زمینه‌های بروز اضطراب در کودکان
اضطراب همان‌طور که از نامش پیداست یکی از مشکلات روانشناختی است که بیشتر افراد با این مشکل مواجه هستند، یکی از علل مهم ایجاد این مشکل در افراد، اضطراب بنیادینی است که در دوران کودکی در فرزندان شکل می‌گیرد به این صورت که فرزند احساس تنهایی و بی‌پناهی شدید می‌کند.
اضطراب در میان کودکان و نوجوانان در حال افزایش است، مطالعات نشان می‌دهد از هر هشت کودک یک نفر ممکن است اضطراب قابل توجهی را تجربه کند که در این میان ناظران آگاه دلایل مختلفی را در ایجاد این امر ارائه می‌دهند. تقریباً در هر حوزه‌ای از زندگی، عدم وجود اطمینان خاطر به مراتب بیشتر می‌شود و عدم امنیت باعث ایجاد اضطراب می‌شود، در پاسخ به مجموعه‌ای از تغییرات اقتصادی و فرهنگی، امروزه والدین معمولاً فشار بیشتری بر فرزندان خود برای دستیابی به موفقیت نسبت به والدین یک یا دو نسل قبل وارد می‌کنند و بسیاری از کودکان که بار انتظارات بزرگ را به دوش می‌کشند، نگران آینده خود هستند.
علاوه بر این، کودکانی که بیش از حد از طرف نسل‌های قبلی محافظت می‌شوند، نه تنها بدون فرصت‌هایی برای توسعه مهارت‌های حل مسئله، بلکه بدون این باور که می‌توانند به اندازه کافی با تهدیدهایی که زندگی سر راهشان قرار می‌دهد کنار بیایند، بزرگ می‌شوند در این زمینه خبرنگار ایکنا از همدان با زهرا شایسته‌فرد، مشاور خانواده گفت‌وگویی کرده است که مشروح آن را در زیر می‌خوانید:
ایکنا _ به نظر شما چه عواملی باعث بروز اضطراب در کودکان می‌شود؟
اضطراب همان‌طور که از نامش پیداست یکی از مشکلات روانشناختی است که بیشتر افراد با این مشکل مواجه هستند و یکی از علت‌های مهم در ایجاد این مشکلات در افراد، اضطراب بنیادینی است که در دوران کودکی اولیه در فرزندان شکل می‌گیرد که به معنی این است که فرزند احساس تنهایی و بی‌پناهی شدید می‌کند.
به‌طور مثال مادری که می‌خواهد فرزند خود را تنبیه کند که من دیگر مادرت نیستم یا می‌روم، دیگر دوستت ندارم و یا فرزند قهر می‌کند که به این محبت مشروط می‌گویند و باعث ایجاد اضطراب بنیادین در فرزند می‌شود.
ایکنا _ ویژگی‌های کودک مضطرب از نظر شما چیست و این اختلال چه پیامدهایی می‌تواند داشته باشد؟
با توجه به مثالی که بیان شد این صحبت‌ها از سوی والدین تبعاتی دارد، این تبعات در بزرگسالی باعث می‌شود اعتماد به‌نفس فرد پایین باشد، در این صورت فرد دنبال تأیید دیگران است و استرس این را دارد که دیگران را از دست بدهد و ممکن است فرد در هر رابطه عاطفی که وارد شود بهای زیادی بدهد که دیگران را در کنار خود داشته باشد، همچنین ممکن است این باعث سوء‌استفاده‌هایی از فرد شود. برای این فرد تأیید دیگران مهم است و اگر تهدید شود که با او قهر شود اضطراب زیادی برایش ایجاد می‌شود. با این شرایط این فرد را اضطراب زیادی احاطه می‌کند و منجر می‌شود که کیفیت کاری او پایین بیاید.
یکی از علل اضطراب، کمال‌گرایی والدین است، والدینی که ترجیح می‌دهند فرزند آنها ۲۰ باشد نه اینکه خوشحال باشد. والدین درواقع به دنبال این هستند که فرزن آنها طوری که آنها می‌خواهند باشد، والدین باید تکلیف‌شان روشن شود که آیا می‌خواهند فرزند خوشحال داشته باشند یا فرزندی که مورد تأیید آنها و از نظر آنها کمال‌گرا و عالی باشد، این دو با هم جمع نمی‌شود، وقتی که فرزند شما به دنبال این است که همیشه برترین باشد که تأیید شما را بگیرد طبیعتاً احساس آرامشش کمتر می‌شود و باید لحظات مضطربی را در زندگی تجربه کند و بعد به همین روال زندگی خود را ادامه دهد.
این فرد حتی بعد از ازدواج هم در زندگی کمال‌گرا و سطح بالا خواهد بود که امکان دارد برای فراهم کردن همه خواسته‌هایش در زندگی با اضطراب و دشواری مواجه شود.
ایکنا _ راهکارهای رفع این اختلال را به صورت کلی بیان بفرمایید.
برای رفع چنین مشکلاتی راهکارهایی وجود دارد، اما چه کار کنیم که این اظطراب ایجاد نشود، لازم است وقتی کودکان زیر هفت سال و در دوران خردسالی هستند این پیام از سوی والدین به آنها داده شود که حتی اگر بچه بدی باشد، پدر و مادر آنها را دوست دارند، پدر و مادر به آنها بگویند تو بچه خوبی هستی چرا این فلان کار را انجام می‌دهی و مشکلی که ما با تو داریم اشتباهات رفتاری است نه خود تو، همچنین به کودک خود تفهیم کنند که کارش اشتباه است و نباید تکرار شود اما خودش برای پدر و مادر ارزشمند، محترم و دوست‌داشتنی است.
در واقع ما باید به دنبال این باشیم که برای رفع اضطراب و کم‌رویی فرزندانمان به علایق، هوش و استعداد فرزندانمان توجه کنیم و در کودکی فضایی پر از آرامش را برای آنها فراهم کرده و بتوانیم فرزندانی قوی و موفق برای آینده تربیت کنیم تا در آینده آنها بتوانند مایه افتخار ما بوده و آنها نیز نسل‌های بعد را به همین منوال تربیت کنند.
