همایش ملی ادبیات کودک و نوجوان به میزبانی شیراز

دکتر سعید حسام‌پور چهارشنبه ۲۲ اردیبهشت در جمع خبرنگاران‌ گفت: با توجه به تجربیات جدید انسان معاصر، به نظر می‌رسد تصورات نسبت به مفاهیم انسان، زندگی و به پیروی از آن علوم انسانی در حال دگرگونی بنیادینی است که به‌طور مختصر این تجربیات را در سه عرصه‌ پساانسان‌گرایی، پساکرونا و جهان در شرایط مجازی می‌توان مطالعه کرد.

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز همچنین به تشریح این سه محور پرداخت و گفت: اندیشه‌ پساانسان‌گرایی به‌عنوان واکنشی به انسان‌گرایی مسلّط در علوم انسانی ظاهر شده و روزبه‌روز بر گستره و ژرفای آن افزوده می‌شود. این رخداد زمینه را برای تحولاتی ژرف در علوم انسانی و تربیتی فراهم آورده‌است. هم‌اکنون، متأثر از تحولی که پساانسان‌گرایی در مفهوم انسان، رابطه ‌انسان و طبیعت، رابطه‌ انسان و جامعه و روابط انسان‌ها با هم ایجاد کرده، برداشت‌ها از مفهوم کودکی نیز دگرگون‌ شده و این دگرگونی رهاوردهای نظری و عملی نوینی برای نظام‌های تعلیم و تربیت و نیز ادبیات کودک به همراه آورده است.

او ادامه داد: برای نمونه ویکتوریا فلنگن (۲۰۱۷) تلویحات پساانسان‌گرایی در ادبیات کودک را مورد بحث قرار داده و کارین موریس (۲۰۱۶) همین کوشش را در قلمرو فلسفه برای کودکان به انجام رسانده ‌است. اینک به نظر می‌رسد مخاطب نهفته‌ی ادبیات کودک دیگر آنی نیست که پیش‌تر تصور می‌شد.

حسام‌پور دومین عرصه‌ مطالعات تجربیات انسان معاصر را درزمینه‌ شیوع بیماری کرونا دانست و افزود: همه‌گیری بیماری کرونا و شرایط دشوار، تجربه‌نشده و پیچیده‌ای که ایجاد کرده، بشر را با واقعیت‌هایی تلخ مواجه کرده است. تجربه‌های عمیق و همه‌گیر مرگ، ترس، دوری، و تنهایی که همگی برای انسان دردناک و جبران‌ناپذیرند، راهی جز بازبینی ژرف در سبک زندگی، باورها و تصورات، فلسفه و ایدئولوژی برای او باقی نمی‌گذارد.

او خاطرنشان کرد: آنچه تاکنون از این رویداد تلخ در ادبیات کودک و نوجوان بازتاب یافته صرفاً به تلاش برای آگاهی‌بخشی به کودکان و توانمندسازی ایشان برای مواجهه با این بیماری محدود می‌شود؛ اما طبیعتاً با عبور از دوران کرونا فرصتی تازه برای بازنگری در آن‌چه رخ داد و در نتیجه در ارکان مادی و معنوی زندگی انسان به وجود خواهد آمد.

حسام‌پور به سومین محور موضوعی همایش ادبیات کودک «جهان در شرایط مجازی» هم اشاره کرد و گفت: در گسترش فناوری‌های دیجیتال و فضای مجازی که در دوران قبل از کرونا با رشد حیرت‌انگیز خود بر پدیده‌هایی همچون تعلیم و تربیت، کتاب، هنر و ادبیات، سرگرمی، و ارتباطات تأثیری ژرف گذارده بود با وقوع کرونا با سرعت بسیار فزاینده‌تری به رشد و غلبه‌ی خود ادامه داده و بر تمام جنبه‌های زندگی  فردی و اجتماعی انسان سایه‌ای سنگین افکنده است؛ پدیده‌ای که طبیعتاً در دوران پساکرونا نیز همچنان استمرار خواهد یافت.

او افزود: گروهی از افراد، که پیش از این ضرورتی برای استفاده از فن‌آوری دیجیتال و فضای مجازی به شکلی گسترده احساس نمی‌کردند در دوران کرونا به‌دلیل ضروت‌های حرفه‌ای یا برای غلبه بر احساس‌های تنهایی، دوری و ترس به آن تن دادند و به تبع این تن دادن از امکانات شگفت‌انگیز این پدیده آگاه و به آن علاقمند شدند و خوگرفتند.

دبیر علمی هشتمین همایش ادبیات کودک گفت: در این همایش  به‌دنبال یافتن پاسخ پرسش‌های  مختلفی در این زمینه‌ها هستیم، پرسش‌هایی مانند اینکه ادبیات کودک با توجه به قالب‌های بعضاً سنتی خود، چگونه به زندگی خویش ادامه خواهند داد؟ با توجه به تحولات یادشده، نقد و نظریه‌ موجود ادبیات کودک و آثار خلاق منتشر شده در این قلمرو نیازمند چه بازبینی‌هایی است؟ پساانسان‌گرایی چگونه ادبیات کودک مدرن را به نقد می‌کشد و در بررسی آثار ادبی و هنری در قلمرو ادبیات کودک چه پرتویی بر آن‌ها می‌افکند و در احکام انسان‌گرایی در این زمینه چه تجدیدنظرهایی به عمل خواهد آورد؟

مدیر مرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز درخصوص روند برگزاری این همایش نیز توضیح داد: فعالیت برای برگزاری همایش هشتم از مهرماه۱۳۹۹ شروع شد و پس از گرفتن مجوزهای لازم از نهادهای مسؤول، سرانجام در دی‌ماه۱۳۹۹فراخوان همایش منتشر شد.

او ادامه داد: از میان چکیده‌ مقاله‌های ارسال شده به دبیرخانه‌ همایش در طول مدت ‌مقرر، ۴۰ چکیده به انتخاب داوران گزینش و مقرر شد نویسندگان، مقالات خود را برای دبیرخانه همایش ارسال کنند. سپس از میان مقاله‌های ارسال شده به دبیرخانه، در مجموع ۱۶مقاله از سوی داوران برای سخنرانی انتخاب شده که در مدت‌زمان دو روز همایش در قالب ۴نشست ارائه خواهد شد.

دبیر علمی هشتمین همایش ادبیات کودک یادآور شد: با توجه به شرایط کرونایی تمام برنامه‌های این همایش به‌صورت مجازی و برخط، از طریق لینک‌های رسمی معاونت فرهنگی-دانشجویی دانشگاه شیراز (آپارات: https://www.aparat.com/farhangi.shirazu و اینستاگرامfarhangi.shirazu@) برگزار می‌شود.

حسام‌پور در ادامه به دیگر برنامه‌های این همایش اشاره کرد و گفت: از جمله اتفاقات ارزشمند در این همایش، حضور و سخنرانی اساتید بنام دانشگاه‌های مختلف کشور و همین‌طور حضور یکی از صاحب‌نظران برجسته‌ مطالعات کودک جهان، خانم پروفسور کارین موریس است. ایشان در مراسم افتتاحیه‌ همایش، در خصوص «بررسی ویژگی‌های کودک با توجه به پارادایم پساانسان‌گرایی» سخنرانی خواهند کرد که تلویحات آن برای دست‌اندرکاران ادبیات کودک بسیار باارزش و توجه‌برانگیز خواهد بود.

مرتبط:

فراخوان «پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان»