باغبانی کودکان و اهمیت های آن در سنین کودکی

باغبانی کودکان و پرورش گل و گیاه یکی از لذت های زیبای زندگی و یکی از آسان­ترین راه‎های ارتباط کودکان با طبیعت است.

لحظه ای به خاطرات دوران کودکی خود فکر کنید، فرقی نمی کند در روستایی کوچک بزرگ شده باشید یا در یک شهر بزرگ، احتمالاً از بازی های کودکانه خود در طبیعت، بازی با مورچه ها، پروانه ها، گرفتن بچه قورباغه‌ها، جمع کردن حلزون‌ها، تماشای لانه پرندگان، سرکشی در لابه لای انبوه گیاهان و … خاطرات خوشی به یاد دارید.متاسفانه امروزه شاهد آن هستیم که کودکان ما با رشد زندگی شهرنشینی و ماشینی کمتر از نسل های گذشته با طبیعت انس گرفته اند و بیشتر وقت خود را صرف فعالیت‌های داخل خانه نظیر تماشای تلویزیون و بازی‌های کامپیوتری می‌کنند.

کودکانی که از نخستین سال‎های زندگی‎شان شاهد باغبانی پدر و مادرشان هستند و یا خود به کارهاي باغبانی پرداخته‌اند از سلامت روانی بالاتری برخوردار هستند و در بزرگسالی نیز ارتباط مثبت‎تری با محیط برقرار می‌کنند. متاسفانه کودکان شهرهای بزرگ که در آپارتمان‎ها و برج‎ها ساکن هستند، فضای کافی برای داشتن یک باغچه شخصی ندارند. متخصصان روانشناسی توصیه می‎کنند حتی در این محیط‎ها نیز حتما والدین فضایی را برای باغبانی کودکان ایجاد نمایند. در این راستا آنها می‌توانند گلدان‎ها یا باغچه‎های گلدانی برای کودکان تهیه کنند تا آنان با رشد طبیعی گیاهان آشنا شوند و از پرورش آنها در خانه لذت ببرند.

به عقیده متخصصان، باغبانی یکی از حرفه‌هایی است که در آن هر پنج حس انسان به کار گرفته می‌شود و در نتیجه یکی از مفیدترین فعالیت‌ها برای کودکان است که باعث یادگیری پایه‎های علوم تجربی، هنر، ریاضی در آنان می‌شوند. کودکان از طریق تجربه، دانش زیادی درباره رشد گیاهان به دست می‌آورند. آنها در مقایسه با دانش ­آموزانی که تنها به يادگيري تئوری علوم می‌پردازند، فهم بهتری از دروس مدرسه کسب می‌کنند. علاوه بر آن، این کودکان احساس مسئولیت‏ پذیری بیشتری پیدا می‌کنند و بلوغ فکری‎شان نیز بیشتر از سایر همسالان خود خواهد بود.

تمامی افراد در هر سنی می‌توانند از باغبانی لذت ببرند، اما کودکان از باغبانی لذت ویژه‌ای می‌برند. باغبانی کودکان در واقع یک فعالیت آموزشی است که جدا از بحث لذت‌بخش بودن، فواید بسیار ویژه‌ای برای کودکان دارد که در نهایت باعث رشد مهارت‌ها و ایجاد توانایی‌های جدیدی درکودکان می‌شود. فواید باغبانی کودکان عبارتند از:

مسئولیت پذیری: کودکان با نگهداری از گیاهانی که کاشته‌اند حس مسئولیت پذیری را یاد می‌گیرند و چون این گیاهان حاصل دسترنج خودشان است همواره با کمال دقت از آن‌ها مراقبت می‌کنند.

افزایش‌صبر: انتظارکشیدن کودک در به ثمر رسیدن گل مورد علاقه‌اش باعث افزایش صبر و شکیبایی او برای رسیدن به اهداف زندگی می گردد.

قدرت درک و فهم: هنگامی که کودکان از گیاهان خود مراقبت می‌کنند با رابطه علت و معلولی موجود در چرخه رشد و حیات گیاهان آشنا می‌شوند و این باعث رشد قدرت درک و فهم آنها می‌شود. آنها یاد می‌گیرند که چگونه زنبورها به شکوفا شدن گل‌ها کمک می‌کنند رابطه بین زندگی گیاه و آب، نور و خاک را در می‌یابند و درک می‌کنند که چگونه وجود علف‌های هرز مانع رشد گیاهانشان هست.

اعتماد به نفس: وقتی کودکان به نتیجه و هدف دلخواهشان در باغبانی که همانا رسیدن به محصول نهایی نظیر میوه، سبزی و یا گل می‌رسند، بسیار خوشحال می‌شوند و به این باور می‌رسند که توانایی انجام کارهای مختلف را دارند.

فعالیت فیزیکی: انجام باغبانی کودکان به ویژه در فضای خارج از خانه، باعث تحرک فراوان کودکان می‌شود که این امر در دنیای ماشینی امروز بسیار با اهمیت است و می‌تواند ضامن سلامت روحی و جسمی کودکان در آینده باشد.

خلاقیت: محیط‌های طبیعی خلاقیت و باغبانی کودکان را شکوفا می‌کند. کودکان در خلال باغبانی از خلاقیت خود استفاده می‌کنند و با امتحان کردن روش‌های مختلف سعی می‌کنند راه های جدیدی را برای پرورش گیاهان خود بیابند.

