۹۲ درصد والدین به کودک آنلاین نظارت ندارند

نخستین جشنواره کودک آنلاین با اعلام اسامی برگزیدگان به کار خود پایان داد؛ جشنواره‌ای که با هدف تولید محتوای تصویری (فیلم، سریال، مجموعه‌های آموزشی و…) از سوی وزارت ارتباطات برگزار شد. اگرچه بخش‌های دولتی فرهنگ و هنر از برگزاری این جشنواره حمایت کردند، اما منتقدانی نیز وجود داشتند که «کودک آنلاین» را با این وضعیت در فضای مجازی و رعایت نکردن اقتضائات در دستیابی به نتیجه مورد تردید قرار دادند.

علت اصلی برگزاری جشنواره «کودک آنلاین» همان‌طور که از نام آن مشخص است، به فعالیت و حضور کودکان در فضای مجازی ارتباط مستقیم دارد. فضایی که خانواده‌ها به دلایل روشنی از حضور بی‌قید و شرط فرزندشان در آن نگران هستند و از سوی دیگر پیشرفت‌های فناوری هر روز بیش از گذشته این حضور را دامن می‌زند.

نظارت ۸ درصدی خانواده‌ها بر فضای مجازی
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات که بانی برگزاری جشنواره «کودک آنلاین» است، سال گذشته با انتشار یادداشتی، از تولیدکنندگان محتوا برای کودکان در فضای مجازی حمایت کرد و نوشت: «دو نظرسنجی را در توییتر با مردم به اشتراک گذاشتم. نتایج بسیار شگفت‌آور بود! اکثر مردم اعتقاد داشتند تولیدکنندگان بین‌المللی بیش از خانواده و مدرسه، صداوسیما و تولیدکنندگان مستقل داخلی در زمینه تولید محتوا برای کودکان و نوجوانان موفق بوده‌اند. در نظرسنجی دیگر که میزان آشنایی آن‌ها را با نرم‌افزار‌های نظارت والدین بر فعالیت آنلاین کودکان می‌سنجید، عموماً گزینه «آشنایی ندارم و نیاز به معرفی بیشتر دارم» را انتخاب کردند. این نظرسنجی‌ها دو موضوع مهم را به ما گوشزد می‌کند. اول این‌که ما هنوز نتوانسته‌ایم در تولید محتوای جذاب برای کودکان‌مان توفیقی کسب و رضایت آن‌ها را جلب کنیم و دوم این‌که تنها هشت درصد از مردم بر رفتار فرزندشان در فضای آنلاین نظارت دارند و اکثریت شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی نسبت به نرم‌افزار‌های نظارت بر رفتار آنلاین کودکان، بی‌اطلاع‌اند.»
کودک آنلاین حرکتی ارزنده
جشنواره «کودک آنلاین» بر مبنای بسترسازی فضای آنلاین برای حضور کودکان با حمایت بخش‌هایی مانند بنیاد سینمایی فارابی و چهره‌های شناخته شده سلبریتی، آغاز به کار کرد. جشنواره‌ای که حتی توانست پشتیبانی کمیسیون فرهنگی مجلس را به دست آورد.
طیبه سیاوشی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، در همان ابتدای طرح برگزاری جشنواره «کودک آنلاین» با انتشار یادداشتی خطاب به وزیر ارتباطات، نوشت: «مطلع شدیم که وزارت ارتباطات در صدد است جشنواره‌ای با عنوان «کودک‌آنلاین» با هدف تولید محتوا در عرصه فیلم‌های کوتاه و سریال‌های اینترنتی با رویکرد حمایت و جلب ایده‌های نو برگزار نماید که این امر می‌تواند در جهت افزایش تولید محتوای خلاق، ارزنده و فرهنگی در فضای مجازی کشور بسیار مفید و تأثیرگذار باشد.»
نقش محوری فارابی در کودک آنلاین
بنیاد سینمایی فارابی، عملاً بازوی اجرایی جشنواره کودک آنلاین به شمار می‌رفت. این بنیاد با انتشار فراخوانی از فیلمسازان دعوت کرد تا در بخش‌های «فیلم کوتاه» و «وب‌سری» (سریال‌های ویژه انتشار در فضای مجازی)، تولیدات خود را به جشنواره «کودک آنلاین» ارسال کنند. در فراخوان «فارابی» تأکید شده بود: «با توجه به استقبال روز‏افزون کودکان و نوجوانان از محتوای ویدیویی موجود بر بستر‌های متنوع فضای مجازی از یک سو و مشاهده‏ فقر جدی در حوزه‏ تولید، ترویج و گسترش محتوای مطلوب و با کیفیت در این حوزه، از تمامی علاقه‏‌مندان، ایده‏‌پردازان، نویسندگان، سینماگران و تهیه‏‌کنندگانی که برای کودکان و نوجوانان آثار ویدیویی طراحی یا تولید کرده یا در حال تهیه و تولید هستند یا حتی ایده و طرحی در ذهن دارند که آن را برای تولید حرفه‌ای و مبتنی بر فضای اینترنتی مناسب می‏دانند، دعوت می‏شود با ثبت‌نام و ارسال طرح و مستندات مورد نظر به دبیرخانه‏ جشنواره کودک آنلاین، رسالت خود را در ساماندهی فضای مجازی برای این دسته از مخاطبان و هدایت طبیعی و سامان‌مند این کاربران به سمت اینترنت پاک و بی‏‌خطر تحقق بخشند.»
در این میان حبیب ایل‌بیگی، قائم‌مقام بنیاد سینمایی فارابی، مسئولیت ریاست هیئت داوران جشنواره کودک آنلاین در بخش فیلک کوتاه و وب‌سری بر عهده گرفت.
جشنواره کودک آنلاین در کنار محتوا‌های تصویری مانند فیلم و سریال، بخش‌های دیگری نیز داشت، از جمله «نمایشگاه کسب و کار‌های محتوا محور» و «کارگاه‌های تولید محتوا برای فضای مجازی»، که این بخش‌ها نیز با هدف توانمندسازی حضور کودکان در فضای مجازی ایجاد شده بود. مراسم اختتامیه اولین جشنواره با معرفی برگزیدگان در بخش‌های مختلف برگزار شد. در این مراسم، وزیر ارتباطات در سخنانی، گفت: «والدین همیشه روی این مسئله تأکید دارند که فرزندان‌شان چه محتوایی را تماشا می‌کنند. در کشور‌های دیگر محتوا دسته‌بندی سنی دارد، اما در کشور ما والدین معمولاً به این مسئله توجه نمی‌کنند.»
او خاطر نشان کرد: در تلویزیون معمولاً شبکه‌هایی برای کودکان وجود دارد، اما در فضای مجازی چنین چیزی وجود ندارد. چه بخواهیم و چه نخواهیم، تلویزیون در حال افول و فضای مجازی در حال رشد است. قطع کردن اینترنت مانند قطع کردن هواست، زیرا اینترنت به اکسیژن می‌ماند و نباید در گفتن آن لکنت زبان داشت. هر کس از اینترنت ملی حرف زده، یک دروغ بزرگ گفته است. دروغی که آن‌قدر تکرار شده که مدت‌ها طول می‌کشد تا آن را از افکار عمومی پاک کنیم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین با اشاره به اینکه برخی به بهانه کودکان بسیاری از منابع را از دسترس خارج می‌کنند، ادامه داد: «هنرمندان زیادی داریم که می‌توانند برای این افراد محتوا تولید کنند. به قول قدیمی‌ها بهشت را به بها می‌دهند نه به بهانه. ما در کشورمان ظرفیت‌های خلاق زیادی داریم.»
کنایه سرشار به جهرمی
بخشی از سخنان آذری جهرمی، درباره برنامه‌های تلویزیونی، به کانال تلویزیونی «پویا» که ویژه خردسالان است، اختصاص داشت. این سخنان واکنش محمد سرشار، مدیر شبکه کودک تلویزیون را در پی داشت. سرشار که خود از جمله داوران جشنواره کودک آنلاین بود، با انتشار متنی در اینستاگرامش، نوشت: آقای آذری جهرمی در اختتامیه جشنواره کودک آنلاین گفته: «یک‌چیزی خیلی خوب جاافتاده و آن اینکه اگر والدین فرزندی در خانه داشته باشند که بخواهد تلویزیون ببیند اولین انتخاب‌شان شبکه پویا است و آن‌ها به‌نوعی به این شبکه و محتوای آن اعتماد می‌کنند.» وزیر ارتباطات اعلام کرده: «از اولین برنامه‌های ما در وزارت ارتباطات توجه به این بود که تلاش کنیم ظرفیتی ایجاد شود تا در فضای مجازی سکویی داشته باشیم که این سکو تبدیل به شبکه پویای فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان و والدینشان شود.» به وزیر ارتباطات عرض می‌کنم علت اصلی موفقیت شبکه کودک در جلب اعتماد خانواده‌ها، کوشش آن برای رسیدن به الگوی رسانه مربی بوده است. در شبکه کودک یک منظومه تربیتی پشتیبان برنامه‌سازی‌هاست و نظارت دقیق و چندلایه بر فرآیند تأمین، تولید و انتشار محتوا صورت می‌گیرد. با ولنگاری فرهنگی نمی‌توان اعتماد کسی را جلب کرد.» کنایه سرشار به ولنگاری فرهنگی، درباره برگزاری جشنواره کودک آنلاین، می‌تواند مستند به دیده‌های این فعال فرهنگی از جشنواره دولتی باشد که قرار است به فرهنگسازی برای کودکان در فضای مجازی کمک کند!
منبع: جوان آنلاین