کودک‌آزاری در کردستان؛ آتش زیر خاکستر
کودک‌آزاری در کردستان؛ آتش زیر خاکستر
به نظر می‌رسد کودک‌آزاری در کردستان به عنوان یک معضل اجتماعی که در لایه‌های زیرین جامعه جا خوش کرده است را باید با نگاهی دیگر و بدون کتمان حقایق بررسی کرد.
شیما صادقی؛ کودک‌آزاری، مجموعه پیچیده‌ای از رفتارهای والدین و پاسخ‌های کودک و یک پدیده چندجانبه شخصی، خانوادگی و جامعه شناختی است.
کودک‌آزاری به هرگونه آسیب جسمانی یا روانی، سوءاستفاده یا بهره‌کشی جنسی و عدم رسیدگی به نیازهای اساسی کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال توسط دیگر افراد یا اعضای خانواده که تصادفی نباشد، اشاره دارد و دامنه آن از محروم ساختن کودک از غذا، لباس، سرپناه و محبت پدری – مادری تا آزارهای جسمی و جنسی گسترده شده است.
امروزه به رغم پیشرفت‌های علمی و فرهنگی جوامع، همچنان تعداد گزارش‌های مربوط به صدمات و آسیب‌های اجتماعی که به کودکان وارد می‌شود، رو به افزایش است و استان کردستان نیز از این موضوع مستثنی نیست و به گفته مسئولان می‌توان این پدیده زشت اجتماعی را در آن مشاهده کرد.
کودک‌آزاری، سابقه‌ای به درازای عمر بشر
یک کارشناس و پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان در خصوص کودک آزاری می‌گوید: کودک‌آزاری در انواع جسمانی، روانی، جنسی و غفلت از کودک، سابقه‌ای به درازای عمر بشر دارد، هرچند به عنوان یک معضل بهداشتی دیرزمانی نیست که مورد توجه قرار گرفته است.
در تعریفی محافظه‌کارانه کودک‌آزاری به هر گونه رفتار نامناسبی که بر عملکرد رفتاری شناختی، عاطفی و جسمی کودک تأثیر منفی داشته باشد گفته می‌شود.
محمد اصلانی می‌افزاید: وقتی صحبت از کودک‌آزاری می‌شود، اغلب یاد چهره کتک خورده و چشمان گریان کودکی می‌افتیم که گوشه‌ای کز کرده و صدایش درنمی‌آید. در واقع تصویر و تصور اغلب ما از کودک‌آزاری، همین صحنه است؛ چرا که سکوت کودک و البته خانواده در مقابل کودک‌آزاری معمولا بارزترین رفتاری است که دیده می‌شود؛ اما غافل از اینکه این سکوت، اثرات روانی و جسمی بی‌شماری را در کودک به جا می‌گذارد، شاید یکی از دلایل این سکوت، ناآگاهی والدین از برخورد مناسب در مقابل کودک‌آزاری باشد.
این کارشناس عنوان کرد: کودک‌آزاری و سوءرفتار با کودک را می‌توان به ۳ دسته کودک‌آزاری جسمی، جنسی و مسامحه و غفلت از کودک که در آن نیازهای جسمی و روانی کودک مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد، تقسیم کرد که هر یک از انواع این کودک آزاری‌ها باعث آسیب کودک شده و اثرات مخربی را به دنبال دارد.
وی به دلایل کودک‌آزاری اشاره کرد و گفت: ناآگاهی والدین، مشکلات اقتصادی، مشکلات مدرسه از جمله انتظار بیش از حد، ندیدن تفاوتها، ایجاد اضطراب، ترس و رقابت‌های شدید، تبعیض، تنبیه بدنی، تحقیر و توهین، اعتیاد یکی از اعضای خانواده و مشکلاتی همچون پرخاشگری و بی‌مسئولیتی ناشی از آن، بیماری‌های روانی والدین، مشکلات خانوادگی و مشاجرات شدید و طولانی والدین، شیوه‌های تربیتی نامناسب و در برخی موارد وجود ناپدری و نامادری سبب می‌شود که کودکان مورد آزار قرار گیرند تا حدی که مشکلات خانوادگی یکی از دلایل کودک آزاری به شمار می‌رود.
کودک آزاری در خانواده
روژین زارعی مدیرعامل موسسه مردم نهاد «سومای ژیان» که در زمینه خانواده و کودک در سنندج فعالیت دارد در خصوص پدیده کودک‌آزاری می‌گوید: کودک‌آزاری تنها تنبیه بدنی نبوده و گاها والدین با یک تصمیم یا رفتار نسنجیده آینده کودک را تحت تاثیر قرار داده و مشکلاتی را برای او بوجود می‌آوردند.
وی می‌افزاید: با گذشت زمان کودک آزاری از تنبیه جسمی به سوی فکری سوق پیدا کرده بطوری که علاوه بر آزار جسمی کودک، روح و روان آنها نیز شکنجه می‌شود که سرچشمه همه آنها ناآگاهی والدین بوده و در این باره می‌توان به توهین، فحاشی، نادیده گرفتن احساسات و خواسته های کودک و امثال آنها اشاره کرد.
زارعی معتقد است، کودک‌آزاری در حاشیه شهرها به مراتب بیشتر مشاهده شده و ادامه می‌دهد: خانواده‌هایی که هردو یا یکی از والدین اعتیاد دارند، فرزند از آنها الگو گرفته و به اعتیاد روی می‌آورد و در بعضی موارد نیز کودک را وادار به مصرف یا خرید و فروش مواد مخدر می‌کنند که این امر آسیب‌های فراوان جسمی و روانی را به همراه خواهد داشت.
وی یادآور شد: نسل امروز با نسل والدین خود بنا به شرایط متفاوت است اما گاها والدین این تفاوت را احساس نکرده و همین امر در بروز آزار روحی کودک نقش دارد و وجود مشکلات اقتصادی والدین، فقر، تعدد فرزندان، عدم تفاهم میان والدین و تنش‌های ناشی از آن به امر دامن زده است در صورتی که محیط خانواده باید مکانی امن برای تک تک اعضای خانواده باشد.
وی ادامه داد: آزار جنسی و تعرض به کودک یکی از موارد کودک آزاری بوده که متاسفانه شاهد افزایش آنهستیم و این امر گاها از سوی افراد نزدیک کودک صورت می‌گیرد و اثرات مخرب این آسیب جسمی و روحی در بزرگسالی نیز همراه آنها خواهد بود.
به گفته زارعی، تهدید کودک از سوی اعضای خانواده یا جامعه، سلب آزادی و مجبور کردن کودک با دلسوزی ناآگاهانه، تلقین و ترغیب کودک به ازدواج در سنین پایین از سوی خانواده، کمبود محبت و تفاوت قائل شدن بین فرزندان، سرکوب و سرزنش کردن فرزندان مخصوصا در جمع، مقایسه فرزندان با دیگران از دیگر موارد کودک آزاری در محیط خانواده بخصوص حاشیه شهرها است.
مدیرعامل موسسه مردم نهاد سومای ژیان با بیان اینکه فرهنگ و اقتصاد تاثیر فراوانی در کودک آزاری دارد، می‌گوید: فرهنگ پسر سالاری امروزه نیز در برخی فرهنگ‌ها مشاهده شده و این امر سبب آسیب به روح فرزندان دختر شده و احساس پوچی به وی دست می‌دهد.
وی ادامه داد: اقتصاد از دیگر عوامل موثر در بروز آسیب‌های اجتماعی از قبیل کودک آزاری شده و در برخی از خانواده‌ها کودکان برای کسب درآمد وارد به پدیده کودک کار روی می‌آورند.
زارعی به راهکارهای پیشگیری از کودک آزاری اشاره می‌کند و می‌افزاید: ازدواج سالم و منطقی، آموزش والدین و آگاهی آنها نسبت به فرزند آوری و تربیت آنها، ایجاد محیطی مناسب و دوستانه در خانواده و رشد کودک می‌تواند در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بسیار موثر باشد.
