اردوی کودکان در موزه‌ها را کلاس آموزشی کنید
دومین جلسه مقدماتی دور اول کلاس‌های «شیوه‌های آموزش نگارش و نوشتن خلاق به کودکان و نوجوانان» با حضور بیش از ۳۰ معلم و مربی دانش‌آموزان در کاخ موزه‌ها گلستان برگزار شد که تاکید بر نوع آموزش به کودکان و فراگیری خط و زبان فارسی به عنوان یکی از مهمترین مواریث فرهنگی کشور را مدنظر قرار داد.
سید احمد محیط طباطبایی – رییس ایکوم ایران – درباره‌ی برگزاری این کارگاه آموزشی به معلمان و مربیانِ کودک و نوجوان می‌گوید: هدف اصلی کارگاه، تقویتِ «زبان فارسی» در خواندن و نوشتن است، پدیده‌ای که در طول سال‌های گذشته، دچار ضعف در سطوح مختلف شده است که باید به نوعی آن را تقویت کرد.
او با بیان این‌که کارگاهِ «انشای خلاق» توسط علی‌اکبر زین‌العابدین به عنوان متخصصِ این حوزه و برای مربیان و معلمان در رده‌های «انشا» و «کودک» برگزار می‌شود، رویکرد اصلی این اقدام را این طور توضیح می‌دهد: «انشای خلاق با توجه به همه جوانب مختلف نوشتن که مهمترین شیوه انتقال مفهوم یک فرد به دیگری است، باید مدنظر قرار گیرد. این کار می‌تواند به تقویت افراد جامعه در سطح آموزشی منجر شود. در واقع در این حوزه و در حد خود، می‌توانیم نقطه ضعف‌هایی که مسایل مختلف مانند کامپیوتر و افراد در نوشتن به وجود آورده‌اند را تقویت کرد، چیزی که به شدت در سال‌های گذشته و با حذف بسیاری از پدیده‌هایِ موردِ رواجِ امروزی، جای خود را به موارد دیگری داد.
وی با بیان این‌که اگر فراموش نکنیم هدف از تعریفِ موزه، پاسخگویی به رفع مشکلات و نیازهای جامعه جدایِ از مکانِ موزه است که وظیفه‌ی حفظ و شناخت بخشی از میراث فرهنگی، طبیعی، تاریخی و هنری یک جامعه را بر عهده دارد، تاکید می‌کند: موزه‌ها در زمینه‌های مختلفی که به نوعی به هویت فرهنگی هر جامعه مربوط می‌شود، فعالیت‌های مختلفی را انجام می‌دهند و فضای خود را برای فعالیت آماده می‌کنند.
او با تاکید بر این‌که زبان و ادب فارسی یکی از مهمترین میراث‌های فرهنگی کل جامعه ایرانی در داخل و خارج از کشور است، ادامه می‌دهد: تقویت این امر در سطوح مختلف می‌تواند یکی از دستاوردهای مهم موزه‌ها در فعالیت‌های جانبی آن شمرده شود.
رییس ایکوم ایران با اشاره به حضور مربیان و معلمانِ شرکت کننده در این کارگاه از چند استان مختلف کشور، رویکرد و نگاه اصلی آن‌ها را قشر نوجوان می‌داند.
وی با اشاره به تفاهم‌نامه‌ای که «کانون توسعه فرهنگی کودکان» با ایکوم ایران برای برگزاری این کارگاه‌ها امضا کرده است، ادامه می‌دهد: این کانون فرهنگی تلاش می‌کند تا کتابخانه‌ها و آموزش زبان فارسی را در این سطوح تقویت کند تا همیاری و ایجاد فضا و تعامل مشترک در آن اتفاق بیفتد.
کاخ گلستان را به موزه دوستدار کودک تبدیل می‌کنیم
سامان خلیلیان – معاون فرهنگی کاخ موزه گلستان – نیز در این زمینه می‌گوید: بخشی از برگزاری کارگاه در کاخ جهانی گلستان به عنوان لوکیشن کارگاه بود، اما دلیل انتخابِ این لوکیشن، فقط دادنِ یک فضای کارگاهی نیست، بلکه ارتباط آن با مجموعه ایکوم و کاخ گلستان است تا «کلید واژه‌ی داستان کودک و نوجوان» شکل بگیرد.
