آئین هل‌هلو با طعم ماسک/ هارگیزگردانی میراث کهن هرمزگان
آئین «هل‌هلو» با طعم «ماسک»/ «هارگیزگردانی» میراث کهن هرمزگان + فیلم و عکس
اهل سنت روستای دیوان در آستانه فرا رسیدن نیمه شعبان توزیع ماسک را جایگزین مراسم «هل‌هلو» که با توزیع شیرینی همراه است، نمودند.
آئین هل‌هلو فتح‌الله میرکمانداری: ماه مبارک شعبان یکی از ماه‌های بسیار باارزش و مهم در اسلام و در بین مسلمانان است، ماه شعبان مقدمه‌ای از ماه مبارک رمضان است. این ماه مقارن است با ولادت باسعادت امام حسین(ع) و برادر بزرگوار ایشان حضرت ابوالفضل‌العباس و ولادت امام زین‌العابدین(ع) و ولادت حضرت امام مهدی(عج) که این ولادت‌ها باعث می‌شود که از ماه شعبان به‌عنوان ماه متبرک و بزرگ یاد شود. مسلمانان همه اعم از اهل سنت و اهل تشیع، این ماه را بزرگ می‌دانند.
در بین اهل تشیع در شهرستان بندرلنگه، عصر روز چهاردهم شعبان، مردان خانواده پس از خواندن نماز ظهر و عصر در مساجد شهر، به زیارت قبور اموات خود می‌روند و زنان خانواده نیز پس از خواندن نماز ظهر و عصر به تلاوت قرآن پرداخته و برای اموات فاتحه می‌خوانند و در راه خدا، حضرت رسول(ص) و ائمه اطهار و بزرگان و با ذکر نام امواتشان مواد غذایی تهیه‌شده را خیرات می‌کنند که تخم مرغ آب‌پز و زولبیا با نام محلی(زلیبی) از جمله قدیمی‌ترین مواد غذایی هر خیرات است.
در ۱۵ شعبان در بین اهل سنت شهرستان بندرلنگه مرسوم است که خیرات بدهند که به آن «هل‌هلو» به معنی شیرینی نیز می‌گویند. در این مراسم کودکان و نوجوانان دسته‌دسته به درب منازل می‌آیند و صاحبخانه که از قبل انواع شیرینی برای آنها آماده کرده است به‌عنوان خیرات به آنها می‌دهد که این مراسم در بین تشیع این شهرستان نیز به‌همین سبک مرسوم است.
*هارگیزگردانی میراث کهن هرمزگان
آئین هل‌هلو یا همان هارگیزگردانی(آردگیزگردانی) میراثی کهن و به‌جا مانده از نیاکان و پیشینیان هرمزگانی برای زدودن کینه‌ها و کدورت‌ها بوده که هرچند با گذشت زمان در برخی از نقاط استان کم‌رنگ شده است اما هنوز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
«آردگیز» در گویش محلی هرمزگان به «الک» گفته می‌شود، مردم در گذشته‌ها که نانوایی وجود نداشت برای پخت نان از آردگیز برای الک کردن آرد استفاده می‌کردند.
سنت معنوی آردگیزگردانی که در جای‌جای هرمزگان به نام‌های «آربیزگردانی»، «هارگیس‌گردانی»، «هارگیزگردانی»، «هل‌هلو» و «حق لیلی» شناخته شده، از سال‌های متمادی بین مردم این استان رواج داشته و هم‌زمان با شب نیمه شعبان و میلاد امام زمان (عج) برگزار می‌شود.
*طعم شیرین «هارگیزگردانی»
برای گرامیداشت این آئین مبارک، خانواده‌های هرمزگانی سه روز مانده به نیمه شعبان روانه بازار و مغازه‌ها می‌شوند و خود را با خرید و تهیه انواع شیرینی، شکلات، حلوا، خرما، نخود و کشمش، سکه و غیره آماده پذیرایی از آردگیزگردانان می‌کنند.
حوالی غروب نیمه شعبان تعدادی از ساکنان محله‌های قدیمی پای‌بند به این سنت که بیشتر کودک و نوجوان زیر ۲۰ سال هستند، در گروه‌های ۵ تا ۱۰ نفره با رفتن به درب خانه همسایه‌ها، آردگیز را انداخته و با پنهان شدن و خواندن شعرهایی در ستایش خداوند و تبریک میلاد امام زمان(عج)، هدیه می‌گیرند.
آردگیزگردانان با در دست داشتن آردگیز یا همان الک که امروز تبدیل به کیسه و ظرف‌های پلاستیکی شده با سردادن نوای «نیمه شعبانن امشب آردگیزکَردُنن امشب» و «حق لیلی که وقتیشن» ضمن خبر دادن به اهل خانه از صاحبخانه درخواست می‌کنند که نذری‌ها و شیرینی‌های ویژه این شب را که از قبل تهیه کرده‌اند، برایشان بیاورند و افراد آن خانه نیز با در دست داشتن شیرینی، سکه یا کلوچه محلی از آنها پذیرایی می‌کنند.