وی می‌گوید: آموزش‌های صحیح جنسی و حدالامکان بیان دلایل ممنوعیت آنها به کودکان، قدم بسیار بزرگی در راستای کاهش کودک آزاری محسوب می‌شود و انجمن سومای ژیان به عنوان یک نهاد مردمی در راستای پیشگیری از کودک آزاری اقدامات مناسبی را در راستای آگاهی بخشی به والدین، کودکان و ساخت خانواده سالم انجام داده است.
درخواست آمار بی‌نتیجه ماند
معاون امور اجتماعی بهزیستی کردستان در خصوص پدیده کودک آزاری در استان می‌گوید: ۵۰ درصد کودک آزاری در استان ، مسامحه و غفلت از کودک ناشی از اعتیاد، تندخویی و پیروی بیچون و چرا والدین است که در آن نیازهای جسمی و روانی کودک مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد و از سال گذشته تاکنون تنها یک مورد آزار جسمی کودک گزارش شده که از سوی پدر معتاد وی اتفاق افتاده است.
محسن شجاعی می‌گوید: شهروندان در صورت مشاهده هرگونه کودک آزاری از طریق شماره تماس ۱۲۳ آن را گزارش دهند تا همکاران ما در گروه خدمات اجتماعی وارد عمل شده و در محل حضور پیدا کنند.
وی روند رسیدگی به کودک آزاری را اینگونه تشریح می‌کند: در صورتی که سلامت جسمی و روانی کودک در معرض آسیب جدی قرار گیرد، کودک زیر ۷ سال همان لحظه از والدین گرفته می‌شود و پس از دریافت حکم قضایی که در این موارد الزامی است، کودک در مراکز بهزیستی نگهداری می‌شود. در صورتی که مورد کودک آزاری حاد نباشد، از طریق اداره گزارشی از وضعیت کودک تهیه و به دادگاه ارجاع داده و پیشنهاد می‌شود کودک در مراکز بهزیستی نگهداری شود و تا زمان برقراری شرایط خاص در محیط خانه، کودک در مراکز بهزیستی خواهد ماند و نهایتا پس از برقراری شرایط مناسب در خانه، کودک با حکم دادگاه به خانواده خود تحویل داده می‌شود.
معاون امور اجتماعی بهزیستی کردستان خاطرنشان می‌کند: سنندج بیشترین آمار کودک آزاری را به خود اختصاص داده است و برای پیشگیری از این معضل، بهزیستی در حوزه آموزش خانواده‌ها و زنان و کودکان وارد عمل شدند و در شرایط کرونا این آموزش‌ها از طریق رسانه و فضای مجازی ادامه دارد.
شجاعی معتقد است: بیشترین دلیل کودک آزاری اعتیاد به مواد مخدر هر دو یا یکی از والدین بوده و علاوه بر آن عواملی همچون تندخویی و پرخاشگری، انتظار پیروی بیچون و چرای کودک و بیماری روانی از دیگر عوامل بروز کودک آزاری در استان کردستان است.
وی تصریح می‌کند: میزان کودک آزاری بین دختر با پسر در استان تفاوت چندانی ندارد و کودکان ۲ تا ۳ سال بیشترین درصد آزار و خشونت دیدن را به خود اختصاص داده اند و در مجموع میزان کودک آزاری در استان نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش پیدا نکرده است.
این مسئول در حالی این ادعا را مطرح کرد که هیچگونه آماری از تعداد موارد کودک آزاری طی سالهای اخیر و جزئیات آنها ارائه نکرد و تلاش خبرنگار این رسانه برای دریافت این آمار بی‌نتیجه ماند.
منبع: https://www.ghatreh.com
مرتبط:
والدین به کودکان «دوستت دارم» بگویند
ذهن‌های کُند اما معمولی/ کودکان دیرآموز را بشناسیم
دلیل خود سرزنشی کودکان و راهکاری موثر برای والدین
