معضل چاقی در دانش‌آموزان کشور
مونا جاسمی متخصص روانشناسی سلامت با بیان اینکه چاقی یک اپیدمی جهانی است اظهار کرد: چاقی در دانش‌آموزان در کشور‌های درحال توسعه به دلیل تغییر در سبک زندگی رو به افزایش است.
او افزود: طبق آمار ارائه شده بیش از ۶۰ درصد مردم ایران اضافه وزن دارند در حالی که استاندارد جهانی این عدد حدود ۱۳ درصد است.
او ادامه داد: در مطالعاتی که در کشور انجام شده چاقی در دانش‌آموزان کودک و نوجوان نیز به شدت رو به افزایش است که مهم‌ترین علت‌های آن رژیم غذایی نامناسب، پایین بودن میزان فعالیت بدنی و استرس وارد شده به آن‌ها است.
جاسمی با بیان اینکه علل اضافه وزن و چاقی در دانش‌آموزان میتواند به دلایل عوامل زیستی، رفتاری و روانشناختی باشد افزود: در عوامل زیستی اختلالات متابولیکی یا عوامل ژنتیکی میتواند دلیل افزایش وزن و چاقی باشد مثلا کودکانی که از مادران دیابتی و یا مادران چاق متولد می‌شوند خطر ابتلا به چاقی آن‌ها بیشتر است.
این متخصص سلامت روان گفت: شیوع و افزایش چاقی در دانش آموزان با افزایش بروز دیابت، پرفشاری خون، ناراحتی‌های قبلی، بیماری‌های کبدی، بیماری‌های تنفسی، برخی از انواع سرطان‌ها، بیماری‌های مزمن کلیوی و سایر بیماری‌های غیرواگیر در سال‌های آینده خواهد بود.
جاسمی با اشاره به اینکه چاقی علاوه بر سلامت جسمی، بر سلامت روان دانش آموزان نیز تاثیرگذار است بیان کرد: از جمله اثرات روانی چاقی می‌توان به کمبود اعتماد به نفس، افسردگی مورد تمسخر قرار گرفتن که باعث انزوایی بیشتر دانش آموز می‌شود اشاره کرد و افزود که این انزوا نیز باعث فعالیت‌های اجتماعی کمتر که خود نیز منجر به یک رابطه دوسویه بین چاقی و سلامت روان می‌شود.
او ادامه داد: یعنی چاقی منجر به انزوا و افسردگی بیشتر دانش آموز و در پی آن انزوا و افسردگی منجر به چاقی بیشتر خواهد شد.
جاسمی با اشاره به دلایل عمده چاقی در دانش‌آموزان ایرانی گفت: کاهش فعالیت بدنی و بی تحرکی دانش آموز به دلیل تماشای تلویزیون، بازی‌های کامپیوتری، کاهش فرصت‌های بازی به دلیل کوچک شدن فضای خانه، تکالیف سخت مدرسه، کلاس‌های متعدد و فوق برنامه و همچنین مصرف غذا‌های چرب و شیرین آماده باعث شده تا میزان انرژی دریافتی بیش از انرژی مصرفی باشد که این امر یکی از دلایل اصلی تجمع چربی است و مسبب اضافه وزن و چاقی می‌شود.
او افزود: علاوه بر آن مصرف غذا‌های پرکالری، تنقلات کم ارزش و چرب، کربوهیدرات بیشتر به دلیل در دسترس بودن آن‌ها خصوصا در شرایط پر استرس و فشار‌هایی که خانواده‌ها و مدارس برای نمره یا رتبه به دانش آموز وارد می‌کنند میتواند یکی از دلایل عمده عوامل روانشناختی چاقی باشد.
جاسمی ادامه داد: نکته مهم دیگری که حائز اهمیت است و خانواده‌ها باید خیلی به آن توجه داشته باشند این است که بیشتر کودکان حس سیری را از همان بدو تولد می‌دانند، در نوزادی وقتی از شیر مادر تغذیه می‌کنند به محض سیر شدن سینه مادر را پس می‌زنند و یا در سال‌های بعد که به غذا خوردن می‌افتند غذای زیادی را در ظرف باقی می‌گذارند.
او گفت: ممکن است اسرار کنند و از والدین بستنی یا شکلات بخواهند، ولی کمی از آن را می‌خورند و از خوردن بقیه آن اجتناب می‌کنند دلیل آن هم این است که کودکان به طور ذاتی با پیام‌هایی که جسم آن‌ها از سیری اعم از رضایتمندی چشایی و سیری معده می‌دهد ارتباط برقرار می‌کند.
جاسمی ادامه داد:، اما این ارتباط که نیاز واقعی انسان برای حس سیری است به مرور در کودکان تضعیف می‌شود و دلیل آن میتواند این باشد که والدین به کودک خود می‌گویند تمام غذای خود را بخور، چون اسراف خوب نیست، جلوی تلویزیون و هنگام بازی به کودک خود غذا می‌دهند، با ترفند‌های مختلف کودک را تشویق به خوردن بیشتر می‌کنند.
او مطرح کرد: علاوه بر آن در سال‌های بعد شرایط سخت پذیرش دانش آموز در مدارس نمونه مردمی، تیزهوشان و یا کنکور همه این عوامل باعث هواس پرتی دانش آموز از خوردن صحیح می‌شود و وقتی هواس پرت باشد توجه به پیام‌های جسمی جهت سیری طبیعی دچار مشکل می‌شود و به مرور کودکان و نوجوانان یاد می‌گیرند حجم غذای بیشتری بدون توجه به نیاز جسمی مصرف کنند و یا حتی وقتی گرسنه نباشند چیزی بخورند.
او در پایان یادآوری کرد: برای پیشگیری یا مدیریت چاقی در دانش‌آموزان به عنوان یک روانشناس آنچه بیش از هر چیزی احساس می‌کنم مورد نیاز است، آموزش به خانواده‌ها در مدارس جهت تغییر سبک زندگی است.
مرتبط:
مهم‌ترین دلایل بروز چاقی در کودکان
