مفهوم و اهمیت برد و باخت در کودک

کودکانی که تحمل باختن را ندارند، بسیار زیادند، اما علیرغم این مسئله به جرأت می توان گفت که این عادت و رفتار در کودکان قابل تغییر است ولی این تغییر نیاز به همکاری و تلاش زیاد شما دارد تحمل شکست برای هیچ کس لذت بخش و خوشایند نیست، پس نمی توان از کودکان انتظار داشت که قادر به درک آن باشند، اما واقعیت این است که زندگی مقوله ای سخت و پیچیده است و همه ما باید طعم از دست دادن و شکست خوردن را در زندگی بچشیم.

چرا که دیر یا زود با از دست دادن های متفاوت، آشنا می شویم، بنابراین باید به کودکان خود مدیریت از دست دادن را از همان کودکی بیاموزیم تا راحت تر بتوانند خود را برای زندگی آماده و هماهنگ کنند.

آموزش برد و باخت به کودک

برخی از کودکان تحمل باخت را ندارند و در مواجه با شکست دادو فریاد راه می اندازند

سنین پیش دبستانی و دبستان

در میان بچه های دبستانی ، مسابقات و رقابت های ورزشی، یک مسئله طبیعی و عادی است. کودکان در همین سن و سال با مفهوم پیروزی و موفق شدن آشنا می شوند.

آنها درک کرده اند که پیروزی دلچسب و شیرین است پس می خواهند در همه چیز پیروز باشند. کودکان پیش دبستانی نمی توانند ارتباط بین رفتارها و واکنش ها را به درستی درک کنند.

در کودکان کمتر از ۶ سال نوعی دیدگاه جادویی نسبت به دنیای پیرامون در آنها وجود دارد. آنها دنیا را تقسیم بر ۲ می کنند. بچه های خوب و بچه های بد، بچه های خوب پیروز می شوند و برنده اند و بچه های بد، بازنده. پیروزی یعنی من خوب هستم و شکست و باخت یعنی من بد هستم.

کودکان دبستانی بسیار رقابت جو هستند فکر آنها کمی بلوغ یافته است. آنها معتقدند که حتی بچه های خوب نیز گاهی اوقات شکست می خورند اما همچنان بچه های خوب و بد را باور دارند. والدین قادر به خواندن ذهن کودکان نیستند.

آنها کم کم وارد مرحله ای می شوند که توانایی بیشتری برای درک حقایق زندگی از خود نشان می دهند. بنابراین اتفاقاتی مثل باخت در یک بازی و رقابت را راحت تر می پذیرند.

حقیقت برد و باخت

پژوهشگران و روانشناسان معتقدند که کودکان باید با این حقیقت روبرو شوند که همواره یکی برنده می شود و دیگری بازنده. آنها باید به اندازه کافی خوب باشند، ولی اگر نتوانستند به نتیجه دلخواه برسند نباید احساس، آشفتگی، پریشانی، خجالت، عصبانیت و غمگینی کنند.

پدر و مادر ها اگر برای تلاش و زحمت فرزند خود ارزش قائل باشند، کودکان نیز با این واقعیت ها راحت تر کنار می آیند.

توانایی لازم برای درک باخت و شکست به مرور زمان و با بزرگ تر شدن کودک ایجاد می شود و آنها کمی که بزرگ تر شدند یاد می گیرند که گاهی برنده هستند و گاهی بازنده.

در این میان برخی از کودکان روحیه رقابتی تری دارند. ممکن است جنبه خشم و تهاجمی گری در آنها بیشتر رشد کرده باشد.

بسیاری از والدین شکایت دارند که نمی توانند با کودک خود بازی کنند، چرا که کودک شان به هنگام باخت عصبانی می شود و رفتارهای نامناسب از خود بروز می دهد.

برای بسیاری از کودکان پذیرفتن واقعیت های زندگی، کار ساده و راحتی نیست.

برخی از آنها تلاش می کنند در موقعیتی که برای آنها ایجاد تهدید می کند، قرار نگیرند، پس در رقابت ها شرکت نمی کنند.

در اغلب مواقع ما بزرگ ترها تشنه بردن و پیروز شدن هستیم و کودکانمان در می یابند که در صورت بردن به آنها افتخار می کنیم. برخی از ما والدین روحیه رقابتی داریم و همین رفتارمان الگوی کودکانمان می شود.

ما به آنها می گوییم که تلاش کودک برای مان اهمیت بیشتری دارد، اینکه ببرد یا ببازد مهم نیست اینکه تلاشش را کرده باشد، مهم است ولی در عمل خلاف آن را ثابت می کنیم و نشان می دهیم که بردن چقدر مهم است.

علاوه بر رفتار و واکنش های والدین، سن کودک نیز در این امر بسیار دخیل است. معمولا کودکان در ۶ سالگی تحمل شکست خوردن و باختن را ندارند. آنها همیشه انتظار بردن و نفر اول شدن را دارند.

وقتی که می بازند، فحش می دهند، وسایل را پرت می کنند، داد می زنند، اشک می ریزند و یا واکنش های دیگر نشان می دهند.

واکنش درست والدین

یکی از کارهایی که در این رابطه می توانید انجام دهید، این است که در ابتدا وقتی که می خواهید یک بازی را به کودک خود یاد بدهید.

اجازه بدهید که او برنده باشد. قرار نیست که از همان ابتدا واقعی بازی کنید و به او شکست خوردن را نیز یاد بدهید. کودک شما نیاز دارد که با حس بهتری بازی را شروع کند و با شهامت بالاتری بازی کند.

حس پیروزی در ابتدا به آنها حس رقابت می دهد و به همین دلیل از بازی کردن بیشتر لذت می برند. اگر کودکتان بیش از حد بازی را جدی گرفته است و واکنش نشان می دهد و بسیار آشفته و یا غمگین می شود، بازی را متوقف کنید و بگذارید در یک زمان دیگر که شرایط بهتر شد، بازی کند.

برخی از کودکان قادر هستند شکست به خواهر و برادرهایشان را تحمل کنند، ولی از دوستانشان نه و برعکس و به همین دلیل وارد جر و بحث و دعوا می شوند.

بازی های گروهی و تیمی در این رابطه بسیار موثر هستند و مفهوم برد و باخت را بهتر به کودک یاد می دهند. آنها ناامیدی در اثر شکست را در بازی ها و رقابت های گروهی با سایر هم گروهی های خود تحمل می کنند بنابراین رفتار معقول تری خواهند داشت. اجازه بدهید که فرزندتان احساسات و ناامیدی هایش را بیان کند و واکنش نشان دهد و با این حس نیز آشنا شود.

قضاوت کردن و پند و اندرزهای شما بی فایده خواهند بود. بعد از آنکه حس تلخ آنها سپری شد و به حالت معمول برگشتند، می توانید با آنها حرف بزنید و ارزش های واقعی را برایشان توصیف کنید.

در دنیای بزرگ سالان ورزش، رقابت و مسابقه بیشتر جنبه تفریح دارد و سعی می کنیم که لذت ببریم و باید تلاش کنیم که همین منطق را به کودکانمان انتقال بدهیم و البته لازم است که الگوی خوبی برای آنان باشیم.

برای تلاش آنها ارزش و احترام قائل باشید، به طوری که تمایل داشته باشند مجددا در رقابت ها شرکت کنند. داستان هایی از قهرمانان واقعی و رقابت های درست را برایشان تعریف کنید تا با مفهوم واقعی رقابت آشنا باشند.

اینکه درست ببازند، نکته کلیدی است. اینکه بعد از شکست مایوس نشوند و دوباره امتحان کنند و تجربه کسب نمایند، اهمیت زیادی دارد. در طول انجام یک بازی یا مسابقه، روی لذت بردن و تفریح کردن بیشتر تمرکز کنید تا نتیجه گرفتن. هرچه بیشتر روی جنبه تفریح تمرکز کنید، کودکتان بیشتر مفهوم برد و باخت را درک می کند.

گاهی آنها را در موقعیت باخت قرار دهید. حتما نباید کودکتان در یک کار خاص مهارت داشته باشد و وارد رقابت شود بلکه باید در چیزهایی که مهارت ندارد نیز بازی کند و به چالش کشیده شود.

اگر برای تلاش آنها ارزش قائل باشید، درمی یابند که شما بیشتر از نتیجه رقابت به خود آ نها اهمیت می دهید و این درس مهمی است. سعی کنید برای فرزندتان بهترین الگو باشید.