تغذیه در کودکان مبتلا به آسم
آسم بیماری غیر واگیر ریوی بوده که با تاثیر بر مجاری تنفسی مشکلات مختلفی از جمله تنگی نفس، خس خس و سرفه ایجاد می‌کند که شدت و تعداد دفعات این حملات در افراد مختلف متفاوت می‌باشد. اگر آسم زندگی و فعالیت‌های روزانه کودک شما را درگیر کرده، رعایت رژیم غذایی سالم در کاهش علائم این بیماری بسیار کمک کننده خواهد بود که برخی از این نکات در ادامه بیان شده است.
مواد غذایی غنی از ویتامین‌های C و E را در رژیم غذایی روزانه خود افزایش دهید
ویتامین‌های C و E دارای اثرات آنتی اکسیدانی قوی هستند. آنتی‌اکسیدان‌ها باعث محافظت در برابر آسیب سلولی ناشی از رادیکال‌های آزاد شده و نقش مهمی در بهبود عملکرد ریه‌ها دارند. میوه‌ها و سبزیجات منابع غنی از ویتامین C بوده و همچنین ویتامین E در مغزها، دانه‌ها و بعضی روغن‌ها یافت می‌شود. ویتامین C همچنین دارای اثرات ضد التهابی نیز می‌باشد. این اثرات باعث می‌شود تا رژیم غذایی غنی از ویتامین‌های C و E علائم بیماری آسم را کاهش دهد. همچنین تحقیقات نشان داده است کودکان متولد شده از مادران با ویتامین E سرمی پایین، بیشتر در معرض ابتلا به آسم قرار می‌گیرند.
کمبود منیزیم و سلنیوم را جدی بگیرید
کمبود منیزیم در بیماران مبتلا به آسم، شایع بوده و گرفتگی‌های ماهیچه‌ای را ایجاد می‌کند. با مصرف مواد غذایی غنی از منیزیم مانند حبوبات، سبزیجات برگ سبز، ماهی و گوشت قرمز می‌توان جلوی این انقباض‌های عضلانی را گرفت و علائم آسم را کاهش داد. سلنیوم برای تولید آنزیمی در بدن که نقش آنتی‌اکسیدانی دارد مورد نیاز است. با تأمین نیاز بدن به سلنیوم می‌توان از تخریب سلولی جلوگیری کرد و به بهبود بیماری آسم کمک کرد.
مواد غذایی غنی از ویتامین B6 دریافت کنید
بسیاری از داروهای آسم تجویز شده برای بیماران با جذب ویتامین B6 تداخل ایجاد کرده و این تداخل باعث می‌شود در بسیاری از مبتلایان به آسم شاهد کمبود ویتامین B6 باشیم. مصرف مواد غذایی غنی از این ویتامین مانند دانه آفتابگردان، تخم مرغ، مغزها، سیب زمینی، موز ویا افزودن مکمل ویتامین B6 به رژیم غذایی باعث کاهش دفعات و شدت حملات آسم می‌شود.
مصرف ویتامین B12 و کمک به بهبود علائم شدید آسم
ویتامین B12 از عوامل کمک کننده در روند بهبود مبتلایان به آسم می‌باشد و همچنین با توجه به اینکه برخی از واکنش‌های افراد مبتلا به آسم مربوط به افزودنی‌های غذایی است، مصرف مقادیر کافی ویتامین B12 می‌تواند واکنش‌های آسم را در افراد حساس به سولفیت‌ها کاهش دهد. منابع غذایی غنی از ویتامین B12 شامل گوشت، شیر، فرآورده‌های لبنی، ماهی و تخم مرغ می‌باشد.
مصرف چربی‌های امگا ۳ را افزایش دهید
چربی‌های امگا ۳ حاوی ترکیبات ضدالتهابی هستند که خطر حملات آسم و علائم این بیماری را کاهش می‌دهد. در مطالعات انجام شده مشخص شده کودکانی که به طور منظم امگا ۳ دریافت می‌کنند نسبت به کودکانی که دریافت کمی دارند چهار برابر کمتر در معرض ابتلا به آسم قرار می‌گیرند. از منابع غذایی غنی از امگا ۳ می‌توان به گردو، تخم کتان، سویا و ماهی‌ها اشاره کرد.
دریــافـــت ویـــتامــــین D را فراموش نکنید
آسم، بیماری مرتبط با سیستم ایمنی بوده و از این جهت دریافت کافی ویتامین D با اثری که بر سلامت سیستم ایمنی دارد، در بهبود علائم آسم کمک کننده است. همچنین کاهش سطح ویتامین D موجب بروز التهاب و تشدید علائم آسم می‌گردد. از منابع غذایی غنی از ویتامین D، تخم مرغ، غلات غنی شده، ماهی‌های چرب، جگرگاو، شیر غنی شده با ویتامین D را می‌توان نام برد. مواجهه روزانه پوست با نور خورشید نیز از کاهش سطح سرمی ویتامین D جلوگیری می‌کند.
مواد غذایی ممنوع
اگر کودک شما مبتلا به آسم است، برای کاهش دفعات و شدت حملات بهتر است برخی خوراکی‌ها از رژیم غذایی روزانه حذف شود.
کاهش مصرف غذاهای تند، ادویه دار و غذاهای سرخ شده و چرب به بهبود حملات آسم کمک می‌کند.
سولفیت‌ها موجب بروز حملاتی مانند تنگی‌نفس در برخی کودکان مبتلا به آسم می‌گردد. جهت کنترل مصرف سولفیت‌ها به برچسب‌های غذایی کنسروها و مواد غذایی آماده و بسته بندی توجه کنید. شدت حملات به غلظت سولفیت موجود در مواد غذایی و میزان حساسیت هر کودک بستگی دارد.
مصرف نمک طعام را کاهش دهید. مصرف نمک طعام علائم بیماری آسم را تشدید کرده و همچنین بدن را در معرض کمبود پتاسیم قرار می‌دهد، در حالیکه پتاسیم برای بهبود عملکرد ریه‌ها ضروری است. علاوه بر کاهش نمک طعام مصرفی، مواد غذایی آماده، بسته‌بندی، کنسرو شده و منجمد حاوی مقادیر زیادی نمک می‌باشند که ترجیحأ بهتر است از رژیم غذایی روزانه حذف شده و یا محدود گردد.
در اغلب موارد آلرژی به مواد غذایی علائم آسم، را تشدید می‌کند پس بهتر است مواد غذایی حساسیت زا را از برنامه غذایی کودک حذف کنید. هرچند در افراد مختلف ممکن است مواد غذایی متفاوتی حساسیت ایجاد کند ولی خوراکی‌هایی مانند بادام یا بادام زمینی از اقلام شناخته شده است.
تأثیر مصرف شیر بر علائم آسم در افراد مختلف متفاوت است. پس از مصرف شیر، در برخی افراد خس خس سینه و سایر علائم منفی دیده می‌شود اما در برخی دیگر شاهد بهبود حملات آسم هستیم. با توجه به این تأثیرات متناقض بهتر است درباره مصرف یا عدم مصرف شیر به بدن کودک خود توجه کنید.
نکات مهم
از مصرف حجم زیاد مواد غذایی در یک وعده خودداری کنید. با کاهش حجم هر وعده و افزایش تعداد دفعات غذاخوردن از ۳ به ۶ وعده اصلی، می‌توان مشکلات تنفسی ایجاد شده برای کودکان را کاهش داد و به کنترل حمله‌های آسم کمک کرد. به این ترتیب تمایل کودکان به غذاخوردن افزایش می‌یابد. برای تأمین مواد مغذی مورد نیاز، بهتر است مواد غذایی با ارزش غذایی بالا را در وعده‌ها بگنجانید و تنقلات کم ارزش را حذف کنید.
چربی‌های مصرفی را با دقت انتخاب کنید. چربی‌های اشباع مانند روغن‌های جامد و کره می‌تواند التهاب مجاری تنفسی را تشدید کند و بهتر است از غذای روزانه حذف گردد. در مقابل برخی چربی‌ها مانند امگا ۳ موجود در ماهی، روغن کلزا و چربی گردو علائم آسم را تا حد زیادی کاهش می‌دهند.
وزن کودک را کنترل کنید. نتایج مطالعات نشان می‌دهد افزایش وزن بدن باعث تشدید علائم آسم و کاهش عملکرد ریه‌ها می‌گردد. کودکان مبتلا به آسم بیشتر در معرض افزایش وزن بدن هستند که این موضوع به علت کم تحرکی ناشی از مشکلات تنفسی می‌باشد. افزایش وزن در سنین کودکی و وزن بالای هنگام تولد، احتمال ابتلا به آسم را افزایش می‌دهد و کاهش وزن در کودکان چاق گام مهمی به سمت سلامتی می‌باشد.
رژیم غذایی مدیترانه‌ای یک انتخاب مناسب برای مبتلایان به آسم می‌باشد. با رعایت رژیم غذایی مدیترانه‌ای در دوره بارداری و کودکی، احتمال ابتلا به آسم و علائم آسم را در فرزندان خود کاهش دهید. رژیم غذایی مدیترانه‌ای سرشار از میوه و سبزیجات بوده و با مصرف منظم روغن زیتون، ماهی، غلات سبوس‌دار، حبوبات و مغزها یک الگوی تغذیه‌ای سالم به حساب می‌آید. این الگوی غذایی به علت دارا بودن مقادیر بالای آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و اسیدهای چرب غیراشباع در بهبود علائم بیماری آسم مؤثر است.
پریسا شفیعی ثابت – کارشناس تغذیه
مرتبط:
