نکاتی درباره غربالگری بینایی
درحالیکه گفته می‌شود تنبلی چشم علت نابینایی یا کم‌بینایی بیشتر از یک میلیون نفر از افراد کشور است، سازمان بهزیستی در حوزه پیشگیری از وقوع معلولیت‌ها، برنامه غربالگری بینایی را جزو فعالیت‌های خود دارد؛ به طوریکه در سال گذشته، حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار کودک غربالگری شدند که از این تعداد حدود ۲۰ هزار مورد مشکوک به تنبلی چشم بوده‌اند.
براساس آمارها از هر ۱۰۰ نفر، ۳ تا ۴ نفر به تنبلی چشم مبتلا هستند که شایع‌ترین عامل نابینایی یک چشم در افراد زیر ۲۰ سال است.
هرچند که به گفته کارشناسان تنبلی چشم اگر در زمان مناسب تشخیص داده شود، کاملا قابل درمان است و هیچ جای نگرانی نیست، اما اگر بعد از ۷ سالگی یا نهایتا ۱۰ سالگی تشخیص داده شود، موثر نخواهد بود.
در این راستا، سازمان بهزیستی در حوزه پیشگیری از وقوع معلولیت‌ها فعالیت‌هایی در حوزه غربالگری بینایی انجام می‌دهد؛ به طوریکه بنابر اعلام این سازمان، در زمینه تنبلی چشم، از سال ۷۵ تا ۹۹، بیش از ۴۴ میلیون نفر آزمایش شدند که ۲۴۵ هزار نفر مشکوک شناسایی شدند.
افروز صفاری فرد، معاون پیشگیری از معلولیت‌های سازمان بهزیستی کشور در این راستا درخصوص وضعیت غربالگری بینایی در سال ۱۴۰۰ به ایسنا گفت: در سال ۱۴۰۰ علیرغم شیوع بیماری کرونا و قرمز بودن اکثر استان‌ها در شش ماهه اول و دو ماهه پایانی سال با توجه به تلاش مضاعف استان‌ها و نظارت ستاد اینترنت استان‌ها توانستند به پوشش بالاتر از سطح انتظار برسند و تاکنون حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار کودک غربالگری شده که از این تعداد حدود ۲۰ هزار مورد مشکوک به تنبلی چشم بوده است که جهت تشخیص و همچنین دریافت مداخلات لازم ارجاع شده‌اند.
وی این را هم گفت که در هزینه مداخلات که شامل هزینه عینک و انجام جراحی است، خانواده‌های نیازمند از حمایت سازمان بهزیستی برخوردار می‌شوند.
در ادامه نیز سازمان بهزیستی درخصوص غربالگری تنبلی چشم و سایر اختلالات بینایی به چند سوال پاسخ داده است:
– جمعیت گروه هدف برنامه کشوری پیشگیری از تنبلی چشم (آمبلیوپی) چه گروه سنی را در بر دارد؟
گروه هدف این برنامه در سطح کشور کودکان ۳تا ۶ سال هستند. برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای است که پوشش در مناطق روستایی به موازات مناطق شهری پیش رفته است و نشان دهنده تلاش مستمر در ارائه خدمت به مناطق روستایی، محروم و صعب‌العبور است.
– آزمون غربالگری چیست؟
آزمون سریع و قابل پذیرش توسط فرد غربال شده که دارای حساسیت و ویژگی تعریف شده مطلوب جهت تمایز گروه (احتمالا) بیمار را از گروه (احتمالا) سالم دارا باشد.
– در مناطق محروم و صعب‌العبور، انجام غربال با چه روشی است؟
در این گونه مناطق و به ویژه برای غربال کودکان ۳ ساله و کودکانی که به دلایل مختلف نمی‌توان از چارت ایی برایشان استفاده کرد، اولویت با استفاده از دستگاه غربال عیوب انکساری است که با اطمینان از فراهم بودن شرایط استاندارد و حذف تاثیر عامل غربالگر، در زمانی کوتاه می‌توان کودک را غربال کرد و از این نظر دستگاه‌ها در مناطق فوق‌الذکر مهم هستند.
اغلب دستگاه‌های غربالگری و انواع چارتها توسط سازمان بهزیستی تهیه و در اختیار ارایه دهندگان خدمت قرار می‌گیرند و ایشان موظفند پس از طی دوره‌های آموزشی و باز آموزی معین و کسب گواهی اقدام به غربال کنند.
– برنامه مذکور در کدام مکان‌ها انجام می‌شود؟
مراکزمثبت زندگی ، واحدهای مستقل غربالگری بینایی و در بعضی از ادارات بهزیستی شهرستان‌ها
۲۵۰۰ مرکز مثبت زندگی در سراسر کشور وجود دارد که بالغ بر ۹۰ درصد آنها به پایگاه‌های غربالگری تنبلی چشم مجهز شدند. در کنار مراکز مثبت زندگی، موسسات و پایگاه‌های غربالگری نیز همچنان فعالیت دارند و در مجموع ۲۶ هزار پایگاه دائم و سیار در سراسر کشور طرح غربالگری بینایی را انجام می‌دهند.
– هزینه غربال چگونه تعیین می‌شود؟
به طور کلی ۲ نوع تعرفه به تفکیک تعرفه دولتی و تعرفه خصوصی برای غربال در این برنامه تعریف شده است. واحدهایی که از بهزیستی کمک بلاعوض در خصوص خرید دستگاه دریافت کرده‌اند، تعرفه دولتی و سایر واحدها که امکانات مذکور را با هزینه خود تهیه کرده‌اند، تعرفه غیر دولتی دریافت می‌کنند. مبلغ تعرفه برمبنای ضریب تعیین شده ابلاغی اعلام می‌شود.
– برای افراد کم‌بضاعت چه شرایطی پیش‌بینی شده است؟
چنانچه فردی توانایی پرداخت تعرفه‌ای را نداشته باشد به صورت رایگان غربال می‌شود. هزینه معاینه کودکان ارجاعی در سطوح تخصصی به این صورت بوده است که درصد کمی از تعرفه برمبنای توانایی خانواده، توسط افراد پرداخت شده و پرداخت مابقی برعهده سازمان است. در این سطوح نیز برای افراد کم بضاعت معاینه به صورت رایگان و تامین هزینه برعهده سازمان است.
منبع: ایسنا
