تاریخچه جهت رانندگی
شاید در سفر به کشورهای مختلف گذرتان به جایی بیفتد که رانندگی شان در سمت چپ خیابان است در این صورت طبیعیه که کمی سردرگم شوید و نتوانید رانندگی کنید! البته تعداد این کشورها چندان زیاد نیست اما هنوز هم کشورهایی وجود دارند که جهت رانندگی آن ها در خیابان در سمت چپ است. فکر می کنید چه دلیلی پشت رانندگی در سمت چپ بعضی از کشورها وجود دارد؟
حدود ۳۵ درصد از جمعیت دنیا در سمت چپ رانندگی می کنند و جالبه که بیشتر آن ها هم مستعمره های قدیمی بریتانیا هستند. شاید این رویه عجیب، دیگر کشورهای دنیا را کمی گیج کند اما دلایل خوبی پشت این روش رانندگی آن ها وجود دارد. در قدیم که خبری از ماشین نبود در جاده ها فقط اسب ها بودند و آدم ها! در آن زمان تقریبا همه در سمت چپ جاده اسب سواری می کردند و مسیر رفت و آمدشان در سمت چپ جاده بود چون این راه عاقلانه ترین روش برای کشورهای فئودالی بود که راه به راه می جنگیدند! از آنجایی که بیشتر مردم دست راست هستند و کارهای مهم خودشان را با دست راست انجام می دهند شمشیربازها ترجیح می دهند تا در سمت چپ بایستند تا بازوی دست راست آن ها به حریف نزدیک تر و غلاف شمشیر هم ازحریف دورتر باشد.
برای کسی که دست راست است آسان ترین روش نشستن روی اسب این است که از سمت چپ به روی اسب برود و مخصوصا اگر شمشیر داشته باشد نشستن بر روی اسب از سمت دیگر برایش خیلی سخت است. برای سوار و پیاده شدن امن باید به کنار جاده بروید برای همین اگر کسی از سمت چپ سوار اسب شود با توجه به ترافیک مسیر باید در همان سمت جاده به مسیر ادامه دهد. اسب سوارها هم هنگام سوار و پیاده شدن از اسب جهت راست را ترجیح دادند چون در صورت حمله وقتی که از سمت راست پیاده می شدند، دست راستشان زودتر از اسب جدا می شد و می توانستند به راحتی و حتی در حین پیاده شده شمشیر را از غلاف خارج کنند.
جهت رانندگی در کشورها
در اواخر دهه ۱۷۰۰، گاری چی ها در فرانسه و آمریکا محصولات کشاورزی مزارع را در واگن های بزرگ می ریختند و آن ها را با چندین جفت اسب می کشیدند. این واگن ها هیچ صندلی مخصوصی برای راننده نداشتند برای همین راننده روی اسب سمت چپ می نشست و با این کار دست راستش برای شلاق زدن به اسب آزاد بود. از آنجایی که راننده در سمت چپ نشسته بود طبیعتا دوست داشت تا همه در سمت چپ به حرکت ادامه بدهند چون اینجوری مطمئن می شد که با هیچ واگنی برخورد نمی کند.
در روسیه در سال ۱۷۰۹، فرستاده دانمارکی متوجه این نکته شد که مردم این کشور در سمت راست جاده حرکت می کنند اما تا سال ۱۷۵۲ طول کشید تا ملکه الیزابت به طور رسمی فرمان حرکت در سمت راست را اعلام کند. انقلاب فرانسه در سال ۱۷۸۹ هم انگیزه بزرگی برای حرکت در سمت راست جاده در اروپا شد. قبل از این انقلاب صنعتی، اشراف زاده ها در سمت چپ جاده سفر می کردند و رعیا مجبور بودند که در سمت راست باشند اما بعد از فتح باستیل و اتفاق های بعد از آن اشراف زاده ها ترجیح دادند تا مثل دیگر افراد عادی در سمت راست جاده باشند تا اینکه در سال ۱۷۹۴ رسما قانون رانندگی (البته درشکه سواری و اسب سواری) در سمت راست اجرا شد، در دانمارک هم این قانون یک سال زودتر اجرا شده بود.
رانندگی در جهات مختلف
بعدها فتوحات ناپلئون قانون جدیدی را برای کشورهایی مثل بلژیک، هلند، لوگزامبورگ، سوئیس، آلمان، لهستان و بخش هایی از اسپانیا و ایتالیا به وجود آورد و آن ها هم برای رفت و آمد به سمت راست جاده نقل مکان کردند! البته کشورهایی هم مثل بریتانیا، امپراتوری اتریش- مجارستان و پرتغال بودند که در مقابل ناپلئون مقاومت کردند و در همان سمت چپ جاده باقی ماندند. این تقسیم بندی کشورهای اروپا به سمت راست و سمت چپ برای بیش از ۱۰۰ سال تا بعد از جنگ جهانی اول ادامه داشت.