او با اشاره به برنامه‌ریزی‌هایی که به تازگی در کاخ گلستان انجام شده تا بخش کودکی این مجموعه جهانی را بار دیگر احیا کند، ادامه می‌دهد: این بخش از مجموعه هر چند در طول سال‌های گذشته فعال بود، اما به نظر می‌رسد برای مدتی سازماندهی درستی برای ادامه‌دار بودن فعالیت آن انجام نشد و طرح موفق نبود قدری منفعل شده بود و برنامه‌های کاخ، ویژه‌ی روز کودک و بیشتر به ۱۶ مهر و روز جهانی کودک و یک ویژه برنامه برای آن روزها محدود می‌شد، همچنین در طول سال نیز شاید بعضا معدود برنامه‌هایی برای آن برگزار می‌شد، اما اکنون قصد داریم کاخ گلستان را به موزه‌ها دوستدار کودک تبدیل کنیم، بنابراین هدف‌مان برنامه‌ریزی برای کارگروه ویژه کودک و نوجوان و بخش کودکی کاخ گلستان است.
وی با اشاره به ایجاد فضایی در کاخ گلستان در طول سال‌های گذشته به نام «گُلَک» که لوگویی نیز برای آن طراحی شده بود، اما بعد از مدتی کار آن متوقف شد، اظهار می‌کند: در برنامه‌ریزی فرهنگیِ جدیدِ انجام شده، قرار است تا بخش کودکی کاخ گلستان، در آینده‌ای نزدیک در مکانی مشخص، جانمایی شود تا بتوان بار دیگر موزه کودکی را در این فضای جهانی احیا کرد.
خلیلیان با تاکید بر این‌که مربیان و معلمانِ شرکت کننده در این کارگاه قرار است با پایان دوره‌ی آموزش‌ها در مناطق کاری خود؛ گفتمانِ میراث دوستی، فرهنگ و آشنایی کودکان با فضاهای موزه‌ای را در دستور کار خود قرار دهند تا رویدادهای بعدی نیز در این دوره آموزشی لحاظ شود، می‌افزاید: آن‌ها با برداشتن این قدم‌ها به سفیران آموزشی کودکی در موزه‌ها تبدیل می‌شوند.
او با تاکید بر ایجاد سرفصل‌های مشخص درسی برای برگزاری این کارگاه‌ها؛ این اقدام را یک فصل مشترک همکاری کاخ گلستان با ایکوم ایران تعریف می‌کند و می‌گوید: مربیان مهدکودک و مدرسه که دوره‌های آموزشی خود را در همین مسیر فرا می‌گیرند، با تناسب گروه و رده سنی مشخص شده می‌توانند به مجموعه بیایند، همچنین براساس همان گروه بندی سنی، برنامه‌های ویژه‌ای برای آن‌ها اجرایی می شود. این اقدامات کارهای مشترکی است که با کامل‌تر شدن پکیج و مداومت و برنامه‌ریزی می‌تواند به نقطه‌ای برسد که حتی هر هفته یک روز به عنوان روز کودک مشخص شود.
این کارشناس فرهنگی ایکوم ایران؛ همچنین با اشاره به تهیه‌ی تقویم هفتگی برای کاخ گلستان، حتی برای حضور کودکان در موزه‌ها اظهار می‌کند: بیشترین اطلاع رسانی و برنامه‌ریزی‌ها را باید برای کودکان انجام دهیم تا بتوانیم آشنایی کودکان را با فضای موزه همراه داشته باشیم.
او همچنین با اشاره به این نکته که در برخی موارد مربیان و مسوولان مدارس که دانش‌آموزان و کودکان را به فضاهای موزه‌ای می‌آورند واقف به این نیستند که کودک را وارد چه فضایی کرده‌اند، می‌افزاید: گاهی این احساس را دارند که این حرکت مانند آوردن بچه‌ها به یک اردو یا پارک بوده، یعنی تمیزِ بین این که آداب موزه و ارتباط کودک و مربیان با موزه باید چطور باشند، را نمی‌دانند. اتفاقی که معمولا به دلیل آشنایی نداشتن و نبود اطلاعات از این محوطه‌ها رخ می‌دهد.
وی با تاکید بر لزوم برنامه‌ریزی و تهیه‌ی پلن‌هایی برای حضور کودکان در موزه، ادامه می‌دهد: قطعا می‌توانیم با آگاهی این معلمان را در مجموعه با نگاه کودکی آشنا کنیم تا این مفاهیم برای آن‌ها نیز جانمایی شود و ذهنیتی درست را برای آن‌ها به وجود آورد. اجرایی کردن این برنامه نیز بخشی از همان راهبرد است که ما هنوز در ابتدای راهِ آن هستیم.
خلیلیان همچنین به احتمالِ ایجادِ موزه کودکی در یکی از فضای موزه‌ای کاخ گلستان اشاره می‌کند و می‌گوید: در یک دوره بروشورهای مخصوص کودکی طراحی و چاپ شدند، اما درست عملیاتی نشدن طرح باعث توقفِ فعالیت‌ها در دوره‌ای شدند. ولی خوشبختانه اکنون با بهتر شدن نوع نگاه‌ها تلاش می‌کنیم این اتفاق را بار دیگر در کاخ گلستان عملیاتی کنیم تا برای هر رده سنی وسطحِ خاص، برنامه‌های مشخص خود را داشته باشیم.
به گفته‌ی او بررسی و امکان‌سنجی موقعیت‌های مختلف برای رسیدن به یک توافق اولیه است.
خط و زبان فارسی، مهمترین میراث فرهنگی کشور
علی اکبر زین‌العابدین – مسوول و مدرس کارگاه انشای خلاق – در کاخ گلستان نیز درباره‌ی شرح درسِ کارگاهِ «انشای خلاق» در کاخ گلستان؛ اظهار می‌گوید: این دوره‌ها بر اساس شرح درس خاصی برنامه‌ریزی شده‌اند تا در چهار دوره، دو دوره مقدماتی و دو دوره‌ی پیشرفته برای معلمان، مربیان و تسهیل‌گران برگزار شوند و آن‌ها در مدارس و خارج از مدرسه‌ها بتوانند با کودکان، کار آموزش، نگارش، انشا، داستان نویسی و نوشتن خلاق را انجام دهند.
او با بیان این‌که روندِ در حال انجام ، کارگاهی در چهار دوره‌ی کامل است، اظهار می‌کند: هر دوره یک روزه و با فاصله‌های یک ماهه و به صورت مرتب تکرار می‌شود، شرکت‌کنندگان از همه‌ی شهرهای مختلف در آن حضور دارند.
وی با اشاره به توانمند عمل نکردن آموزش و پرورش و معلمان در این زمینه ادامه می‌دهد: اگر امکان سراسری شدن این نوع شبکه‌ها و آموزش‌ها فراهم شود، می‌توان گفت که نوشتن بچه‌ها مهمترین ابزاری است که میراث فرهنگی را از نسل‌های قبل به بعد منتقل و نوشتن را به آن‌ها می‌تواند معرفی کند.
این نویسنده کودک و نوجوان و مدرس کارگاه‌های نوشتن خلاق؛ با اشاره به همکاری ایکوم ایران و کانون توسعه‌ی فرهنگی کودکان و کاخ گلستان؛ اظهار می‌کند: نخستین جلسه‌ی این دور از کارگاه‌ها؛ در سرای پروین «دفتر ایکوم ایران» برگزار شد و دومین جلسه نیز در کاخ گلستان، اما هنوز مکان دو دوره‌ی بعدی به طور دقیق مشخص نشده است، ولی در هر صورت قرار است که در فضاهای موزه‌ها برگزار شوند.
او اما علت حضور و برگزاری این کارگاه‌ها در فضای موزه‌ها و تاریخی را تاکید روی این نکته دانست که «خط و زبان فارسی به عنوان مهمترین میراث فرهنگی کشور» حائز اهمیت است و می‌گوید: اگر کودکان ما بدون دیدن و شنیدن چنین اطلاعاتی رشد کنند و بالنده شوند، بچه‌ها دیگر چیزی به نسل‌های بعدی منتقل نمی‌کنند.
او برگزاری چنین کارگاه‌هایی توسط کانون توسعه فرهنگی کودکان به عنوان مجری طرح در روستاهای محروم کشور و توسط گروه‌های مردم‌نهاد را یکی از اقداماتی می‌داند که می‌تواند به رشد بهتر این فرآیند کمک کند و ادامه می‌دهد: در این راستا راه‌اندازی کتابخانه و تربیت و آموزشِ مربیانِ این روستاها نیز می‌تواند به رعایت عدالت آموزشی کمک کند.
وی به حضور ۳۴ نفر از مربیان و معلمان مدارس و کلاس‌های آزاد در سراسر کشور از استان‌های تهران، اصفهان، خوزستان، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، اردبیل، قم، البرز و فارس اشاره می‌کند و می‌گوید: به شرکت‌کنندگان در این کارگاه؛ گواهی از سوی فرهنگستان زبان وادب فارسی داده می‌شود.
زین‌العابدینی با اشاره به ارائه‌ی طرحِ خود به فرهنگستان زبان وادب فارسی و تربیت مدیران گروه آموزشی اظهار می‌کند: تمایل داشتیم تا این طرح را خارج از فرهنگستان انجام دهیم که خوشبختانه حمایت‌های مورد نیاز انجام شد، چون قرار نبود حرکت فردی انجام شود، در نهایت می‌توان این حرکت را گسترده کرد تا نهادها از آن پشتیبانی کنند.
منبع: ایسنا
