راهکارهایی برای آموزش نظم به کودکان
با وجودی که انضباط و نظم شخصی یکی از شش مهارت مهم زندگی است که باید به کودکان آموخته شود، اما اغلب نادیده گرفته می شود.
دلایل بسیاری برای اینکه چرا کودکان باید انضباط شخصی را بیاموزند وجود دارد. این مهارت مهمی است که در طول زندگی می تواند خیلی به آنها کمک کند. آموزش مهارت انضباط شخصی در طول زندگی کودک باید فرایندی در جریان باشد و شیوه های متفاوتی وجود دارد که والدین می توانند مهارت انضباط شخصی را ارتقا دهند و یا از آن حمایت کنند. قبل از ارائه راهکارهایی برای آموزش نظم به کودکان بهتر است بدانیم که کودک نامنظم به چه کودکی می گویند.
به چه کودکی، بی نظم گفته می شود؟
در واقع کودکان نامنظم این گونه اند: در سازگاری کند و ضعیفند، در خلق و خوی عصبانی هستند، مدام بهانه گیری می کنند، حساس و زودرنجند، به کوچکترین بهانه ای می رنجند و نق می زنند و عرصه را بر والدین و مربیان تنگ می کنند.
اینان کودکانی هستند هیجانی، که به زحمت می توانند انضباط را رعایت کنند و تابع نظم گردند. تابع قید نیستند، کمی شُل هستند و سُست، بی اراده اند و در اتّخاذ تصمیم ضعیفند، احتمال تغییر در فکر و رأیشان بسیار است. اغلب آنان در شرایطی هستند که به راحتی گریه می کنند، به نظر می رسد که خسته و گرفتارند. نمی توانند طبق ضابطه کار کنند.
روشهای آموزش نظم به کودکان
آموزش دهید
کودکان باید بدانند که چگونه تصمیمات سالم و صحیحی برای خودشان بگیرند. زمانی که پای کمک به کودکان در فراگیری نحوه اتخاذ تصمیم صحیح به میان می آید، یک شیوه مقتدرانه می تواند یکی از بهترین انواع تادیب و تربیت باشد، چرا که به کودکان کمک می کند تا دلایل ورای قوانین را درک کنند. به جای اینکه فقط به کودک بگویید، «به محض اینکه از مدرسه رسیدی اول تکالیفت را انجام بده،» دلیل زیربنایی آن را برایش توضیح دهید.
به او بگویید، «خیلی بهتر است تا اول تکالیف مدرسه ات را انجام دهی و بعد زمان آزاد داشته باشی، این زمان آزاد می تواند همانند پاداشی برای انجام تکالیفت باشد.» این می تواند به آنها کمک کند تا درک کنند چرا انجام این کار بهتر است به جای اینکه فکر کنند، «من باید تکالیفم را تا قبل از شام انجام دهم چون صرفا مادرم گفته که باید این کار را انجام دهم.» ایفای نقش یک مدل و الگو در این زمینه ها خودش می تواند شیوه ای عالی برای آموزش خودانضباطی به کودکان باشد. مسائل و مشکلات خاصی را که احتمالا کودکان با آنها مواجه اند را تعیین کنید و شیوه های متفاوت مواجهه و مقابله با آن مشکلات را به بحث و گفتگو بگذارید.
در آموزش نظم خلاقانه عمل کنید
اگر کودک تان در جمع کردن اسباب بازی ها، لباس ها و دیگر کارهایی که مرتبط با اوست بی نظم است، خلاقانه وارد عمل شوید. بگذارید به صورت مصداقی تر چند مثال برایتان بزنم:
۱- ساخت جعبه ای از وسایل و کارتن های دورریختنی با محفظه های کوچک و بزرگ مخصوص اسباب بازی های مختلف
۲- ساخت جالباسی های طرح دار و رنگی با استفاده از چند میخ بزرگ و کوچک و تکه های نمد برای جمع و جور کردن لباس های مدرسه
۳- استفاده از لیوان هایی که با وسایل دورریختنی تزیین شده اند برای جمع آوری مدادرنگی ها، ماژیک ها و …. . این کارها حس کودک را به نظم بهتر خواهد کرد.
متناسب با سن و درک کودک تان، نظم را به او آموزش دهید
پیامدهای کار کودک را به او به نشان دهید
کودک باید بداند اگر او کاری را که شما خواسته اید، انجام ندهد، جای بحث ندارد. شما آن را به جای او انجام نخواهید داد و او بلافاصله پیامدهای کارش را می بیند. این پیامدها می توان از محرومیت موقت تا مجبور کردن او به انجام کارها، یا حتی عواقب طبیعی بی نظمی مثل ناتوانی در پیدا کردن وسایل باشد.