با گذشت زمان کشورها تمایل پیدا کردند که درسمت راست رانندگی کنند اما بریتانیا از این قانون استثنا بود. با افزایش سفر و جاده سازی در دهه ۱۸۰۰ هر کشوری برای خود قوانین ترافیکی و رانندگی وضع کرد. رانندگی در سمت چپ در سال ۱۸۳۵ در بریتانیا اجباری شد و کشورهایی که بخشی از امپراتوری بریتانیا بودند هم باید از این قانون تبعیت می کردند به خاطر همین کشورهایی مثل هند، استرایلای و مستعمره های سابق بریتانیا در آفریقا همچنان در سمت چپ جاده رانندگی می کنند. تنها استثناء مصر است که قبل از اینکه مستعمره بریتانیا شود بعد از اینکه توسط ناپلئون فتح شد قانون رفت و آمد در سمت راست جاده را قبول کرده بودند.
ژاپن هیچ وقت بخشی از امپراتوری بریتانیا نبود اما ترافیک و رانندگی اش در سمت چپ است. با اینکه ریشه این عادت به دوره ادو (۱۶۰۳- ۱۸۶۸) برمی گردد اما تا سال ۱۸۷۲ این قانون نانوشته هنوز رسمی نشده بود. در همان سال اولین خط راه آهن ژاپن با کمک های فنی بریتانیا ساخته شد، کم کم شبکه گسترده ای از راه آهن و مسیر عبور قطارها ساخته شدند و البته همه این قطارها در سمت چپ حرکت می کردند اما حدود ۵۰ سال و تا ۱۹۲۴ طول کشید تا رانندگی درسمت چپ به صورت قانون نوشته شود.
وقتی هلندی ها در سال ۱۵۹۶ به اندونزی رسیدند عادت رانندگی در سمت چپ را به این کشور بردند ، بعد از فتح ناپلئون هلندی ها هم در سمت راست رانندگی کردند اما بیشتر مستعمره هایشان مثل اندونزی و سورینام در همان سمت چپ باقی ماندند! در سال های بعد که انگلیس شمال آمریکا را به استعمار کشید راه و روش رانندگی انگلیسی ها در این کشورها هم فراگیر شد و همه آن ها در سمت چپ رانندگی می کردند. تعدادی از آن ها بعد از اینکه از انگلیس استقلال پیدا کردند کم کم رانندگی در سمت راست را شروع کردند هر چند که در این تغییر رویه، تاثیر مهاجران دیگر اروپایی ها به ویژه فرانسوی ها را نباید دست کم گرفت. اولین باری که ایالت «پنسیلوانیا» در شرق آمریکا به قانون رانندگی در سمت راست رسید سال ۱۷۹۲ بود، همچین قانون مشابهی در سال ۱۸۰۴ در نیویورک و در سال ۱۸۱۳ در نیو جرسی به وجود آمد.
جهت رانندگی در چپ
علی رغم رشد و توسعه آمریکا، بخش هایی از کانادا تا بعد از جنگ جهانی دوم همچنان در سمت چپ رانندگی می کردند. آن ایالت هایی که مثل کبک و لوئیزیانا توسط فرانسوی ها کنترل می شدند در سمت راست رانندگی می کردند و آن ایالت هایی که توسط انگلیسی ها اشغال شده بودند در سمت چپ بودند اما با گذشت زمان ایالت هایی مثل بریتیش کلمبیا در دهه ۱۹۲۰ برای مطابقت با دیگر ایالت های کانادا و آمریکا به سمت راست رفتند. در اروپا هم کم کم کشورهایی که همچنان در سمت چپ بودند یکی یکی به جمع کشورهایی با جهت رانندگی در سمت راست پیوستند. در سال ۱۹۵۵ دولت سوئد برای رانندگی در سمت راست رفراندوم گذاشت با اینکه در این رای گیری حدود ۸۳ درصد مردم به «نه» رای دادند اما مجلس سوئد در سال ۱۹۶۳ قانون رانندگی در سمت راست را وضع کرد، در نهایت در ۵ صبح ۳ سپتامبر سال ۱۹۶۷ این جابجایی انجام شد.
اما جالب است که در سال های اخیر هم کشورهایی بودند که ترجیح دادند رانندگی در جهت چپ را امتحان کنند یکی از آن ها ایالت مستقل ساموآ در اقیانوسیه است که در سال ۲۰۰۹ سومین کشوری بود که از سمت راست به سمت چپ رفت! این کشور از اوایل قرن ۲۰ از همان زمانی که مستعمره آلمان بود در سمت راست رانندگی می کرد.
مرتبط:
