آموزش جامع نقشه خوانی (قسمت دوم)
نقشه به عنوان مهمترين ابزار از تنوع بسياري برخوردار است. علت اين امر تنوع و فراواني پديدههاي سطح زمين است و نميتوان تمامي آنها را در يك نقشه نشان داد. از اين رو براي نمايش اين پديدهها و نيز براي پرهيز از شلوغي نقشه و با توجه به هدف نقشه بسياري از آنها حذف ميگردد و تنها پديدههايي در روي نقشه نمايش داده ميشود كه مورد نياز باشند. تاكنون طبقهبنديهاي متفاوتي از نقشه به عمل آمده كه برحسب موضوع، مقياس و يا محتوي نقشه ها انجام گرفته است.
الف ـ طبقه بندي نقشه ها براساس موضوع
در اين طبقه بندي نقشه هاي جغرافيايي به هفت گروه تقسيم ميشوند:
1ـ نقشه ناهمواريها: كليه نقشه هايي كه بعد سوم را نمايش ميدهند مانند توپوگرافي، زمينشناسي، ژئومورفولوژي و … .
2ـ نقشه هاي قابليت اراضي: شامل نقشه هاي خاك، پوشش گياهي، منابع آب، كاربري زمين.
3ـ نقشه هاي اقليمي: مانند نقشه هاي اقليمي و آب و هوايي، ايزومتري، ايزوپلت.
4ـ نقشه هاي اقتصادي: مانند نقشه هاي كشاورزي، صنعتي و خدماتي.
5ـ نقشه هاي جمعيتي: مانند نقشه هاي پراكندگي، تراكم، رشد و گروههاي سني جمعيت.
6ـ نقشه هاي سكونتگاهي: مانند نقشه هاي سكونتگاهي، نقشه هاي ساختماني، نقشه هاي هادي و نقشه هاي جامع.
7ـ نقشه هاي فرهنگي: مانند نقشه هاي توريستي، نقشه هاي سياسي، فرهنگي و مذهبي.
ب ـ طبقه بندي نقشه براساس مقياس
ميزان دقت نقشه وابسته به مقياس آن است و به پنج گروه تقسيم ميگردند:
۱ـ مقياس خيلي بزرگ كمتر از ۱۰۰۰۰
۲ـ مقياس بزرگ ۵۰۰۰۰ – ۱۰۰۰۰
۳ـ مقياس متوسط ۵۰۰۰۰۰ – ۵۰۰۰۰
۴ـ مقياس كوچك ۱۰۰۰۰۰۰ – ۵۰۰۰۰۰
۵ـ خيلي كوچك بيشتر از ۱۰۰۰۰۰۰
ج ـ طبقه بندي نقشه ها براساس نوع محتوا و زمينه كاربرد :
۱ـ نقشه هاي عمومي كه منحصرا پديده هاي فيزيكي نسبتا ثابت طبيعي (مانند كوهها و جنگلها) و انساني (مانند شهرها، جاده ها) كه شكل مشخص دارند ديده ميشود. اين نقشه ها به پنج قسمت نقشه ه اي قاره اي، نقشه ه اي منطقه اي، نقشه ه اي كشوري و نقشه هاي توپوگرافي تقسيم ميشود.
۲ـ نقشه هاي ويژه كه همان نقشه هاي موضوعي هستند كه شامل: نقشه هاي ناوبري هوايي يا چارت هوانوردي، نقشه هاي دريانوردي يا چارتهاي دريايي، نقشه هاي راه، نقشه هاي توريستي و گردشگري، نقشه هاي شهري و نقشه ثبت املاكي (كاداستر) و نقشه هاي الگو (نقشه هاي آينده نگر و پيش بيني شده) است. مهمترين آنها نقشه هايي است كه توسط شهرداريها براي مناطق شهري ترسيم ميگردند. احداث معابر جديد و تعريض معابر قديمي قبل از آنكه اقدامي در زمينه ايجاد آنها در محدوده شهر انجام ميگيرد.
