تغییر عادات کتابخوانی در سایه کرونا
در بسیاری از مناطق جهان روزی به‌عنوان روز جهانی و یا روز ملی کتاب ثبت شده است و نام‌گذاری این روز به این دلیل است که افراد توجه بیشتری به کتابخوانی داشته باشند و تجربه‌های خود را از طریق کتاب با یکدیگر به اشتراک بگذارند. روز کتاب، روز کسب دانش در مورد موضوعاتی است که افراد را قادر می‌سازد تا برای هدف خود برنامه‌ریزی داشته باشند.
در ایران نیز ۲۴ آبان ماه از سال ۱۳۷۲ روز ملی کتاب و کتابخوانی و سرآغاز هفته کتابخوانی نام‌گرفته است؛ روز ملی کتاب به‌منظور کمک به مردم برای کسب دانش بیشتر به نفع آنان و همچنین توسعه و رفاه است. به همین منظور کتابخانه‌ها مکانی برای دسترسی راحت به کتاب برای افرادی است که ازلحاظ مالی توان خرید کتاب ندارند و از این طریق می‌توانند با استفاده از کتاب‌های موجود در کتابخانه بر دانش خود بیفزایند.
تاثیر بحران کرونا بر کتاب و کتابخوانی
در زمان بحران، مردم با تغییر سبک زندگی روبرو می‌شوند و یکی از اولین و قابل‌توجه‌ترین تغییراتی که در حین اجرای قرنطینه مشاهده شد، نحوه تغییر در استفاده از رسانه و به‌ویژه نحوه مطالعه است. در این دوران مردم تمایل دارند کتاب‌هایی انتخاب کنند که از استرس آنان بکاهد، به همین دلیل عادات خواندن و سبک در دوره‌های استرس‌زا تغییر می‌کنند. درواقع این واقعیت توضیح می‌دهد که چرا بسیاری از داستان‌ها ریشه در زمان تحولات قابل‌توجه اجتماعی، سیاسی یا اقتصادی دارند.
درحالی‌که هنوز برای مشاهده تاثیر ویروس کرونا بر موارد مختلف، زود است اما در اوایل شیوع بیماری همه‌گیر، الگوهای قابل‌توجهی در استفاده از رسانه را شاهد بودیم. نتایج تحقیقی با شرکت ۸۶۰ نفر در انگلستان نشان می‌دهد که قرنطینه نه‌تنها نحوه مطالعه افراد در زمان استرس، بلکه عواملی که مردم برای راحتی یا حواس‌پرتی به آن‌ها متوسل می‌شوند را نیز تغییر داده است.
میزان خواندن
پاسخ‌دهندگان در این نظرسنجی به‌طورکلی گزارش دادند که در دوران خانه‌نشینی کرونا، بیش‌ازحد معمول مطالعه می‌کردند و علت آن اوقات فراغت بیشتر بیان‌شده است.
افرادی که از بچه‌ها مراقبت می‌کردند اظهار کردند که با بچه‌ها وقت بیشتری برای خواندن سپری می‌کنند. بسیاری از خانواده‌ها گفتند که به‌طورکلی زمان مطالعه آنان به دلیل مطالعه مشترک با کودکان افزایش‌یافته است اما زمان کمتری نسبت به زمان معمول برای مطالعه شخصی دارند.
در این دوران افراد وقت بیشتری را برای خواندن و فرار از استرس اختصاص می‌دهند، اما عدم توانایی در تمرکز باعث پیشرفت کمتر از حد معمول کتابخوانی می‌شود. به‌طور خلاصه، مردم وقت بیشتری را به مطالعه می‌گذرانند اما حجم مطالعه آن‌ها کمتر بود.
انتخاب ژانر
علیرغم آمار و ارقام اولیه، در این دوران علاقه به محتوای همه‌گیر افزایش یافت اما به نظر می‌رسد مردم به‌سرعت از این موضوعات خسته شدند و در جستجوی موضوعی رفتند که حداقل قابل پیش‌بینی و لزوما تسلی‌دهنده نبود. بسیاری از افراد ژانرهای ماجراجویی را انتخاب کردند، آنان بیشتر می‌خواندند و این سبک را گسترش می‌دادند.بسیاری قرنطینه را فرصتی عالی برای کشف مواردی می‌دانند که معمولا در شرایط عادی وقت و تمایلی برای خواندن آن ندارند و یا برای پر کردن شکاف‌های دیگر دانش بیان کردند.
بازخوانی
زمان انتخاب ژانر، خوانندگان به‌طورکلی در دو مکان قرار می‌گیرند: آن‌هایی که برای اکتشاف می‌خوانند و دیگرانی که برای آرامش دوباره می‌خوانند. خوانندگان با خواندن کتاب‌هایی که قبلا خوانده بودند، آرامش یافتند؛ نقشه‌های آشنا و احساسات ثبت‌شده به خوانندگان پراسترس کمک می‌کرد تا از تعلیق و تعجب جلوگیری کنند.
تعجب‌آور نیست که قرنطینه برای برخی نیز خواندن مجدد را به یک ضرورت تبدیل کرده است. برخی از پاسخ‌دهندگان خاطرنشان کردند که چگونه قادر به بازدید از کتابخانه نیستند و یا به دنبال کتاب در کتاب‌فروشی نیستند. از طرف دیگر، شرکت‌کنندگانی که در دوره خانه‌نشینی کمتر از حد معمول خواندن گزارش کرده بودند، می‌خواستند از زمان جدید خود برای جستجوی موضوعات و ژانرهای جدید استفاده کنند.
این دو گروه همچنین استعاره‌های مختلفی را برای توصیف تجربیات خود به کاربردند؛ برخی از خوانندگان از زمان به‌عنوان یک کالا صحبت کردند (به‌عنوان‌مثال، ارزش خواندن)، درحالی‌که خوانندگان در بخش بازخوانی کتاب در مورد توانایی سفر آسان و باکمی تلاش به مکان‌ها، شخصیت‌ها و تجارب آشنا بحث کردند.
کتاب‌های الکترونیکی در دوران کرونا
بازار کتاب‌های الکترونیکی از ۶ سال پیش رو به کاهش بود، اکنون‌به یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای به دست آوردن کتاب‌های جدید طی همه‌گیر تبدیل شده است، کتابخانه‌ها و ناشران گزارش کردند که این بخش دوباره موردعلاقه قرارگرفته است.
به‌عنوان‌مثال، در OverDrive که به ۹۰ درصد کتابخانه‌ها در آمریکای شمالی کمک می‌کند تا کتاب‌های الکترونیکی را به مشتریان خود ارائه دهند، استفاده از کتاب الکترونیک پیش از اواسط ماه مارس به‌طور متوسط ۵۳ درصد جهش داشته است. این شرکت می‌گوید: کودکان یا بزرگسالانی که کتاب‌های کودکان را بررسی می‌کنند، بیشترین میزان خواندن کتاب الکترونیکی را به خود اختصاص دادند. خرید کتاب الکترونیکی غیرداستانی بزرگسالان ۱۲۲ درصد و داستان‌های نوجوانان ۹۳ درصد افزایش‌یافته است. این سیستم همچنین از ابتدای ماه مارس شاهد ایجاد ۳۴۳ هزار مشترک جدید کتابخانه دیجیتال بوده که بیش از دو برابر تعداد کل سال گذشته است.
انجمن ناشران آمریکایی نیز منتشر کرد، برخی از بخش‌ها، مانند صدای دیجیتال که سریع‌ترین رشد را در سال‌های اخیر به خود اختصاص داده است، با جهش ۱۵ درصدی روبرو شده است و بخش بارگیری صوتی کودکان تقریبا ۵۰ درصد رشد کرده است، زیرا والدینی که وقت خود را با کودکان در خانه سپری می‌کنند برای سرگرمی به کتاب‌های صوتی مراجعه می‌کنند.
در انگلیس، فروش داستان‌ها افزایش یافته است و عناوین آموزشی کودکان با ۲۳۴ درصد افزایش به سومین سطح بالاترین رکورد در هفته آخر ماه مارس رسید. به همین ترتیب، در ایالات‌متحده ۶۶ درصد فروش کتاب‌های غیرداستانی کودکان در هفته منتهی به ۲۱ مارس، افزایش یافت.
هوگو ستزر، رئیس اتحادیه ناشران بین‌المللی (IPA) گفت: “خانه‌نشینی در سراسر جهان بارونق خواندن همراه بوده است. کتاب و کتاب خواندن روش ایده‌ال برای فرار از چهاردیواری ما شده است، همچنین خواندن به درک آنچه در اطراف ما اتفاق می‌افتد و چگونگی غلبه بر آن و بهبود زندگی در آینده کمک می‌کند. ”
با تعطیلی مدارس در بسیاری از نقاط دنیا، والدین به منابع آنلاین و کتاب‌های درسی سنتی روی می‌آورند. افزایش فروش کتاب‌های کودکان در ایالات‌متحده شامل کتاب‌های فعالیت عمومی، ۱۲۸ درصد ، کتاب‌های کمک‌درسی ۲۳۵ درصد و عناوین مدرسه و آموزش‌وپرورش ۱۴۳ درصد اعلام شده است.
سرنوشت کتاب‌فروشی‌ها
تمامی خبرهای خوب در مورد افزایش کتابخوانی بازهم به نفع خرده‌فروشان کتاب نبوده است. درحالی‌که کتاب‌ها در میان این روند نزولی فروش، نقطه درخشانی ارائه می‌دهند، باید دید که آیا آشفتگی اولیه ادامه خواهد داشت یا خیر.
بسیاری از کتاب‌فروشی‌ها در سراسر جهان مجبور به تعطیلی شده‌اند و شرکت‌های انتشاراتی در انتظار کاهش هزینه‌های اقتصادی ناشی از همه‌گیر برای کاهش هزینه‌ها هستند، در همین حال شرکت‌های انتشارات آموزش‌وپرورش ارائه آنلاین خود را به‌طور کامل یا جزئی رایگان ارائه می‌دهند.
شرکت Nielsen BookScan نیز که ناظر رسمی فروش کتاب انگلیس است، می‌گوید که در هفته منتهی به ۲۱ مارس ۶ درصد افزایش فروش داشته است اما اعتقاد بر این است که از زمان بسته شدن مغازه‌ها این میزان فروش کاهش‌یافته است. شرکت‌های دیگر نیز اقدامات کاهش هزینه را اعمال کرده‌اند.
اتحادیه ناشران بین‌المللی (IPA) گفت: “معاش بسیاری از نویسندگان، کتاب‌فروشان، ناشران و همه فعالان که از آن‌ها حمایت می‌کنند در معرض خطر است. ”
منابع
مرتبط:
