با بحران ارتباطات رو در رو چه کنیم؟
انسان‌ها علاوه بر اینکه به غذای جسمی نیاز دارند، به غذای روحی نیز احتیاج دارند. ارتباط و تعامل با افرادی که رابطه صمیمی و علاقه خانوادگی بینشان وجود دارد، سبب می‌شود انسان‌ها احساس آرامش و لذت مصاحبت با خویشان را کسب کنند و در کنار خانواده و دوستان و اقوام نزدیک غذای روح خود را تأمین نمایند.
روزنامه «جوان» در ادامه نوشت: با توجه به ظهور پدیده‌ای به نام اینترنت و فضای مجازی و گسترش استفاده از آن شاهد کمرنگ شدن روابط میان افراد به ویژه روابط خانوادگی و فامیلی هستیم که در کنار تمام مزایای موجود در فضای مجازی می‌توان این مورد را آسیبی برای دوری خانواده‌ها از هم و سرد شدن روابط فامیلی و دوستی‌های دیرینه دانست.
فضای مجازی و همینطور شبکه‌های اجتماعی دنیای بسیار گسترده و پیچیده‌ای است که گروه‌های مختلف و افراد گوناگون با آداب و رسوم، سنت‌ها و اعتقادات متنوع در آن فعالیت می‌کنند و همه افراد در هر کجای دنیا که باشند، می‌توانند از مطالب و محتویات آن بهره ببرند، به همین خاطر نیز به سرعت توانسته محبوبیت و جذابیت زیادی را در میان کاربران این فضا کسب کند.
اینترنت و فضای مجازی به سرعت توانسته است حتی جای فامیل، دوستان و آشنایان نزدیک را بگیرد و جایگزینی برای روابط فامیلی و دوستانه شود. افرادی زیادی هستند که بیشتر وقت خود را در فضای مجازی سپری می‌کنند و ارزش‌های اجتماعی و تعاملات عاطفی خود را با اعضای خانواده و دوستان کنار می‌گذارند و به فعالیت‌های فردی نسبت به فعالیت‌های گروهی و دسته جمعی بیشتر تمایل دارند.
به وجود آمدن آسیب‌های فناوری‌های نوظهور می‌تواند زمینه‌ای جهت ایجاد نوع جدیدی از آسیب‌های اجتماعی و روانی شود، به همین خاطر، برنامه‌ریزی دقیق برای شناخت، پیشگیری و کاهش آسیب‌های موجود در این فضا لازم و ضروری است.
افرادی که زمان زیادی را به استفاده از فضای مجازی اختصاص می‌دهند، ارزش‌های اجتماعی را کنار می‌گذارند و به فعالیت‌های فردی روی می‌آورند. امروزه کمتر می‌توان افرادی را یافت که وقت خود را در کنار خانواده و هم‌صحبتی و معاشرت با خویشان بگذرانند. گاهی مشاهده می‌کنیم زمان‌هایی اعضای خانواده کنار هم جمع می‌شوند، بدون آنکه حرفی برای گفتن داشته باشند و همه موبایل به دست، خود را مشغول گشت و گذار در فضای مجازی می‌کنند.
در حال حاضر حدود ۱۲ میلیون نفر از نوجوانان ایرانی زیر ۱۸ سال در شبکه‌های اجتماعی فعالیت دارند، در صورتی که در جامعه امروز ما هنوز استفاده از تلفن همراه و اینترنت و دیگر شبکه‌های اجتماعی به خوبی و آنگونه که باید، فرهنگ‌سازی نشده و آموزش‌های لازم به نوجوانان و جوانان و دیگر افرادی که با اینترنت و فضای مجازی سر و کار دارند داده نشده است.
استفاده از فضای مجازی و دوری از خانواده سبب شده کودکان و نوجوانان در دنیایی غیرحقیقی، وسیع و گسترده بدون هیچگونه تجربه و آموزشی سرگردان و رها شوند.
چند سالی می‌شود که با ظهور فضای مجازی و گرایش افراد به استفاده از شبکه‌های اجتماعی علاوه بر کم شدن روابط فامیلی و دورهمی‌های خانوادگی، دیگر در جمع‌های خانواده، فامیل و دوستان آن لذت و هیجانی که در گذشته وجود داشت نیست و جذابیت و کشش استفاده از فضای مجازی و به تبع آن شبکه‌های اجتماعی سبب شده تا دیدارهای چهره به چهره افراد در حاشیه قرار گرفته و بعضاً فراموش شود و گشت و گذار در فضای مجازی در اولویت اصلی بسیاری از افراد در دورهمی‌ها و مهمانی‌ها باشد. افراد در عین حال که به واسطه این ابزار و تکنولوژی نوظهور به ظاهر به یکدیگر بسیار نزدیک شده‌اند و دسترسی‌ها آسان شده، اما در حقیقت از یکدیگر دور شده‌اند و دیگر صمیمیت و محبت‌های واقعی میان افراد تبدیل به رد و بدل کردن پیام‌های گاه و بی‌گاه مجازی شده است، به‌طوری‌که در دید و بازدیدهای مجازی که تعامل و ارتباط افراد با اقوام، دوستان و آشنایان در فواصل دور انجام می‌شود، در ملاقات و کنار هم جمع شدن، اعتیاد به این فضا افراد را مجبور به فاصله گرفتن و دوری از هم می‌کند.
در گذشته‌های نه‌چندان دور در شهرهای کشورمان عمده تفریح و سرگرمی افراد دید و بازدیدهای فامیلی و کنار هم جمع شدن‌های بزرگ و کوچک فامیل بود، اما در عصر حاضر تمام ارتباطات خویشاوندی در تلفن‌های همراه خلاصه شده و به شیوه‌ای مصنوعی که می‌توان گفت تنها مختص قشر خاصی نیست و هر شخصی با هر سن و سال و شخصیتی درگیر این فضا و ارتباطات مجازی آن شده است.
باید توجه داشت که به دلیل خصوصیت‌های مربوط به فضای مجازی و نوظهور بودن این ابزار ارتباطی و جذابیت بیش از حد آن برای کاربران، بسیاری از خانواده‌ها توان و فرصت آموزش استفاده و شناخت لازم را نسبت به مزایا و آسیب‌های موجود در این فضا و کاربردهای مفید و موثر و در عین حال مخرب آن به دست نیاورده‌اند و این آشنا نبودن و نداشتن سواد متناسب با این فضا که در قالب سواد رسانه‌ای مطرح می‌شود و در مقابل آن استفاده روزانه افراد و حتی کودکان از این فضای گسترده سبب شده تا فردگرایی در میان افراد جامعه بروز پیدا کرده و یک محیط خصوصی و تک نفره در داخل خانه‌ها برای کودکان و نوجوانان به وجود بیاید، تا جایی که آن‌ها بدون هیچ دغدغه‌ای و بدون نظارت والدین به صفحات مختلف با محتواهای نامناسب در این فضا دسترسی پیدا کرده و گاهی نیز به دلیل اقتضای سن و سال و شخصیت کنجکاو و ماجراجوی آن‌ها از این محیط نامناسب و محتوای آن، به نوعی اعتیاد به این فضا و تأثیرپذیری از آن دچار می‌شوند و رفته‌رفته ارتباط میان آن‌ها و والدین و دوستان نزدیک به مراتب کمتر می‌شود و از جهت اجتماعی از یکدیگر دور می‌شوند. به جای اینکه به صورت حضوری به دیدن یکدیگر بروند، از طریق گفتگوهای مجازی و پست الکترونیکی با هم ملاقات می‌کنند که همین موضوع سبب ازهم‌گسیختگی و سستی اجتماعی میان افراد جامعه می‌شود.
شبکه‌های اجتماعی با وجود تمام مزایایی که دارند نیازمند مدیریت زمان هستند و ضمن اینکه باعث تقویت روابط میان افراد می‌شوند و کاربران آن به راحتی از این طریق می‌توانند از اوضاع و احوال دوستان و آشنایان خود در هر کجا که باشند باخبر شوند، اما باید توجه داشت که ارتباط مجازی همیشه نمی‌تواند جایگزین ارتباط چهره به چهره و عاطفی شود و احساسات و صمیمیت واقعی را ایجاد کند.
بهتر است ما تلاش کنیم به جای ارتباطات مجازی، شبکه‌های اجتماعی واقعی ایجاد کنیم. درست است که زندگی مدرن ما را وادار به استفاده از رسانه‌های نوظهور می‌کند، اما نباید از زندگی واقعی غافل شویم و به زندگی مجازی پناه ببریم.
منبع: ایسنا
مرتبط:
