نيست و گفتن مواردي مانند رعايت اصول اوليه بهداشتي بدون ايجاد ترس در ذهن کودک کافي است.
جعفري‌سدهي افزود: مهم‌ترين اقدامي که والدين مي‌توانند انجام دهند اين است که کودک را مطمئن سازند که محيط زندگي آنها مکاني امن است و اينکه به فرزند خود اجازه دهند که به صورت آزادانه و در فضايي فارغ از ترس صحبت کند. وي ادامه داد: استفاده از ابزارهايي مانند نقاشي، قصه گويي و ساير فعاليت‌ها، ممکن است به ايجاد يک گفتوگوي باز کمک کند علاوه بر آن داشتن جدول زماني روزانه که نحوه صرف زمان را طبق برنامه دقيق در قالب فعاليت‌هايي مانند بازي، ارتباط با دوستان از طريق تلفن و فضاي مجازي با نظارت والدين، کمک به تهيه ناهار و شام و ساير فعاليت‌ها مي‌تواند به پيشبرد اين هدف کمک کند.
اين جامعه‌شناس گفت: مهم‌تر از همه بايد از کوچک‌سازي دغدغه‌هاي ذهني کودک و بي‌توجهي به نگراني‌ها و دلواپسي‌هاي کودک اجتناب شود. احساس ترس و هراس کودک بايد پذيرفته شود. همچنين بايد به کودک اطمينان داده شود که آنها هر وقت که دوست داشته باشند مي‌توانند با والدين خود صحبت کنند.
با فرزندتان صادق باشيد
وي گفت: مطابق با اصل صادق و روراست بودن با فرزندان، والدين بايد حقايق را به شيوه صادقانه و دوستانه به فرزندان خود توضيح دهند زيرا کودکان حق دارند اطلاعات درستي درباره چيزي که در اطراف آنها مي‌گذرد، داشته باشند. بزرگسالان مسئوليتي براي حفظ امنيت و سلامتي کودکان در مقابل فشارها دارند. جعفري‌سدهي افزود: استفاده از زبان متناسب با سن کودک، توجه به واکنش‌ها و حساسيت داشتن به سطح اضطراب و نگراني کودک مهم تلقي مي‌شود.
اگر والدين نتوانند به سوالات فرزندان پاسخ درست و منطقي بدهند نبايد متوسل به حدس و گمان شوند؛ بلکه بايد از آن به عنوان فرصتي براي جست‌وجو و پاسخ به سوالات مطرح شده با همکاري يکديگر استفاده کنند.
وي اضافه کرد: يکي از بهترين راه‌ها براي حفظ امنيت و سلامتي کودک در مقابل کرونا و ساير بيماري‌ها، شستن مرتب دست‌ها است. براي اين کار نيازي به داشتن يک گفتوگوي ترسناک نيست. علاوه بر اين والدين مي‌توانند درباره نحوه عطسه کردن محافظت شده و نزديک نشدن به افرادي که نشانه‌هاي بيماري را دارند توضيحات روشن و دقيقي ارائه دهند.
اطمينان‌دهي مجدد به کودک
اين جامعه‌شناس گفت: هنگامي که کودک در حال تماشاي تصاوير دلخراش و ترسناک از صفحه تلويزيون يا ساير رسانه‌ها درباره کروناست، شايد اين احساس را پيدا کند که اين بيماري، بحراني فراگير و همه‌جايي است زيرا کودکان قادر نيستند تمايزي بين تصاوير روي صفحه نمايش و واقعيت شخصي خود قايل شوند و ممکن است باور کنند که آنها در معرض يک خطر قريب‌الوقوع هستند. جعفري‌سدهي افزود:
در چنين شرايطي والدين مي‌توانند به فرزندان خود کمک کنند تا فرصتي براي سازگاري با استرس‌ها را از طريق بازيها و تکنيک‌هاي آرام‌سازي، انجام فعاليت‌هاي روزمره به‌صورت منظم قبل از رفتن به تختخواب داشته باشند.
اين حمايت‌ها مي‌تواند به خلق يک انسان جديد در يک محيط نو منجر شود. وي ادامه داد: شيوه ديگر حمايت، به ويژه در مناطقي که بيماري در حال شيوع هست، يادآوري اين نکته است که احتمال اينکه کودکان به کرونا مبتلا شوند کم هست و اينکه اکثر افرادي که ويروس کرونا دارند بيمار نمي‌شوند و نياز به بستري پيدا نمي‌کنند. جعفري‌سدهي گفت:
همچنين بايد به کودک اطمينان داد که آنها همه تلاش و توان خود را براي ايمن نگه‌داشتن خانواده به‌کار مي‌برند. والدين بايد به فرزندان توضيح دهند که اگر آنها بيمار شدند بايد براي حفظ ايمني و سلامتي خود در خانه يا بيمارستان بمانند. والدين بايد به فرزندان خود اطمينان دهند که هرچند ماندن در خانه سخت و دشوار است اما پيروي از قوانين به ايمني همه افراد کمک مي‌کند. اين کارشناس بهزيستي گفت: مهم است که کودکان بدانند افرادي در حال کمک به ديگران به‌صورت سخاوتمندانه و مهربانانه هستند.
براي اين منظور، والدين بايد قصه‌هايي از فعالان سلامت اعم از دانشمندان، افراد جوان و همه کساني را که براي توقف شيوع و ايجاد جامعه سالم تلاش مي‌کنند به اشتراک بگذارند. جعفري‌سدهي افزود: والدين زماني مي‌توانند از فرزندان خود در مقابل کرونا حمايت کنند که خود افرادي منعطف و سازگار باشند. معمولا کودکان ارزيابي دقيق از والدين خود دارند و آنها را به خوبي مي‌شناسند.
کودکان معمولا به واکنش والدين در برابر رويداد و اخبار مربوط به آن توجه مي‌کنند بنابراين پاسخ و تسلط بزرگسالان به مهارت‌هاي سازگارانه به کودکان کمک مي‌کند که دريابند والدين آنها آرام هستند و اوضاع در کنترل آنهاست. وي ادامه داد: اگر والدين نگران و مضطرب هستند، بايد زماني را به خودشان اختصاص دهند و با ساير اعضاي خانواده، دوستان و افراد معتمد ارتباط برقرار کنند و زماني را براي انجام دادن کارهايي که به آرامش و تجديد انرژي آنها کمک مي کند، اختصاص دهند.
گفت‌وگو با کودک
اين جامعه‌شناس و کارشناس بهزيستي گفت: يکي از اصول مهم براي کاهش استرس در کودکان در زمان بحران کرونا اين است که اطمينان يابند، والدين‌شان هيچ‌گاه آنها را در شرايط سخت و دشوار رها نمي‌کنند. والدين مي‌توانند همانگونه که صحبت‌شان با کودک در حال اتمام است سعي کنند سطح اضطراب کودک را از طريق ديدن زبان بدن، تن صدا و نحوه تنفس کودک ارزيابي کنند. جعفري‌سدهي افزود:
آگاهي و مهارت والدين به اصول مطرح شده فوق مي‌تواند گامي مهم جهت درک منطقي و اصولي نيازها و چالش‌هاي ذهني کودکان در شرايط شيوع بيماري، تقويت عوامل محافظت‌کننده و درنهايت ارتقاي سلامت رواني در آنها بينجامد.