*«هل‌هلو» و طلب فرزند از خدا
آئین هل‌هلو کودکان در این روز با گفتن؛ هل‌هلو، از پشت درب حیاط به صاحبخانه یادآوری می‌کنند و صاحبخانه نیز با در دست گرفتن سینی یا ظرفی که خوردنی‌ها را در آن قرار داده، میان کودکان می‌رود و تنقلات را بین آنها تقسیم می‌کند و باز به همین منوال عده‌ای دیگر پشت سر هم می‌آیند و این رسم به‌همین شکل تا پاسی از شب ادامه دارد.
در برخی دیگر از محلات لنگه نیز این روز که مصادف با روز تولد حضرت حجت(عج) است را روز خیرات و هل‌هلو می‌گویند و در شب نیمه شعبان، زنان، دختران و پسران خردسال به قصد جمع‌آوری آجیل به‌همراه کیسه یا سبدی به درب خانه‌ها می‌روند و دسته جمعی نوای هل‌هلو را سر می‌دهند و صاحبخانه با شنیدن صدای آنها، مشتی از چند نوع آجیل که قبلا تهیه کرده است را به آنها می‌دهد و منتظر دسته‌های بعدی می‌نشیند.
در بندرلنگه خانواده‌هایی که سالیان دراز در آرزوی فرزندی به سر می‌برند نذر می‌کنند که اگر خداوند به آنها فرزندی مرحمت کند تا مدت ۷ سال به مردم در شب ۱۵ شعبان «هل‌هلو» بدهند و این هل‌هلو شامل؛ ذرت، بادام و نقل است که با مقداری پول خرد نیز همراه است و به مردم داده می‌شود.
*«ثواب» در هل‌هلو
آئین هل‌هلو طبق باور قدیمی گرفتن هل‌هلو از ۷ خانه ثواب دارد.
مردم شیعه و سنی بندرلنگه با به جای آوردن این رسم و تبدیل آن به فرهنگی کهن، آن را جزو مراسمات اصیل خود قرار داده‌اند.
فقیر و پولدار با هم و در کنار هم به درب این خانه و آن خانه می‌روند و مهم‌تر اینکه پدر و مادران، کودکان را تشویق به انجام این کار می‌کنند و بدین‌گونه از همین کودکی، مفهوم و حسی بنام وحدت را در آنها به‌وجود می‌آورند.
*هل‌هلو به معنای «شیرینی»
معمولأ پسران یا دختران کوچکتر خانواده خیرات را به منزل همسایه و بستگان می‌رسانند. سایر همسایگان و بستگان نیز چنین روالی را طی می‌کنند. گفته می‌شود این معامله باید به عدد ۷ برسد. بعضی دیگر از خانواده‌ها به پخت هریسه (یک نوع حلیم محلی) آش، نخود و حلوا می‌نمایند.
هل‌هلو را می‌توان کلمه‌ای با ریشه عربی تصور کرد، (حلوحلو) یعنی؛ شیرینی، شیرینی. کودکان در این مراسم از بزرگان می‌خواهند که به آنها شیرینی بدهند. هل‌هلو بگونه‌ای کلمه بومی «هل‌هله» و شادی است هرچند عملا این کلمه در محاورات بکار نمی‌رود.
درست از لحظه‌ای که مردان شهرستان پس از خواندن نماز مغرب به منزل باز می‌گردند انتظار کودکان برای شروع مراسم هل‌هلو به پایان می‌رسد. مراسم هل‌هلو قبل از غروب آفتاب آغاز شده و معمولا دو ساعت ادامه می‌یابد.
*هل‌هلوی امسال با طعم «ماسک»
در بندر دیوان نیز که از روستاهای اهل سنت شهرستان بندرلنگه می‌باشد این مراسم مرسوم است اما امسال با توجه به شیوع ویروس «کرونا» این مراسم رنگ و بوی دیگری گرفته است و دهیاری و شورای اسلامی با همکاری اهالی و خیرین اقدام به چاپ بروشور و توصیه‌های بهداشتی در خصوص پیشگیری از این ویروس منحوس نمودند و همراه با ماسک‌هایی که تهیه شده است با مراجعه به درب منازل، بین اهالی پخش کردند.
به گفته محمد احمدنژاد دهیار این روستا، ۳هزار ماسک جهت پیشگیری از ویروس کرونا با کمک خیرین تهیه شده است که با مشارکت جوانان روستا، درب منازل، تحویل اهالی شد.
منبع: https://www.ghatreh.com
مرتبط:
آخرین مهلت ارسال عکس به مسابقۀ «سفر در خانه»