مهارت های حل مسئله را به فرزندتان بیاموزید
مهارت های حل مسئله را به کودک تان بیاموزید و با کمک هم بر موارد خاصی از حل مسئله که مرتبط با خودانضباطی است کار کنید. گاهی اوقات از فرزندتان بپرسید در این مورد خاص چه فکر می کند این کار می تواند چشم او را برای خلق راهکارهایی درست و خلاقانه باز کند.
گه گاهی برای برخی از مشکلات راه حلهای ساده وجود دارد. برای مثال بچه ای که حاضر شدن و لباس پوشیدن در صبح برای مدرسه برایش کار سخت و مشکلی است، می تواند از شب قبل لباسهایش را آماده بگذارد. یا تایمری را روی پنج دقیقه تنظیم کند تا در عرض این زمان لباس بپوشد، این کار می تواند او را برای انجام این وظیفه اش آماده کند.
مشکلات و مسائل پیچیده تر ممکن است نیاز به مجموعه ای از آزمون و خطا از نوع مداخله داشته باشند.
نوجوانی که تکالیفش را انجام نمی دهد ممکن است قبل از اینکه خودش آنقدر انگیزه بیابد تا تکالیفش را خودش انجام دهد به یک سری تغییرات نیاز داشته باشد.
به منظم بودن اطراف تان اشاره کنید
شاید منظم ترین مجموعه ای که اطراف تان می بینید، طبیعت باشد. متناسب با سن و درک کودک تان، نظم طبیعت را به او نشان دهید. به طور مثال زمانی که در حال رفتن به مهدکودک یا مدرسه هستید، می توانید به او بگویید: «درختان را ببین چقدر منظم در کنار هم قد کشیده اند. شاخه ها و برگ ها را ببین، خورشید را ببین چقدر منظم هر روز رأس ساعت در آسمان طلوع می کند و همه جا را روشن می کند».برای کودک دنیایی را متصور شوید که همین درختان و خورشید منظم در آن نبودند. برای تمرین و تأکید بیشتر می توانید از کودک بخواهید نمونه ای از نظم و انضباط پدیده های اطرافش را برای شما مثال بزند و در مقابل، هدیه دریافت کند.
با او منظم بازی کنید
متناسب با سن کودک با او بازی هایی را انجام دهید که نظم را در وجودش نهادینه می کند. برای مثال اگر با قطعات لگو با کودک ۴ یا ۵ ساله بازی می کنید، به او بگویید: «بیا برای ساخت خانه از لگوهای هم اندازه و یک رنگ استفاده کنیم». این کار هماهنگی و نظم بین اجزای سازنده را در او تقویت می کند و قادر خواهید بود زیبایی ناشی از هماهنگی و نظم را به او نشان دهید یا اگر در حال خاله بازی با کودک دو تا سه ساله هستید، به او بگویید که برای هر چیزی جای مشخصی انتخاب و وسایل مربوط به آن قسمت را با خلاقیت و سلیقه و نظم جای گذاری کند.
کودکتان را تشویق کنید
هر زمان که فرزندتان خودانضباطی بروز داد حتما او را مورد تحسین و تشویق قرار دهید. اگر فرزندتان به جای اینکه برادرش را کتک بزند از شما کمک خواست، بگویید، «کار فوق العاده ای انجام دادی که کمک خواستی.» گاهی اوقات کارها و رفتارهای خوب نادیده گرفته می شود در حالیکه تشویق و تحسین بچه ها برای اخذ تصمیمات درست و صحیح به احتمال زیاد باعث افزایش و تکرار چنین رفتارهایی در او خواهدشد.
حتی زمانی که بدون تذکر و یادآوری شما فرزندتان کاری را انجام می دهد او را تشویق کنید، بگویید، «خیلی کار خوبی کردی قبل از اینکه من بگویم شروع به انجام تکالیفت کردی!» یا «خیلی بهت افتخار می کنم که امروز خودت به تنهایی اتاقت را تمیز کردی.» حتی بگویید، «ممنون از اینکه بعد از خوردن غذا ظرفت را داخل سینک ظرفشویی گذاشتی. کارت عالی بود،» این کار باعث تشویق در تکرار عملکرد کودک می شود.
منبع: بیتوته