تشویق به مصرف میوه و سبزیجات: فعالیت کودکان در کاشت و برداشت سبزیجات منجر به افزایش رغبت کودکان در مصرف سبزیجات می گردد. این موضوع باعث افزایش دانش تغذیه‎ای کودکان می‌شود و از این طریق کودکان از مزایای خوردن سبزیجات و میوه‎ها در مقابل تنقلات آگاه می‌شود. کودکانی که از خوردن سبزی سرباز می‌زنند، با کاشت، مراقبت و تماشای رشد و نمو گیاهانشان، تمایل بیشتری برای مصرف میوه و سبزیجات از خود نشان خواهند داد.

ارتباط با طبیعت: وقتی کودکان در فعالیت باغبانی شرکت می‌کنند نسبت به دنیای اطراف خود آگاهی بیشتری پیدا می‌کنند. آنها در کنار یادگیری علوم زیستی، ارتباط نزدیکتری با طبیعت برقرار می‌کنند. این امر تقدیر و القای احترام آنها به طبیعت را افزایش می‌دهد. کودکان از این طریق یاد می‌گیرند که در زندگی برای طبیعت و محیط زیست خود ارزش قائل باشند و این احساس تا دوران بزرگسالی حفظ می‌شود.

بهببود سیستم ایمنی بدن: در فعالیت‌های باغبانی کودکان، کودک با خاک ارتباط برقرار می‌کند. عناصر و باکتری‌های مفیدی در خاک وجود دارد که سیستم ایمنی کودکان را در مقابل بیماری‌های تقویت می‌کند. دکتر جوئل وین استاک ، استاد دانشگاه تخصصی ایمنولوژی می گوید: باید این اجازه به کودکان داده شود تا با پای برهنه به داخل خاک بروند و بازی کنند و هنگام غذا خوردن مجبور نباشند دستشان را بشویند. وی معتقد است در خاک عناصری مانند میکرو ارگانیسم‌ها و موجودات ذره بینی وجود دارند که عدم وجود این عناصر در بدن کودکان در سنین خردسالی می‌تواند سیستم ایمنی بدن را در سنین بالاتر دچار نقص کند.

شاید با خود بویید همه این محسنات ذکر شده، مستلزم وجود بسترهاي لازم در خانه‌های کوچک و آپارتمانی ما است. در اين خصوص اينگونه مي ­توان پاسخ داد که والدین می‎توانند با خرید گلدانی، کودکان را تشویق به این کار کنند. همراهی والدین، مشوقی برای کودکان جهت شروع و ادامه کار است. البته طبق توصیه متخصصان روانشناسی، پدر و مادرها پس از تهیه فضای مناسب برای باغبانی، باید به کودکانشان چگونگی رشد و مراقبت از گیاهان را نيز آموزش دهند و در راستای شکوفا شدن خلاقیت کودکانشان آن‌ها را محدود نکنند.

اگر خواستید فضای کافی برای باغبانی کودکان در بیرون از خانه داشتید، در یک روز معتدل بهاری، آموزش باغبانی به کودک خود را آغاز کنید چون کودکان در هوای سرد یا بارانی ترجیح می‌دهند در خانه بمانند. معمولا روزهای آفتابی، احساس خوبی به انسان دست می‌دهد.

به یاد داشته باشید که در وعده‎های غذایی، از سبزیجاتی که کودکانتان کاشته‌اند و مورد علاقه‌شان می‌باشد، استفاده کنید. کودکانتان می‌توانند گلدان‌های گلی که پرورش داده‎اند را در مناسبت‌های مختلف به دوستان خود هدیه دهند. با این کارها آنان احساس خود ارزشمندی فراواني پیدا می‌کنند. پس با اين تفاسير، کاشت گیاهانی را که تا این اندازه کودکان را سر ذوق می‌آورد و انرژی زا و دوست داشتنی هستند را فراموش نکنید و در اولویت قرار دهید تا با کار لبخند را بر لبان کودکان بنشانید.

چگونه لوازم و ابزارهای مناسب برای باغبانی کودکان را تهیه نمائیم؟

یکی از بهترین راهکارها برای تهیه لوازم و ابزارهای مناسب برای کودکان، استفاده از بسته‌های باغبانی است. این گونه بسته‌ها و پکیج‌ها توسط شرکت‌های این حوزه ویژه کودکان و نوجوانان تولید و ارائه می‌شوند. استفاده از این گونه بسته‌ها می تواند تضمین گر یک باغبانی سالم و مفید برای کودکان باشد. باید توجه داشت که اگر والدین خود بخواهند به تهیه بذر و خاک و لوزام باغبانی مبادرت ورزند، ممکن است بذر و یا خاک نامناسبی برای کودکانشان تهیه نمایند. در این حالت احتمال آنکه کودک نتواند گیاه مورد علاقه‌اش را به خوبی پرورش دهد بالا می‌رود و از انجام فعالیت باغبانی ناامید می‌گردد. علاوه بر آن در این حالت ممکن است خاک نامناسبی تهیه گردد که باعث آلودگی محیط و سایر گیاهان آپارتمانی به انواع آفات گردد. در همین راستا بهترین گزینه برای باغبانی کودکان در داخل منزل و آپارتمان، استفاده از بسته‌های باغبانی ویژه کودکان است.

نویسنده: پرهام ملک محمدی نوری